Η «μεταρρύθμιση με δικαιοσύνη και ισονομία», στη γλώσσα της κυβέρνησης, με παραδείγματα......

Επειδή με λίγα λόγια μπορεί να πει κανείς πολλά και μεγάλα ψέματα, ας δούμε τι σημαίνει «μεταρρύθμιση με δικαιοσύνη και ισονομία», στη γλώσσα της κυβέρνησης, με παραδείγματα:

1. Ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων

Οι συντάξεις που θα αποδίδονται στο εξής, θα είναι μειωμένες σε σχέση με τις σημερινές, αλλά και σε σχέση με εκείνες που θα δίνονταν με το νόμο 3863/2010. Αυτό συμβαίνει για δύο λόγους:

Πρώτον, επειδή τα ποσοστά αναπλήρωσης στην κυβερνητική πρόταση «βυθίζονται» στο 38,68% για τα 35 χρόνια Ασφάλισης, όταν στο ισχύον σύστημα έφταναν το 70% και στον 3863/2010 το 45,85%.

Δεύτερον, επειδή τα ποσοστά αυτά θα υπολογίζονται και σε πολύ μικρότερο συντάξιμο μισθό, αφού αυτός πλέον θα είναι ο μέσος μισθός ολόκληρου του εργάσιμου βίου και όχι της τελευταίας πενταετίας (π.χ. ΙΚΑ) που ίσχυε πριν.

Παράδειγμα: Με το παλιό σύστημα, ένας μισθωτός που είχε 10.500 μέρες Ασφάλισης (35ετία), με μισθό την τελευταία πενταετία γύρω στα 1.500 ευρώ, το ποσοστό αναπλήρωσης ήταν 70%και η αποδιδόμενη σύνταξη 1.040 ευρώ. Με το νέο σύστημα, επειδή πλέον θα υπολογίζονται οι μισθοί όλου του εργάσιμου βίου και όχι της τελευταίας μόνο πενταετίας, ο συντάξιμος μισθός του εργαζόμενου θα είναι μόλις 1.026 ευρώ. Το ποσοστό αναπλήρωσης από το 70%, με βάση την κυβερνητική πρόταση θα είναι για τα 35 χρόνια Ασφάλισης, μόλις 38,68%! Ετσι, το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης θα είναι μόλις 396 ευρώ.

Η προσθήκη σε αυτό το ποσό της «εθνικής» σύνταξης των 384 ευρώ οδηγεί σε τελικό ποσό σύνταξης στα 780 ευρώ! Δηλαδή, η σύνταξη που βγαίνει με το νέο σύστημα είναι μειωμένη κατά 25%! Σημειώνεται ότι με βάση το νόμο 3863/2010, για τον ίδιο εργαζόμενο, η ανταποδοτική σύνταξη θα ήταν 470 ευρώ (ποσοστό αναπλήρωσης 45,85%) και η «εθνική» είχε οριστεί στα 360 ευρώ. Δηλαδή, η συνολική σύνταξη - στην πλήρη ωρίμανση του συστήματος - θα ήταν μόλις 830 ευρώ και σε σχέση με το παλαιό σύστημα 20% μικρότερη. Ετσι, και τα δύο νέα συστήματα οδηγούν σε πολύ μικρότερες συντάξεις.

2. Χαντάκωμα για τη νέα γενιά και για συντάξεις αναπηρίας

Τα επίπεδα συντάξεων που περιγράφονται πιο πάνω, προκύπτουν σε εργαζόμενους με 35 χρόνια Ασφάλισης. Η εικόνα γίνεται ακόμα χειρότερη για εργαζόμενους που δεν θα μπορούν να εξασφαλίζουν αυτά τα ένσημα. Ειδικά για τις νέες γενιές, που εργάζονται σε συνθήκες «ευελιξίας», το τμήμα της «ανταποδοτικής σύνταξης» θα είναι μηδαμινό.

Παράδειγμα: Στην περίπτωση 15ετίας, που είναι σήμερα το όριο για να βγει κάποιος στη σύνταξη (4.500 ένσημα), το ποσοστό αναπλήρωσης της ανταποδοτικής σύνταξης θα είναι μόλις 12%. Δηλαδή, σε έναν συντάξιμο μισθό των 1.000 ευρώ, το ανταποδοτικό τμήμα θα ανέρχεται μόλις στα 120 ευρώ! Βέβαια, με τις σημερινές εργασιακές σχέσεις, είναι από δύσκολο έως αδύνατο κάποιος εργαζόμενος να διαμορφώσει στη 15ετία συντάξιμο μισθό 1.000 ευρώ. Επομένως, το 12% της ανταποδοτικής θα υπολογίζεται σε πολύ μικρότερους συντάξιμους μισθούς και θα οδηγεί κυριολεκτικά σε συντάξεις πείνας.

Οι κατασκευαστές του νέου αντιλαϊκού συστήματος ισχυρίζονται ότι σε αυτές τις περιπτώσεις των εξευτελιστικών ανταποδοτικών συντάξεων θα «σώζει» την κατάσταση η προσθήκη της «εθνικής» σύνταξης των 384 ευρώ. Ομως, η λεγόμενη «εθνική σύνταξη» και στα δύο συστήματα (στον 3863/2010 και στην πρόταση της κυβέρνησης) δινόταν και θα δίνεται μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Ετσι, σύμφωνα με την πρόταση της κυβέρνησης, η «εθνική σύνταξη» δεν θα δίνεται ολόκληρη, αν ο δικαιούχος δεν έχει τουλάχιστον 40 χρόνια παραμονής στη χώρα μας. Θα είναι επίσης μειωμένη στην περίπτωση αναπηρίας, ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας του δικαιούχου, θα μειώνεται στην περίπτωση των «πρόωρων» συνταξιοδοτήσεων, όπως και στις περιπτώσεις δικαιώματος λόγω θανάτου, αλλά και διπλής σύνταξης.

Αυτό σημαίνει ότι στις περιπτώσεις αναπηρίας - που μπορεί να συμβεί οποτεδήποτε - ο ασφαλισμένος που χάνει την ικανότητα προς εργασία θα μένει «επί ξύλου κρεμάμενος». Είναι ενδεικτικό ότι με ποσοστό αναπηρίας από 50% έως 67% ο ασφαλισμένος θα λαμβάνει μόνο το 50% της «εθνικής», ενώ με ποσοστό αναπηρίας από 67% έως 79% θα λαμβάνει το 75% της «εθνικής»! Σε τέτοιες οδυνηρές καταστάσεις θα βρεθούν οι ασφαλισμένοι με δεδομένο ότι το νέο σύστημα δεν προβλέπει ούτε κατώτερα όρια συντάξεων.

3. Επανυπολογισμός των ήδη αποδιδόμενων συντάξεων

Ο παραπάνω τρόπος υπολογισμού των συντάξεων θα εφαρμοστεί και στις ήδη αποδιδόμενες συντάξεις, οι οποίες θα επανυπολογιστούν. Βέβαια, όταν μιλάμε για τις σημερινές συντάξεις, δεν εννοούμε αυτές που απέδιδε το σύστημα πριν από το 2010, αλλά αυτές που διαμορφώθηκαν μετά τις απανωτές περικοπές της τελευταίας πενταετίας. Μιλάμε δηλαδή για συντάξεις πετσοκομμένες μέχρι και κατά 40% σε σχέση με πριν από πέντε χρόνια.

Αυτές οι συντάξεις προβλέπεται τώρα να μειωθούν κι άλλο μετά τον επανυπολογισμό τους με τα νέα κριτήρια, που εφαρμόζονται πλέον ενιαία για παλιούς και μελλοντικούς συνταξιούχους.

Μπροστά σ' αυτήν την πραγματικότητα, η κυβέρνηση προσπαθεί να ελιχθεί, για να μετριάσει τις αντιδράσεις. Γι' αυτό μεταθέτει στο 2018, και συγκεκριμένα μετά τον Ιούλη, οπότε λήγει το τρέχον «πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής», την ονομαστική μείωση των συντάξεων που παίρνουν οι σημερινοί συνταξιούχοι. 

Συγκεκριμένα, το σχέδιο προβλέπει ότι:

Αν μετά τον επανυπολογισμό των ήδη αποδιδόμενων συντάξεων προκύψει μείωση κάτω ακόμα και από τα σημερινά άθλια επίπεδα, η σύνταξη θα συνεχίσει να αποδίδεται στο σημερινό της ύψος, το οποίο να σημειωθεί ότι είναι μειωμένο κατά 40% σε σχέση με το 2009.

Παράδειγμα: Αν ένας παλιός συνταξιούχος παίρνει σήμερα 800 ευρώ σύνταξη και με τον επανυπολογισμό προκύπτει σύνταξη 700 ευρώ, θα συνεχίσει να παίρνει τα 800 μέχρι και το 2018. Από εκεί και πέρα, η σύνταξη θα προσαρμόζεται σταδιακά στα 700.

Επίσης, αν οι νέες συντάξεις που θα δοθούν την τριετία 2016 - 2018 είναι μικρότερες από αυτές που δίνει το ισχύον σύστημα σε ποσοστό μεγαλύτερο του 20%, η κυβέρνηση «κάνει σκόντο» και βάσει του σχεδίου της δεσμεύεται να καταβάλλει μέρος αυτής της διαφοράς ως «προσωπική διαφορά», μέχρι και το 2018. Με αυτόν τον τρόπο πάει να «μαλακώσει» τις μεγάλες μειώσεις που συνεπάγεται για τους νέους συνταξιούχους το νέο σύστημα. Μετά τον Ιούλη του 2018, η σύνταξη θα δίνεται στα επίπεδα που προβλέπει ο νέος δυσμενέστερος υπολογισμός.

Παράδειγμα: Ας υποθέσουμε ότι ένας ασφαλισμένος θα βγει στη σύνταξη μέσα στο 2016. Αν με το παλιό σύστημα δικαιούνταν σύνταξη 1.000 ευρώ και με το νέο 800 (μείωση 20%), τότε μέχρι και το 2018 θα παίρνει 900 (το μισό της διαφοράς του 20%). Από εκεί και πέρα, η σύνταξή του θα προσαρμοστεί στα 800. Ανάλογα «τρικ», με μικρότερη όμως «προσωπική διαφορά» (1/3 και 1/4 αντίστοιχα), προβλέπονται για όσους βγουν στη σύνταξη το 2017 και το 2018.

Σε κάθε περίπτωση, με το σχέδιό της, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ μονιμοποιεί, αλλά και νομιμοποιεί όλες τις μέχρι τώρα αυθαίρετες περικοπές που είχαν επιβάλει οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ - ΝΔ, και ταυτόχρονα «χτίζει» έναν νέο μηχανισμό για την παραπέρα μείωση όλων των συντάξεων.

 4. Επικουρικές: Αύξηση εισφορών για αμφίβολες συντάξεις

Με το σχέδιο της κυβέρνησης επιβάλλεται αύξηση των εισφορών στον κλάδο της επικουρικής σύνταξης κατά 1,5 μονάδα. Ετσι, από 1/1/2016 και μέχρι την 31/12/2018, το ποσό της μηνιαίας εισφοράς στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) όλων των μισθωτών ασφαλισμένων, καθορίζεται σε ποσοστό 3,5% για τον ασφαλισμένο και σε ποσοστό 4% για τον εργοδότη, από 3% και 3% σήμερα.

Θυμίζουμε ότι στην εργοδοσία, οι εισφορές μειώθηκαν τα τελευταία χρόνια κατά 3,9 ολόκληρες μονάδες. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, μετά το πέρας της τριετίας, η μηνιαία εισφορά επανέρχεται στο σημερινό ύψος της, αλλά έως τότε, βέβαια, «έχει ο θεός»...

Και ενώ επιβάλλεται αύξηση στην εισφορά για την επικουρική σύνταξη, το σχέδιο της κυβέρνησης διατηρεί όλες τις αντιλαϊκές διατάξεις προηγούμενων νόμων, όπως η διαμόρφωση του ύψους της σύνταξης με βάση τα δημογραφικά δεδομένα. Με άλλα λόγια, ετησίως θα προϋπολογίζεται ένα συγκεκριμένο ποσό για επικουρικές συντάξεις (το ύψος του θα εξαρτάται από τις αντοχές της καπιταλιστικής οικονομίας), που θα μοιράζεται στους δικαιούχους.

Όσο μεγαλύτερος ο αριθμός των δικαιούχων, τόσο μικρότερη επικουρική σύνταξη θα αναλογεί στον καθένα. Το ποσοστό αναπλήρωσης καθορίζεται σε 0,45% για κάθε χρόνο Ασφάλισης. Δηλαδή, για να πιάσει κάποιος το προηγούμενο ποσοστό αναπλήρωσης που ήταν 20%, θα πρέπει να δουλεύει 44,5 χρόνια! Επίσης, το 20% υπολογιζόταν επί του τελευταίου συντάξιμου μισθού, αν δούλευε στο Δημόσιο, ή επί του μέσου όρου των συντάξιμων αποδοχών της καλύτερης 5ετίας των τελευταίων 10 χρόνων στον ιδιωτικό τομέα. Τώρα θα υπολογίζεται επί του μέσου όρου των συντάξιμων αποδοχών όλου του εργάσιμου βίου.

5. Αφαίμαξη αγροτών και ΕΒΕ με αύξηση εισφορών

Οι μειώσεις των συντάξεων, νέων και παλιών, πάνε χέρι-χέρι με την αύξηση των εισφορών, που θα θίξει κυρίως εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες, αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες.

 Συγκεκριμένα:

Για τους αγρότες, ανεξάρτητα από το χρόνο υπαγωγής στην Ασφάλιση, οι εισφορές τους για κύρια σύνταξη αυξάνονται σταδιακά από το 7% σήμερα στο 20% το 2019. Τα νέα αυξημένα ποσοστά, που θα αρχίσουν να εφαρμόζονται αναδρομικά από το δεύτερο εξάμηνο του 2015, θα υπολογίζονται στη βάση του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος από την αγροτική δραστηριότητα του προηγούμενου έτους. Κατώτατο ασφαλιστέο εισόδημα για τους αγρότες ορίζονται τα 468,8 ευρώ το μήνα. Δηλαδή, η μηνιαία εισφορά του αγρότη δεν μπορεί να είναι κάτω από 93 ευρώ και για το ζευγάρι που απασχολούνται και οι δύο στο αγροτικό νοικοκυριό τους θα είναι το διπλάσιο.

Για τους ασφαλισμένους του ΕΤΑΑ και του ΟΑΕΕ, από 1/1/2017 προβλέπεται μηνιαία ασφαλιστική εισφορά, για τον κλάδο σύνταξης, ύψους 20% επί του μηνιαίου εισοδήματός τους, όπως αυτό καθορίζεται είτε με βάση το καθαρό φορολογητέο εισόδημα, από την ασκούμενη δραστηριότητά τους κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος, είτε με βάση την καθαρή αξία των παρεχόμενων μηνιαίως ή σε άλλη τακτική χρονική βάση, υπηρεσιών του τρέχοντος έτους, για το οποίο εκδίδονται δελτία παροχής υπηρεσιών, τιμολόγια ή αποδείξεις επαγγελματικής δαπάνης. Σε καμία περίπτωση η μηνιαία ασφαλιστική εισφορά δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη από το 20% του κατώτερου μισθού, δηλαδή 117 ευρώ. Διατάξεις νόμου που προβλέπουν την καταβολή μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών για τους ασφαλισμένους προερχόμενους από το ΕΤΑΑ, κατά την πρώτη πενταετία υπαγωγής στην Ασφάλιση, καταργούνται από 1/1/2017.

6. Σφαγή σε ΕΚΑΣ - εφάπαξ - παροχές Ταμείων

Μαζί με τον επανυπολογισμό των ήδη αποδιδόμενων συντάξεων, η κυβέρνηση προχωρά και στη σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ. Μετά το 2019 δεν θα καταβάλλεται σε κανέναν συνταξιούχο και συνολικά οι χαμηλοσυνταξιούχοι χάνουν περίπου 1 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση.

Οσον αφορά την οργανωτική δομή, η κυβέρνηση προχωρά στη δημιουργία ενός υπερ-Ταμείου, όπου υπάγονται όλα τα Ταμεία κύριων συντάξεων, μαζί με τα Ταμεία Πρόνοιας που απέδιδαν τα εφάπαξ, τα οποία και αυτά θα μειωθούν. Ταυτόχρονα, στο ίδιο Ταμείο υπάγονται και τα Ταμεία και οι κλάδοι που δίνουν παροχές σε χρήμα λόγω ασθένειας ή άλλα βοηθήματα.

Συγκεκριμένα, συστήνεται ο Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), με κορμό το ΙΚΑ, στον οποίο θα ενταχθούν σταδιακά από την 1/1/2016 όλοι οι υφιστάμενοι φορείς κύριας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ ΜΜΕ, ΟΓΑ, ΝΑΤ). Εξαιρούνται μόνο οι διευθύνσεις του ΝΑΤ και του ΟΓΑ για την άσκηση των μη ασφαλιστικών τους αρμοδιοτήτων. Στον ΕΦΚΑ θα λειτουργεί ειδική διεύθυνση συγκέντρωσης των οφειλών και προώθησης της διαδικασίας είσπραξης ή κατάσχεσης.

Στο νέο υπερ-Ταμείο κύριας Ασφάλισης, που θα εμπεριέχει ως ξεχωριστές διευθύνσεις και τους τομείς παροχής εφάπαξ, θα ισχύουν στο εξής κοινοί κανόνες υπολογισμού των συντάξεων. Εννοείται βέβαια ότι μέσω αυτής της τεχνητής ενοποίησης - μαμούθ, πέραν των προβλημάτων λειτουργικότητας, το κύριο είναι ότι θα επιδιωχθεί η αποψίλωση όλων των παροχών προς τους ασφαλισμένους που έδιναν μέχρι τώρα τα Ταμεία, με τη δημιουργία νέων κανονισμών παροχών.

Τέλος, προσδοκώντας έσοδα από την «αξιοποίηση» της ακίνητης περιουσίας των Ταμείων, η κυβέρνηση σκοπεύει να συστήσει μια Ανώνυμη Εταιρεία Διαχείρισης της Ακίνητης Περιουσίας Ασφαλιστικών Οργανισμών και μία Εταιρεία Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων Διευρυμένου Σκοπού Ασφαλιστικών Οργανισμών, για να διευρύνει και μ' αυτόν τον τρόπο την εμπλοκή τραπεζών και ιδιωτών στη διαχείριση της περιουσίας των ασφαλισμένων.

Υ.Γ.: Χτες, την ίδια περίπου ώρα που ο υπουργός Εργασίας παρουσίαζε στα κόμματα τις προτάσεις για το Ασφαλιστικό, η κυβέρνηση κατέθετε στη Βουλή ένα σχέδιο νόμου για την προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας σε οδηγίες της ΕΕ, που ορίζουν ζητήματα σχετικά «με την ανάληψη και την άσκηση δραστηριοτήτων ασφάλισης και αντασφάλισης (...) με εξουσίες της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων και της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (...) τη συμπληρωματική εποπτεία των χρηματοπιστωτικών οντοτήτων που ανήκουν σε χρηματοπιστωτικούς ομίλους ετερογενών δραστηριοτήτων και συναφείς διατάξεις της νομοθεσίας περί της ιδιωτικής ασφάλισης».

 Στην αιτιολογική έκθεση, διαβάζουμε: «Οι διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες τόσο στη λειτουργία της διεθνούς και εγχώριας ασφαλιστικής αγοράς, όσο και στις διαρθρωτικές σχέσεις μεταξύ των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε αυτήν, επιβάλλουν την καθιέρωση σχετικής ευελιξίας, ώστε οι αρμόδιες εποπτικές αρχές να είναι σε θέση να προσαρμόζουν την πολιτική τους στις επικρατούσες συνθήκες και στις απαιτήσεις της κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης, χωρίς βέβαια η ευχέρεια αυτή να αποβαίνει σε βάρος του σχεδιασμού της επιχειρηματικής δραστηριότητας των εποπτευόμενων επιχειρήσεων». Για όποιον δεν το κατάλαβε, την ίδια μέρα, που η κυβέρνηση έκανε ένα ακόμα γενναίο βήμα στη συντριβή της Κοινωνικής Ασφάλισης, κατέθετε στη Βουλή νομοσχέδιο για τη διευκόλυνση της δράσης των κορακιών της ιδιωτικής Ασφάλισης. Τυχαίο;

ΕΣΑΚ-ΑΤΕ