Με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία, η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν επιταχύνει «διευθετήσεις» στα Ελληνοτουρκικά, στο όνομα της διαφύλαξης και ενίσχυσης της «συνοχής» του ΝΑΤΟ

 

Ελληνοτουρκική συνάντηση κορυφής πραγματοποιήθηκε εσπευσμένα, στο φόντο του πολέμου στην Ουκρανία. Η αιφνίδια επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Κωνσταντινούπολη εντάσσεται στις επιλογές της Ουάσιγκτον, που βιάζεται να επαναφέρει την Άγκυρα στο μαντρί της Δύσης και να διασφαλίσει τη «ΝΑΤΟϊκή συνοχή» στην περιοχή, χρησιμοποιώντας την προβλέψιμη ελληνική κυβέρνηση, άλλοτε σαν υπομόχλιο εκβιασμών προς την Άγκυρα και άλλοτε σε ρόλο Ιφιγένειας πρόθυμης να προσφέρει κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας σαν δώρα/ανταλλάγματα στην Τουρκία.

Η συνάντηση είχε προετοιμαστεί και προαναγγελθεί από τον απερχόμενο πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα, Πάιατ, ο οποίος εκφράζοντας την ικανοποίηση της χώρας του για τη διεξαγωγή των διερευνητικών επαφών Ελλάδας – Τουρκίας στις 22 Φλεβάρη, χαιρέτισε τις προσπάθειες σταθεροποίησης του διμερούς διαλόγου και ξεκαθάρισε πως «διχασμοί εντός του ΝΑΤΟ εξυπηρετούν μόνο τους αντιπάλους του». Η επίσκεψη, σε καμιά περίπτωση, δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από τον αστείο ισχυρισμό του Μητσοτάκη ότι ήθελε να παρακολουθήσει τη λειτουργία στο Φανάρι την Κυριακή της Ορθοδοξίας. Εξάλλου η κυβερνητική αμηχανία επιβεβαιώνεται από το γεγονός της γνωστοποίησης της συνάντησης, για άλλη μια φορά, πρώτα από τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης.

Η συναντίληψη ότι πρέπει να πέσουν οι τόνοι της ρητορικής ανάμεσα στις δύο χώρες και να εμπεδωθεί σταθερότητα στη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία αποτυπώθηκε, σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση, στο γεύμα Μητσοτάκη-Ερντογάν. Ο Μητσοτάκης δίνοντας το Νατοϊκό αποτύπωμα της συνάντησης δήλωσε ότι: «Συμφωνήσαμε ότι αντιμετωπίζουμε τόσες προκλήσεις (…) ως δύο χώρες σύμμαχοι αυτήν την εποχή στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, που είναι πιο σημαντικό να εστιάζουμε σε αυτά που μας ενώνουν και λιγότερο σε αυτά που μας χωρίζουν» και συμπλήρωσε: «προφανώς επαναλάβαμε τις πάγιες εθνικές μας θέσεις. Δώσαμε όμως έμφαση στην οικοδόμηση μίας θετικής ατζέντας, κυρίως στον τομέα της οικονομίας, όπου νομίζω ότι μπορούμε να κάνουμε μία σημαντική πρόοδο τους επόμενους μήνες».
Απ’ τη μεριά της η τουρκική προεδρία ανακοίνωσε ότι ο Τούρκος πρόεδρος, Ερντογάν αναφέρθηκε στα βήματα που έχει κάνει η Τουρκία με στόχο να γυρίσει νέα σελίδα στις διμερείς σχέσεις. Δήλωσε, επίσης, ότι διατηρεί την πεποίθησή του ότι θα σημειωθεί πρόοδος σε ζητήματα όπως «τα προβλήματα του Αιγαίου, οι μειονότητες, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και η λαθρομετανάστευση και να προχωρήσουν οι σχέσεις σε υψηλότερο επίπεδο» και πρόσθεσε ότι «τα προβλήματα μπορούν να επιλυθούν με ειλικρινή διάλογο, ο πρόεδρος Ερντογάν είπε ότι ως δύο γειτονικές χώρες πρέπει πάντα να συνομιλούν, όχι μόνο σε περιόδους κρίσης».

Οι δυο πλευρές ανακοίνωσαν έναν νέο γύρο Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης τον Απρίλη και τη σύγκληση, το Φθινόπωρο, του 5ου «Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας» των δύο χωρών, με τη συμμετοχή του Ερντογάν και του υπουργικού συμβουλίου της Τουρκίας.
Ανατρέποντας και τυπικά την πάγια γραμμή των ελληνικών κυβερνήσεων, που αναγνωρίζει σαν μοναδικό διμερές ζήτημα διαπραγμάτευσης την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο, ο Μητσοτάκης συζητά «χαλαρά» όλη τη βεντάλια των τουρκικών διεκδικήσεων σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, ξεχνώντας όμως επιδεικτικά να θέσει στο «μενού» του γεύματος εργασίας το Κυπριακό. Ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ, Τσελίκ, ήταν εκ προοιμίου κατηγορηματικός τονίζοντας ότι και σε αυτήν τη συνάντηση η ατζέντα θα τα περιλαμβάνει όλα: «Από το θέμα της υφαλοκρηπίδας μέχρι και τη στρατιωτικοποίηση των νησιών εκ μέρους της Ελλάδας». Συμπλήρωσε ότι «υπάρχουν πολλά ζητήματα, από τις έρευνες φυσικού αερίου μέχρι το θέμα του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου» και κάλεσε την Ελλάδα «να σταματήσει να θέτει υπό αμφισβήτηση τα δικαιώματα της Τουρκίας στη Γαλάζια Πατρίδα». Νωρίτερα ο Ερντογάν ανακοίνωνε νέες γεωτρήσεις, λέγοντας ότι «ελπίζουμε να αυξήσουμε γεωτρύπανά μας σε 5. Θα γίνουμε πολύ πιο δυνατοί στο θέμα των γεωτρήσεων». Και σε επιβεβαίωση της «θετικής ατζέντας» και του ενιαίου Νατοϊκού χώρου, την επόμενη κιόλας μέρα μετά τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, η τουρκική Πολεμική Αεροπορία προχώρησε σε 25 παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, ενώ σημειώθηκε και μία εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά.

Σε σύμπλευση με την κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ, που βρίσκει «θετικό ότι ανοίγουν οι δίαυλοι επικοινωνίας στο ανώτατο επίπεδο». Εξάλλου ήταν ο Τσίπρας, που αμέσως μετά και τη συνάντηση με τον Πάιατ, στα μέσα Φλεβάρη, στη Βουλή, (όπου συζητήθηκαν και οι εξελίξεις στην Ουκρανία) καλούσε τον Μητσοτάκη να πραγματοποιήσει συνάντηση «στο ανώτατο επίπεδο», ενώ σαν εμπροσθοφύλακας του νέου πνεύματος για μια «συγκροτημένη εθνική στρατηγική στα Ελληνοτουρκικά», πέρασε το τριήμερο της Καθαρής Δευτέρας στην Κωνσταντινούπολη και φυσικά δεν παρέλειψε να επισκεφθεί το Πατριαρχείο.
Η κυβέρνηση «αλλάζει κεφάλαιο» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς η όξυνση του ανταγωνισμού των ιμπεριαλιστών ανατρέπει όλες τις στρατηγικές επιλογές της μεγαλοαστικής τάξης των τελευταίων χρόνων. Μοναδική σταθερά η υποτελής πολιτική στα κελεύσματα των ευρωατλαντικών «εταίρων» της.

Με εναρκτήριο λάκτισμα την απόσυρση της αμερικανικής υποστήριξης στον περιβόητο αγωγό East Med, που θα τροφοδοτούσε με φυσικό αέριο την Ευρώπη μέσω Κύπρου και Ελλάδας, ήρθε η προσέγγιση Τουρκίας με Ισραήλ, που επισφράγισε η πρόσφατη επίσκεψη του Ισραηλινού προέδρου στην Άγκυρα, ακυρώνοντας τα προπαγανδιστικά φληναφήματα των ελληνικών κυβερνήσεων για «ασφάλεια και ειρήνη» στην Ανατολική Μεσόγειο, στις λεγόμενες στρατηγικές τριμερείς συνεργασίες υπό την εποπτεία των ΗΠΑ. Οι Ευρωατλαντικοί ιμπεριαλιστές θέλουν να εξοβελίσουν Ρωσία – Κίνα από τη Μεσόγειο, να πάρουν τον πλήρη έλεγχο των ενεργειακών κόμβων και δικτύων τροφοδοσίας της Ευρώπης. Οι αυξημένες πια ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης από άλλες πηγές, προκειμένου να επιταχυνθεί η «απεξάρτηση» από το ρωσικό αέριο, φέρνουν στο προσκήνιο τη συνεκμετάλλευση των ενεργειακών πηγών της Μεσόγειου και τη μεταφορά αερίου στις ευρωπαϊκές αγορές μέσω και της Τουρκίας.

Η Ουκρανική κρίση κονιορτοποίησε το κυβερνητικό αφήγημα τής δήθεν απομονωμένης Τουρκίας. Οι ανόητες εκτιμήσεις ότι με την πολιτική του «επιτήδειου ουδέτερου» ή τις «αναθεωρητικές» θέσεις της, η Τουρκία θα απομακρυνθεί από τη Δύση ανατράπηκαν μέσα σε λίγα 24ωρα. Η Άγκυρα δεν ευθυγραμμίστηκε με τη Δύση στην εφαρμογή των κυρώσεων ενάντια στη Ρωσία και καθυστέρησε «βολικά» να κλείσει τα Δαρδανέλια χωρίς καμιά συνέπεια, επιβεβαιώνοντας έτσι το κρίσιμο γεωστρατηγικό της βάρος στην περιοχή. Αναντίρρητο γεγονός είναι ότι ΕΕ και ΗΠΑ, αν και διατηρούν τις διαφωνίες τους με την Τουρκία, επικροτούν τον ρόλο της Άγκυρας και χαιρετίζουν τις πρωτοβουλίες της.

Η Άγκυρα έλαβε το χρίσμα του «ειρηνοποιού» και παράλληλα με τον κύριο περιφερειακό ανταγωνιστή της, το Ισραήλ, επιδόθηκε σε ένα διπλωματικό μαραθώνιο μεταξύ των εμπολέμων στην Ουκρανία. Το Φόρουμ της Αττάλειας (11-13 Μάρτη) φιλοξένησε Λαβρόφ και Κουλέμπα. Προηγήθηκε η επίσκεψη της Αμερικανίδας υφυπουργού, Σέρμαν, στην Άγκυρα, που συναντήθηκε με τον ομόλογό της, Ονάλ, για τον διμερή συντονισμό για την Ουκρανία, ενώ πυκνές είναι οι τηλεφωνικές επαφές της Άγκυρας με Μπάιντεν, Πούτιν και Ζελένσκι. Ο Ερντογάν σε ρόλο διαμεσολαβητή στέλνει, αυτές τις μέρες, τον Τσαβούσογλου σε Ρωσία και Ουκρανία σε μια προσπάθεια επίτευξης εκεχειρίας. Στο μπαράζ επαφών, με τους Ευρωατλαντικούς, βρέθηκε στην Αττάλεια και ο γγ του ΝΑΤΟ, Στόλτενμπεργκ, ο οποίος απαριθμώντας τις αποστολές του ΝΑΤΟ που συμμετέχει η Τουρκία ανάφερε ότι αυτή: «συμβάλλει στη συλλογική άμυνα του ΝΑΤΟ με πολλούς διαφορετικούς τρόπους». Απαριθμώντας τις αποστολές του ΝΑΤΟ που συμμετέχουν τουρκικές δυνάμεις, έκφρασε την εκτίμηση για τη μεσολάβησή της μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας! Δεν είναι τυχαία και η συμμετοχή στο Φόρουμ και του Αρμένιου ΥΠΕΞ, με νωπή ακόμα τη σύρραξη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, καθώς η Άγκυρα είχε συνταχθεί με το Αζερμπαϊτζάν και τώρα επιδιώκει την πλήρη εξομάλυνσης των σχέσεων. Φυσικά τις ίδιες μέρες έφτασε στην Τουρκία και ο Αζέρος Πρόεδρος, Αλίεφ.

Ο Ερντογάν υποδέχθηκε στην Άγκυρα με πολλές τιμές τον Γερμανό Καγκελάριο, Σολτς, ο οποίος υπογράμμισε ότι «οι τελευταίες εξελίξεις στην περιοχή αποδεικνύουν πως η Τουρκία παίζει ρόλο-κλειδί κυρίως στον τομέα της ασφάλειας και της ενέργειας» και έκφρασε την ικανοποίησή του για τις επαφές της Άγκυρας με το Ισραήλ και τον Μητσοτάκη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πρόσφατη συζήτηση στην Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας, στις Βρυξέλλες, τέθηκε από κράτη-μέλη θέμα εφαρμογής των κυρώσεων, που έχουν αποφασισθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση κατά της Ρωσίας και από την Τουρκία. Η απάντηση του εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ήταν ξεκάθαρη: «Η στάση, συμπεριφορά της Τουρκίας μας εξυπηρετεί στις προσπάθειες για μεσολάβηση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας». Φυσικά ούτε λόγος να γίνεται για κυρώσεις της ΕΕ σε βάρος της Τουρκίας για τη χαλιναγώγηση των επεκτατικών της δραστηριοτήτων.