Κατάρρευση της ιδέας της προόδου ή των ιδεολογημάτων «του τέλους της ιστορίας» και των αντιδραστικών θεωριών;

 

Με ένα κείμενο αναφοράς που αναιρεί τα θεμέλια της ιστορικής και επιστημονικής γνώσης και της αλήθειας, αλλά και συνάμα προσβάλλει βασικές αρχές της λογικής και της παιδαγωγικής, μιας και απευθύνεται σε εφήβους, κάλεσε η επιτροπή εξετάσεων του ΥΠΑΙΘ τους μαθητές που δοκιμάζονται στις πανελλαδικές εξετάσεις να προβληματιστούν(!), για να αναπτύξουν σε ένα ηλεκτρονικό άρθρο τη θέση τους για τα εφόδιά τους στο μέλλον.

Ειδικότερα, με ένα διασκευασμένο άρθρο της Τασούλας Καραϊσκάκη από την εφημερίδα «Καθημερινή», της οποίας μάλιστα το όνομα αποκρύπτουν(!), επιχειρούν οι ιθύνοντες του ΥΠΑΙΘ να ανασκευάσουν την πραγματικότητα -ιστορική, κοινωνική, πολιτική και πολιτισμική- και να κατασκευάσουν, στο πλαίσιο του περίφημου μεταμοντερνισμού, μια δική τους μαύρη, σκοτεινή, ομιχλώδη και αδιέξοδη. Μια πραγματικότητα, στο πλαίσιο της οποίας η ορθολογική κρίση δίδει τη θέση της στον πασπαλισμένο με πολλούς συναισθηματικούς τόνους ανορθολογισμό, η ιστορική γνώση στο περίτεχνα κατασκευασμένο ιστορικό ψεύδος, η επιστημονική αλήθεια στο σκοταδιστικό μήνυμα της ιδεολογικής θολούρας, η κοινωνική γνώση για την ελικοειδή πορεία της κίνησης του κόσμου και για το νόμο της μετάβασης της ανθρωπότητας από το κατώτερο στο ανώτερο στάδιο στην ισοπεδωτική αντίληψη της τελμάτωσης και της κοινωνικής ακινησίας.

Συγκεκριμένα, το εν λόγω κείμενο ξεκινά από τη θέση «Πριν από την κατάρρευση της ιδέας της προόδου, το αύριο ήταν πάντα φωτεινό…». Αλήθεια, κύριοι ιθύνοντες, εσείς που έχετε το ρόλο του θεσμοποιημένου πνευματικού ταγού της νεολαίας και αποδέχεστε αυτήν την ανιστόρητη θέση, μπορείτε να μας απαντήσετε στο απλό ερώτημα: ποια επιστημονική γνώση σάς επιτρέπει να διακρίνετε την ιστορία σε δυο στάδια, σε κείνο της άνθισης της ιδέας της προόδου και σε αυτό της κατάρρευσή της; Πού επιβεβαιώνετε ιστορικά ότι η ιδέα της προόδου, ιδέα που είναι αντανάκλαση των εγγενών αντιφάσεων της κοινωνικής ζωής, έχει χρόνο λήξης και πολύ περισσότερο χρονικό ορόσημα κατάρρευσης; Πουθενά. Γιατί αποδέχεστε λοιπόν τη σκοταδιστική αυτή θέση και μάλιστα καλείτε τους εξεταζόμενους μαθητές να προβληματιστούν πάνω σε αυτήν; Η απάντηση, προφανώς, είναι εύλογη: Γιατί η θέση αυτή γίνεται το… όχημα, για να προβάλετε και να επιβάλετε στους μαθητές τη δική σας στατική και οπισθοδρομική, κοινωνική και ιστορική, άποψη και ιδεολογία. Ιδεολογία που εδραιώνεται στην αντιδραστική αρχή της συγκάλυψης των υπαρκτών αντιθέσεων της κοινωνίας και της αντικατάστασής τους από μυθεύματα πνευματικής απονέκρωσης και κοινωνικού αποπροσανατολισμού.

Ακόμη πιο βολική σας έρχεται η αμέσως επόμενη «αξιολογική κρίση» της αρθρογράφου: «Η κατάρρευση των μεγάλων αφηγήσεων για το μέλλον, οι ολοκληρωτισμοί του 20ου αιώνα… ύψωσαν μαύρο τείχος στο αύριο». Φαίνεται ότι η αρθρογράφος δείχνει μια πεισματική επιμονή στην έννοια της κατάρρευσης, έννοια που μάλλον σας γοητεύει και για το λόγο αυτό, από ό,τι φαίνεται, επιλέξατε το συγκεκριμένο άρθρο. Ωστόσο, τα υποδηλούμενα στις φράσεις «μεγάλες αφηγήσεις» και «ολοκληρωτισμοί του 20ου αιώνα», να είστε σίγουροι ότι απογοητεύουν όλους τους δημοκρατικούς εκπαιδευτικούς, γονείς, μαθητές και πολίτες. Γιατί βγάζουν στο προσκήνιο το ιδεολογικό και κοινωνικό μήνυμα της παρακμής, μήνυμα που ντύνετε με καλλιέπειες και συναισθηματική φόρτιση του λόγου, για να το συγκαλύψετε.
Τα μηνύματα που υποδηλώνονται στις παραπάνω φράσεις δείχνουν το στόχο σας που είναι η εξίσωση της κοινωνικής αναγέννησης του σοσιαλισμού με τη βαρβαρότητα του φασισμού και του ναζισμού, όπως επιβεβαιώνει η εσκεμμένη γενίκευση του όρου «ολοκληρωτισμοί». Γιατί, άραγε, δεν ορίζει αυτούς τους ολοκληρωτισμούς η αρθρογράφος; Γιατί επιλέγει την ασάφεια και τη γενίκευση; Προφανώς, γιατί είναι βολική, για να συγκαλυφθεί το μαύρο δόγμα της «εξίσωσης των δυο άκρων» που για δεκαετίες προβάλλει τεχνηέντως ή απροκάλυπτα η καλοσχεδιασμένη προπαγάνδα του κοινωνικού υπνωτισμού.
Μήπως αυτή τη μαύρη προπαγάνδα δεν υπηρετεί και η θέση της αρθρογράφου ότι «όπως αφηγείται η ιστορία, δεν επιβεβαιώθηκαν ούτε οι μεγάλοι φόβοι, ούτε οι υψηλές προσδοκίες που έτρεφαν οι άνθρωποι ανά του αιώνες»;

Ώστε αυτήν την ιστορική αφήγηση παρακολουθείτε, κύριοι υπεύθυνοι της παιδείας των μαθητών μας; Δεν επιβεβαιώθηκαν, ισχυρίζεστε, οι εκτιμήσεις και οι θέσεις των πρωτοπόρων του σοσιαλισμού για την ιμπεριαλιστική θηριωδία στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Δεν υλοποιήθηκαν οι «προσδοκίες» για απαλλαγή των λαών από αυτήν τη θηριωδία, με τη σοσιαλιστική επανάσταση το 1917 και τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Δεν επιβεβαιώθηκαν οι θέσεις των ιδεολογικών και πολιτικών εκπροσώπων του επιστημονικού σοσιαλισμού για τη ναζιστική κτηνωδία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ούτε οι βάσιμοι «φόβοι» της δημοκρατικής και πολιτισμένης ανθρωπότητας για τη βαρβαρότητα του φασισμού. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα κρεματόρια, οι εκατόμβες των νεκρών, το φυλετικό, ρατσιστικό, φασιστικό μίσος και δηλητήριο δεν αποτελούν επιβεβαίωση των θεωρητικών, ιδεολογικών και πολιτικών εκτιμήσεων των πολιτικών εκπροσώπων των σοσιαλιστικών χωρών και δεν επιβεβαιώνουν πραγματικούς φόβους της δημοκρατικής κοινωνίας.

Κατ’ αντίστοιχο τρόπο, κατά την άποψη της… σοφής αρθρογράφου και τη δική σας, δεν επιβεβαιώθηκαν οι προσδοκίες των λαών για την ήττα του ναζισμού και του φασισμού. Δε έζησε η ανθρωπότητα καλύτερες «και ειρηνικότερες μέρες», όπως λέει και ο ποιητής, μετά τη μεγάλη αντιφασιστική νίκη του σοσιαλισμού. Δε μπήκαν για πρώτη φορά τα θεμέλια ενός δικαιότεροι διεθνούς δικαίου, με τη θέσπιση του Ο.Η.Ε. και την αναγνώριση βασικών δικαιωμάτων των καταπιεσμένων λαών και εθνών. Δεν αναπτύχθηκαν διεθνώς κινήματα εθνικο-απελευθερωτικά, αντιπολεμικά, φιλειρηνικά, αντιφασιστικά, δημοκρατικά. Δε γνώρισε τη μεγαλύτερη ανάπτυξη η επιστήμη μεταπολεμικά και ιδιαίτερα στις σοσιαλιστικές χώρες, δεν εξερευνήθηκε το διάστημα, δεν κατάκτησαν οι λαοί δημοκρατικές ελευθερίες και δικαιώματα, δεν απελευθερώθηκε πάνω από το 1/3 της ανθρωπότητας από την καταχνιά της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και εξαθλίωσης.

Όλες αυτές οι φωτεινές κατακτήσεις «ύψωσαν μαύρο τείχος στο αύριο», σύμφωνα με τη μηδενιστική, τη σκοταδιστική και την ισοπεδωτική άποψη της αρθρογράφου του εν λόγω κειμένου. Της αρθρογράφου που ως «μεγάθυμος κριτής της ιστορίας» ακυρώνει μονοκοντυλιά όλες τις ιστορικές κατακτήσεις της ανθρωπότητας, με μπροστάρη και οδηγό το κοινωνικό σύστημα του σοσιαλισμού. Το δημοκρατικά αναγεννημένο σύστημα που τόσο ανερυθρίαστα η δημοσιογράφος, η …εντεταλμένη στην υπηρεσία του λαϊκού αποπροσανατολισμού, αμαυρώνει και ακυρώνει, χαρακτηρίζοντάς το ως ..αιτία(!) τάχα της κατάρρευσης της ιδέας της προόδου.

Κι εσείς, κύριοι απολογητές του τέλους της ιστορικής εξέλιξης, κύριοι καθοδηγοί της ιστορικής και κοινωνικής συνείδησης των νέων, επιλέγετε αυτά τα κείμενα ως βάση προβληματισμού των εξεταζόμενων μαθητών, επειδή απλώς επιθυμείτε να κάνετε το «άσπρο μαύρο», κατά το πρότυπο της επιλεγμένης από εσάς αρθρογράφου. Της αρθρογράφου που με θεωρητικές ακροβασίες, ιστορικές αλχημείες και αντιεπιστημονικές θέσεις, επιχειρεί να βαφτίσει «το ψάρι κρέας» και να δώσει μια τάχα ιδεολογική τεκμηρίωση στο αίτημα που τεχνηέντως προβάλλει για λαϊκή αποδοχή της ιδεολογικής χρεοκοπίας των απολογητών του καπιταλισμού και της βαρβαρότητας της πολιτικής των εκφραστών του. Υιοθετείτε, κύριοι, την άποψη για την «κατάρρευση της ιδέας της προόδου», γιατί δεν αντέχετε το αδιαμφισβήτητο φως της προόδου που σε κάθε ιστορικό στάδιο αναδύεται, άλλοτε ανίσχυρο και άλλοτε ισχυρό. Γιατί απλούστατα προωθείτε, με κάθε μέσο, το πνευματικό σκοτάδι και τη συνακόλουθη λαϊκή καταπίεση και ανελευθερία, που είναι η βάση του άδικου και εκμεταλλευτικού συστήματος που υποστηρίζετε.

Και για να μην έχετε καμία αμφιβολία, κύριοι ιθύνοντες, σχετικά με τα «εφόδια» -τα μορφωτικά, τα ιδεολογικά, τα ηθικά- των παιδιών στην πάλη τους απέναντι σε αυτό το σκοτάδι, ως εκπαιδευτικοί της έδρας και της μάχης, σας προειδοποιούμε: να είστε πολύ ανήσυχοι. «Εξοπλίζουμε» τόσο την ψυχή, όσο και το μυαλό των μαθητών μας με τα κατάλληλα «εφόδια», ώστε να είναι σε θέση να αποκωδικοποιούν εύκολα τα σκοταδιστικά μηνύματα των κειμένων σας και να κρατούν, με τη δύναμη της συλλογικότητας και όχι της ατομικής στάσης, τα οράματα της κοινωνικής προόδου.

Αρετή Σπαχή, φιλόλογος