ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΛΗΛΑΝΤΑ ΠΟΤΑΜΟΥ

 

Θέμα: ΕΚΦΡΑΣΗ ΓΝΩΜΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΠΑΡΑΤΑΞΗΣ “ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΤΕΡΕΑ” ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ ΤΟΥ 1ου ΘΕΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΧΑΛΚΙΔΑΣ ΤΗΣ 6/4/2023,  ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ  ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗΣ ΛΗΛΑΝΤΑ ΠΟΤΑΜΟΥ.

Κα Πρόεδρε,

με την παρούσα θα θέλαμε να καταθέσουμε την άποψη της Περιφερειακής Παράταξης “Ελεύθερη Στερεά” σχετικά με τη μελέτη διευθέτησης του Λήλαντα ποταμού καθώς το ανωτέρω θέμα θα συζητηθεί στην Συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Χαλκιδέων στις 6/4/2023. Στα πλαίσια του δημόσιου θεσμικού διαλόγου σχετικά με το πολύ σημαντικό αυτό θέμα, τρία χρόνια μετά τις καταστροφικές πλημμύρες στην περιοχή, ζητάμε επίσης να τοποθετηθούμε στη σχετική συζήτηση της Πέμπτης, με μια πολύ σύντομη τοποθέτηση.

Η πλήρης άποψη μας ακολουθεί, και παρακαλούμε να την γνωστοποιήσετε στα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Χαλκιδέων.

“ Η πίεση που ασκείται στις διοικήσεις των φορέων της Αυτοδιοίκησης σε περιπτώσεις μεγάλων φυσικών καταστροφών όπως ήταν η πλημμύρα του 2020 στην Εύβοια είναι μεγάλη. Είναι το σύνηθες  οι πολιτικοί να εξαγγέλλουν ή να επιδεικνύουν έργα  γιατί οι πολίτες περιμένουν άμεση αντίδραση και  αρέσκονται να ακούν εξαγγελίες και να βλέπουν έργα σε εξέλιξη. Όμως  τα έργα πρέπει να γίνονται κατά το βέλτιστο τεχνικό τρόπο και την πιο αποτελεσματική και οικονομική  μέθοδο.Κι αυτά όλα τα διασφαλίζει μια σωστή μελέτη που αποτυπώνει την πραγματικότητα στο σωστό χρόνο και οδηγεί στις βέλτιστες λύσεις.

Ο τρόπος με τον οποίο σήμερα διαχειριζόμαστε τα πλημμυρικά φαινόμενα πρέπει να αλλάξει.
Στην συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου  της 5^ης Σεπτεμβρίου 2020 που έγινε με φυσική παρουσία μας – παρά την πανδημία-  στη Χαλκίδα, είχαμε εισηγηθεί  ένα πλαίσιο επιστημονικά ορθής άλλα και συνολικής αντιμετώπισης της διαχείρισης του πλημμυρικού φαινομένου τόσο στο Λήλαντα όσο και σε κάθε υδατόρεμα της Στερεάς Ελλάδας.Όπως η εκπόνηση υδρολογικής μελέτης για μια λεκάνη απορροής γίνεται στο σύνολο της λεκάνης έτσι και τα έργα διευθέτησης πρέπει εκτελούνται συνολικά στο σύνολο του υδρογραφικού δικτύου από τα σημεία που ξεκινά να κυλάει η πρώτη σταγόνα ως το σημείο που εκβάλλει. Γνωρίζοντας την διαφορετική αρμοδιότητα φορέων επι της πεδινής και ορεινής κοίτης είχαμε προτείνει τότε προγραμματική συμφωνία μεταξύ Περιφέρειας και των Δασαρχείων που υπάγονταν  τότε στην  Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Σήμερα ανήκουν διοικητικά στο Υ.Π.ΕΝ.

Ένα σύγχρονο αντιπλημμυρικό έργο οφείλει:

– να επιβραδύνει την ροή του νερού εντός κοίτης,

– να συγκρατήσει σημαντικές ποσότητες στα ανάντη και

– να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη πορεία του νερού στα κατάντη των εκβολών.

Τα εν Ελλάδι σύγχρονα έργα που μελετώνται και προτείνονται λειτουργούν όλα στην λανθασμένη λογική:

– να ρίξουμε γρήγορα το νερό στο ρέμα

– το νερό στο ρέμα να φτάσει γρήγορα στην θάλασσα.
Αποτέλεσμα της παραπάνω λογικής είναι τα συνήθη πλημμυρικά φαινόμενα που βλέπουμε μετά από άστοχες επεμβάσεις. Αντιθέτως αν η ροή επιβραδύνεται, οι πλημμύρες καθυστερούν, είναι μικρότερες και υπάρχει χρόνος προετοιμασίας σε περίπτωση ακραίου επεισοδίου . Η ροή του νερού των διευθετημένων και ευθυγραμμισμένων ποταμών είναι ταχύτερη και αυξάνει τις επιπτώσεις της πλημμύρας στα κατάντη.

Αυτό το έργο πρωτίστως πρέπει να συντελείται στην ορεινή κοίτη του πόταμου και στα συμβάλλοντα ρέματα στα ανάντη.

Πρότυπο μιας τέτοιας πολιτικής είναι η από εκατονταετίας αντιμετώπιση των καταστροφικών πλημμυρών του Νέδοντα ποταμού στην πόλη της Καλαμάτας.
Σύμφωνα και το αρχείο της τοπικής Δασικής Υπηρεσίας, στην κύρια κοίτη αλλά και στους δευτερεύοντες κλάδους του υδρογραφικού δικτύου του Νέδοντα ποταμού έχουν κατασκευαστεί 135 λιθόδμητα φράγματα συγκράτησης φερτών υλών (αναβαθμοί) και 558 ξερολίθια φράγματα-αναβαθμίδες και έχουν ολοκληρωθεί τα φυτοκομικά έργα υποστήριξης αυτών

Τα έργα των αναβαθμών, έχουν τρεις κύριες λειτουργίες
(α) προσφέρουν χώρο για αποθήκευση φερτών υλικών, τα οποία δεν μεταφέρονται στα κατάντη,
(β) μειώνουν την χειμαρρικότητα δηλαδή την ταχύτητα ροής και άρα διαχέουν στο χρόνο το πλημμυρικό φαινόμενο και
(γ) καταστρέφουν μέρος της ενέργειας της ροής κάνοντάς την έτσι λιγότερο καταστροφική στα κατάντη.
Οι λειτουργίες (β) και (γ) εξακολουθούν ακόμη και όταν ο διατιθέμενος χώρος πληρωθεί με φερτά, οπότε στα ανάντη του αναβαθμού σχηματίζεται μια κλίση πυθμένα που είναι μικρότερη από τη φυσική.

Σε πολλές χώρες του κόσμου (παράδειγμα στο Ρήνο της Γερμανίας) ήδη εφαρμόζονται λύσεις που αντίκεινται στη λογική της τσιμεντοποίησης – εγκιβωτισμού και προωθούν την διάνοιξη στενευμένων ρεμάτων, αποκάλυψη των κλειστών ρεμάτων (daylighting) και την οικομηχανική επέμβαση (bioengineering), δηλαδή ενισχύουν την επαναφορά των ρεμάτων/ποταμών στη φυσική τους μορφή. Χρειάζονται λύσεις μη εργολαβικής αντίληψης, που προσεγγίζουν την αντιπλημμυρική προστασία σε ολόκληρη την υδρολογική λεκάνη των ρεμάτων όπως:

1.Έργα ορεινής υδρονομίας (π.χ. φράγματα μικρής κλίμακας με φυσικά υλικά),

2. Αναδασώσεις,

3. Οριοθέτηση των ρεμάτων βάσει του πραγματικού πλημμυρικού τους κύματος και όχι βάσει των υπαρχόντων κατασκευών
4. Απαλλοτριώσεις εντός των οριογραμμών και απομάκρυνση των οχλουσών χρήσεων,

5. Διάνοιξη φυσικών χωμάτινων διατομών και σταθεροποίηση των πρανών με φυτεύσεις,

6. Διάνοιξη των «δέλτα» των εκβολών
7. Περιβαλλοντικη αποκατάσταση ποταμών και ρεμάτων,

επαναφορά με λίγα λόγια των ποταμών στην φυσική τους κατάσταση και στην ιστορική τους κοίτη  κατά το δυνατόν.

Τα τσιμέντα και τα ατέλειωτα χιλιόμετρα με ογκολιθορριπές, συρματοκιβώτια και στρωμνές, με μεθόδους copy paste, είναι αυτά που προτείνουν συνεχώς σήμερα όλες οι ελληνικές μελέτες. Η κρατούσα λογική των εκβαθύνσεων  και εγκιβωτισμών χείμαρρων και ρεμάτων είναι μια απαρχαιωμένη πρακτική, αντιεπιστημονική, αντιοικονομική αλλά συμβατή με τη λογική των εργολάβων που έχουν εύκολη λύση τη χρήση τσιμέντου. Είναι λύση συστημικώς επιλέξιμη.
Σε αυτήν την πεπατημένη κινείται κι η παρούσα μελέτη.
Και όλα αυτά τη στιγμή που ευρωπαϊκές χώρες απεγκιβωτίζουν τους ποταμούς τους και τους επαναφέρουν κατά το δυνατόν  στις ιστορικές τους κοίτες και φυσικές ροές  για να λύσουν τα πλημμυρικά φαινόμενα και τους αποκαταστήσουν περιβαλλοντικά.

Πριν από 2 χρόνια παρουσιάστηκε μια μελέτη που είχε υπολογίσει μεγίστη πλημμυρική παροχή 538 m3/sec.
Προγενέστερη μελέτη για το αρδευτικό κανάλι στο Καλαπόδι υπολόγισε πλημμυρική παροχή στην έξοδο του στο ύψος του Αφρατίου 609 m3/sec.
Η παρούσα στο τεύχος Υδρολογική Μελέτη την υπολογίζει 624 m3/sec.

Οι διαφοροποιήσεις αυτές οφείλονται στο γεγονός ότι οι ορθολογικές μέθοδοι υπολογισμού στηρίζονται σε παραδοχές του κάθε μελετητή.
Οι ίδιοι οι μελετητές της υπό γνωμοδότηση μελέτης, παραδέχονται στην σελίδα 43 ότι:
« η ορθολογική μέθοδος δεν είναι δυνατό να εφαρμόζεται ανεπιφύλακτα για απεριόριστα μεγάλες λεκάνες απορροής (συνήθως εφαρμόζεται για λεκάνες κάτω των 10km2). Στις περιπτώσεις μεγάλων λεκανών ενδείκνυται η εφαρμογή ακριβέστερων μεθόδων, οι οποίες ανταποκρίνονται στις εκάστοτε συνθήκες π.χ. με την σύνθεση υδρογραφημάτων των επί μέρους λεκανών, SCS.»

Δυστυχώς, όλες αυτές οι μελέτες που αναφέραμε δεν συμπεριελάμβαναν την αποτίμηση του τελευταίου γεγονότος του 2020.
Όλες όμως στηρίζονταν σε ανασφαλή, περιορισμένου εύρους χρονοσειρών και ανεπίκαιρα στοιχεία μετεωρολογικών καταγραφών. Ενδεικτικά και μόνον, το 55% της επιφάνειας της λεκάνης απορροής του Λήλαντα υπολογίστηκε με μετεωρολογικά δεδομένα καταγραφών χρονοσειρών μόνον 17 ετών και που δεν συμπεριλάμβαναν καν ούτε και την πλημμύρα του 2009 καθώς οι δυο μετεωρολογικοί σταθμοί σε Θεολόγο και Κάτω Μάμουλα έχουν σταματήσει να λειτουργούν από το 2008.

Στην σελίδα 44 οι μελετητές καταλήγουν:
«Συνεπώς, η ορθολογική μέθοδος για το σύνολο της λεκάνης απορροής του ποταμού Λήλαντα, δίνει παροχή αιχμής 50ετίας ίση με 593,39 m3/s, ενώ με τη μέθοδο SCS η παροχή αιχμής 50ετίας ισούται με 624,30 m3/s. Σε σύγκριση με τους υπολογισμούς από την μέθοδο SCS αποδεικνύεται ότι η ορθολογική μέθοδος δίνει μία χονδρική αλλά ικανοποιητική προσέγγιση της παροχής αιχμής.»

 Στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι στις 15 Φεβρουαρίου η Ε.Επιτροπή κίνησε διαδικασία παράβασης της κοινοτικής νομοθεσίας από τη χώρα μας, αποστέλλοντας προειδοποιητική επιστολή [INFR(2022)2191] που αποτελεί το πρώτο στάδιο πριν την παραπομπή στο Δικαστήριο της ΕΕ.
Η Ελλάδα  δεν ολοκλήρωσε την επανεξέταση των σχεδίων της διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών, όπως απαιτείται από την οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα (οδηγία 2000/60/ΕΚ), και/ή τα σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας, όπως απαιτείται από την οδηγία για τις πλημμύρες (οδηγία 2007/60/ΕΚ). Και οι δύο οδηγίες απαιτούν από τα κράτη μέλη να επικαιροποιούν και να υποβάλλουν ανά εξαετία τα σχέδια διαχείρισης των λεκανών απορροής ποταμών και των κινδύνων πλημμύρας, αντίστοιχα. Τα σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμού περιλαμβάνουν πρόγραμμα μέτρων που είναι καθοριστικά για τη διασφάλιση της καλής κατάστασης όλων των υδατικών συστημάτων, όπως απαιτείται από την οδηγία.
Τα σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας καταρτίζονται βάσει χαρτών οι οποίοι παρουσιάζουν τις πιθανές αρνητικές συνέπειες που συνδέονται με σενάρια πλημμύρας. Η Ελλάδα δεν τήρησε τις υποχρεώσεις που υπέχουν δυνάμει της μίας ή και των δύο οδηγιών καθώς παρέλειψε να επανεξετάσει, να εγκρίνει και να κοινοποιήσει εγκαίρως τα τρίτα σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμού και τα δεύτερα σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας.

Για το τελευταίο πλημμυρικό συμβάν δεν έγινε προσπάθεια να εκτιμηθεί, αναγκαστικά προσεγγιστικά, η μέγιστη παροχή αιχμής που πέρασε από τον Λήλαντα στο σημείο της γεφύρας Βασιλικού κάτι που ήταν επιβεβλημένο απολύτως εφικτό και ως σημείου έλεγχου ανταποκρίθηκε ικανοποιητικά.

Από μονογραφία διπλωματικής μελέτης που εκπονηθηκε από ευβοιώτη φοιτητή στο ΕΜΠ με αναλυτικές μεθόδους σύγχρονων λογισμικών τον Φεβρουάριο του 2022 με θέμα:
«ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ ΒΡΟΧΗΣ – ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 ΣΤΟΝ ΠΟΤΑΜΟ ΛΗΛΑΝΤΑ ΕΥΒΟΙΑΣ»
μέσω της υδραυλικής προσομοίωσης από τα παραχθέντα Πλημμυρογραφήματα με τρεις διαφορετικές μεθόδους και για τρεις διαφορετικές υποθέσεις εδαφικής υγρασίας, δηλαδή για υγρές, κανονικές και ξηρές, τα αποτελέσματα πλημμυρών αιχμής υπολογιστήκαν να κυμαίνονται από 705 έως 1005 m3/s κατά πολύ ανώτερες της μελέτης. Στην εν λόγω μελέτη παρατίθενται τα υδρολογικά αποτελέσματα της  ιδιας μεθόδου SCS, για όλες τις συνθήκες υγρασίας:
 Σε υγρές συνθήκες, παρατηρείται παροχή αιχμής 938 m3/s,
για κανονικές συνθήκες υγρασίας, η αιχμή είναι 851 m3/s και τέλος,
σε ξηρό περιβάλλον παρατηρείται η αιχμή με τιμή 705 m3/s

Αξίζει να σημειωθεί ότι  δεν είναι δυνατόν να αμφισβητηθεί η ορθότητα της μελέτης για πολιτικούς λόγους καθώς  η μελέτη έγινε με την επίβλεψη του καθηγητή Ευάγγελου Μπαλτά, της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών Ε.Μ.Π και παρουσιάστηκε και στα μέλη της εξεταστικής επιτροπής Ανδρέα Ευστρατιάδη, Επίκουρο Καθηγητή της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών Ε.Μ.Π και κ. Νικόλαο Μαμάση, Αναπληρωτή Καθηγητή της ίδιας Σχολής.

Από την παράταξη μας Ελεύθερη Στερεά, έγινε αναζήτηση υδρολογικών στοιχείων μελέτης ανακατασκευής-κατασκευής νέων φραγμάτων ορεινής υδρονομίας από το Δασαρχείο Χαλκίδας. Δυστυχώς έχουνν γίνει μόνον 5, πολύ μικρός αριθμός  για το μέγεθος του υδρογραφικού δικτύου και το πλήθος των ρεμάτων και της λεκάνης απορροής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά το αθροιστικό μέγιστο πλημμυρικής παροχής για τις υδρολογικές υπολεκάνες των ρεμάτων Καλαμαντάρι, Καμπιώτικο και Θεολογίτικο ανέρχεται σε 535 m3/s που αντιστοιχούν σε επιφάνεια 112 km2.

Έτσι προκύπτει ότι για το 47% της συνολικής έκτασης της λεκάνης του Λήλαντα  η υπολογισθείσα αθροιστική μέγιστη παροχή ανέρχεται στο 86% αυτής της μελέτης. Σημειωτέον ότι δεν συμπεριλαμβάνονται υδατορέματα με σημαντικότατη πλημμυρική φόρτιση όπως το Στενιώτικο και το Καθενιώτικο καθώς και πολλά άλλα μικρότερα και φυσικά όλο τον κάτω ρου του Λήδα (Λήλα) πόταμου
Με βάση την κρινομένη μελέτη πρέπει να υποθέσει κάποιος ότι το υπολειπόμενο 53% της λεκάνης απορροής θα δώσει μόνο 14% της μέγιστης παροχής της υπό γνωμοδότηση μελέτης, κάτι που δεν στέκει στη δική μας επιστημονική λογική.

Επίσης από την παλιότερη υδρολογική μελέτη για το έργο (επίσης της Περιφέρειας): «Αποκατάσταση αρδευτικού καναλιού Καλαποδίου», η υπολογισθείσα στερεοπαροχή ανέρχεται στο 18% της μέγιστης υδατοστερεοπαροχής που δεν εκτιμήθηκε και δεν αξιολογήθηκε από την τρέχουσα μελέτη. Το πόσο αυτό στερεοπαροχής που δημιουργείται στις ορεινές υπολεκάνες απορροής πρέπει να ελεγχθει και να συρρικνωθεί στο ελάχιστο δυνατό, μέσω έργων ορεινής υδρονομίας.

Πέραν αυτών ο καθείς μπορεί να δει, με μια απλή θέαση των σχεδίων της  οριζοντιογραφίας των προτεινόμενων έργων διευθέτησης, στένωση της κοίτης στην εκβολή σε σύγκριση με τα ανάντη αυτής αντί μιας επιβαλλόμενης , λογικής διεύρυνσης. Μια απλή σύγκριση της επιφάνειας της προτεινομένης διατομής Νο16 διευθέτησης κοίτης, σε απόσταση 300 μέτρα από την εκβολή  όπου το πλάτος κοίτης είναι 25,01 μέτρα εκ των σχεδίων της μελέτης σε σχέση με  αυτή της γεφύρας του Βασιλικού (που ανταποκρίθηκε οριακά στην εξυπηρέτηση της παροχής αιχμής στο τελευταίο συμβαν του 2020 αλλά και του 2009 οπότε είχε υποστεί φθορές) είναι αρκετή να αποδείξει το άτοπο της μελέτης αυτής.

Εκτιμάμε ότι η μελέτη συντάχθηκε όχι  για να λύσει το πρόβλημα και να προσφέρει ασφάλεια στους κατοίκους, αλλά για να αποφύγει την αποκάλυψη   των καταπατήσεων στις όχθες του πρώην δέλτα των εκβολών  του Λήλαντα. Δυστυχώς κάποιες από τις καταπατήσεις αυτές, νομιμοποιήθηκαν στο παρελθόν σε συμπαιγνία εργολάβων και πολιτικών της περιοχής με αποτέλεσμα να υπάρχουν ανυποψίαστοι πολίτες που αγόρασαν με Τυπικά νόμιμους τίτλους περιοχές του “δέλτα” του ποταμού, περιοχή  που δεν μπορεί να αποτελεί ιδιωτική περιουσία συνταγματικά και επιστημονικά. Αυτή είναι η σκληρή αλήθεια.

Με τη λογική λοιπόν της υπό γνωμοδότηση μελέτης, αντί να λύνουμε το πρόβλημα της πλημμύρας στην γένεση του στα ανάντη ορεινά με έργα ορεινής υδρονομίας συγκράτησης φερτών υλικών, που θα μειώνουν την ταχύτητα ροής, θα διευρύνουν το χρόνο συρροής και άρα θα διαχέουν στο χρόνο το πλημμυρικό φαινόμενο, εκτελούμε ήδη έργα διευθέτησης που διευκολύνουν την ροη στον μέσο και κάτω ρου της πεδινής κοίτης, συστέλλουμε την διατομή στην εκβολή, μεταθέτουμε τα έργα στην εκβολή όταν θα γίνουν κι όποτε  γίνουν οι απαλλοτριώσεις (κι αν θα υπάρχει η αναγκαία χρηματοδότηση) και κατ’ αυτό το τρόπο θέτουμε την περιοχή σε πολλαπλασίους κίνδυνους υλικών καταστροφών και ανθρώπινων απωλειών ακόμη και σε μικρότερης κλίμακας πλημμυρικό συμβαν.
Αυτό είναι κατά τη γνώμη μας τραγικά εγκληματικό.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

• Είναι παραπάνω από βέβαιο ότι αν αναθεωρηθούν τα σχεδία διαχείρισης κίνδυνου πλημμυρών ως προβλέπεται και επικαιροποιηθούν οι όμβριες καμπύλες βάσει των επεξεργασμένων νέων και πληρέστερων δεδομένων μετεωρολογικών κατακρημνίσεων σύμφωνα με τις οποίες γίνεται η εκτίμηση της πλημμυρικής παροχής αιχμής, θα απαιτηθεί  μια νέα μελέτη που  θα έχει συντριπτικά άλλες και  πολύ μεγαλύτερες εκτιμήσεις αριθμών και αναγκαίων έργων.
• Η μελέτη, που ανατέθηκε από τους ανάδοχους εργολάβους, είχε περισσότερο σκοπό να νομιμοποιήσει εκ των υστέρων τα εκτελούμενα έργα μόνιμου χαρακτήρα και όχι έκτακτου χαρακτήρα αποκαταστάσεων και την ανάλωση των πιστώσεων παρά να επιλύσει το πρόβλημα.
• Η μελέτη αγνοεί πλήρως την ιστορική διαμόρφωση της κοίτης καθώς και το έγγραφο της Κτηματικής Υπηρεσίας του 2010.Επιπλέον η υπό γνωμοδότηση μελέτη ως αποσπασματική απέχει πολύ από την  βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων της λεκάνης απορροής του ΛΗΛΑΝΤΟΣ.
• Κρίνουμε αναγκαία την διερεύνηση πέραν των έργων ορεινής υδρονομίας μικρών φραγμάτων συγκράτησης που εμπλουτίζουν και τον υπόγειο υδροφορία να εξεταστεί η κατασκευή φράγματος συλλογής  τριπλού σκοπού αντιπλημμυρικής προστασίας, υδροδότησης  και άρδευσης
  Και οι δυο μορφές φραγμάτων αυτών σε ενιαίο σχεδιασμό διαχείρισης υδάτινων συστημάτων συντελούν και στην σωστή διαχείριση των πολύτιμων υδατικών πόρων.
  Αυτές οι επιλογές έχουν συνδυαστικά πλεονεκτήματα εκλεξιμότητας χρηματοδότησης και ικανοποιητικού βαθμού χρηματοοικονομικής ανταποδοτικότητας.
• Διατηρούμε σοβαρές επιφυλάξεις για την ορθότητα της μελέτης και θεωρούμε ότι είναι προϊόν σκοπιμοτήτων καθώς γίνεται πολιτική διευθέτηση και οριοθέτηση του ποταμού και διαχείριση του προβλήματος.
• Δεν μπορούμε να περιμένουμε το επόμενο καταστροφικό γεγονός για να διδαχτούμε από λάθη, ολιγωρίες, σκοπιμότητες.Φτάνει πια ,δεν χρειάζονται άλλα Τέμπη.!!!

ΜΙΑ     ΠΡΟΤΑΣΗ

Κατόπιν αυτών των παρατηρήσεων, προτείνουμε να ζητηθεί η συνδρομή τεχνικού σύμβουλου σύνταξης τεχνικής έκθεσης επι όλων των πτυχών του προβλήματος. Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρξει ένας επιπλέον επιστημονικός έλεγχος και θα υπάρχουν επιχειρήματα ώστε να πιεστεί το Υπουργείο και το υφισταμενό του Δασαρχείο να κάνουν τάχιστα μελέτες και έργα ορεινής υδρονομίας. Την αναγκαιότητα τέτοιων έργων δεν την αμφισβητεί κανείς από τους εμπλεκόμενους. 
Τη συνδρομή τεχνικού συμβούλου  έπραξε και η Περιφέρεια Πελοποννήσου σε ανάλογη περίπτωση για τον Νέδοντα ποταμό.

Κλείνοντας λέμε ότι δυστυχώς ζούμε τις επιπτώσεις της άλογης ανάπτυξης.
Ο ποταμός έχει χαράξει την ιστορία του.Ο άνθρωπος την παραχάραξε.
Ο ποταμός ποτέ δεν θα την ξεχάσει και θα μας την θυμίζει.
Ή θα σεβαστούμε την φύση και τον ποταμό ή θα εφιστάμεθα τις επιπτώσεις του βιασμού αυτών.”

Κα Πρόεδρε σας ευχαριστώ πολύ.