Tα παρατράγουδα του περιφερειακού ανταγωνισμού

Μιλώντας στους τούρκους δημοσιογράφους, στο αεροπλάνο που τον έφερνε από το Βερολίνο στην Αγκυρα, ο Ερντογάν είπε -μεταξύ πολλών άλλων- ότι η Τουρκία και η Ιταλία έχουν συμφωνήσει να συνεργαστούν για γεωτρήσεις στην περιοχή που έχει οριστεί ως ΑΟΖ Τουρκίας-Λιβύης. Προσπαθώντας να προλάβει ελληνικές αντιδράσεις, το υπουργείο Εξωτερικών της Ιταλίας μίλησε για φήμες που «στερούνται βάσης». Ηταν μια διπλωματική τοποθέτηση, που κρατούσε αποστάσεις από τα δημοσιεύματα, χωρίς να επιτίθεται στον Ερντογάν (όλα αποδόθηκαν σε δημοσιογραφικές φήμες).

Η Τουρκία είχε ανακοινώσει, επίσης, ότι το πλωτό γεωτρύπανο «Γιαβούζ» θα κάνει νέα γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ. Ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε ότι το «Γιαβούζ» κατευθύνεται σε περιοχή για την οποία το 2011 είχε δοθεί από την τουρκοκυπριακή διοίκηση άδεια εκμετάλλευσης σε τουρκική εταιρία. Ο Ερντογάν το 'παιξε… λαρτζ: αν βρούμε φυσικό αέριο, είπε, θα το μοιραστούμε δίκαια με τους Ελληνοκύπριους, δε θα συμπεριφερθούμε όπως αυτοί, που τα θέλουν όλα δικά τους!

Το «Γιαβούζ», όμως, άρχισε να τρυπάει στο οικόπεδο 8 της κυπριακής ΑΟΖ, σε περιοχή που έχει αδειοδοτηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία και στο σημείο-στόχο «Ερατοσθένης Νότιο 1», που έχει παραχωρηθεί στην κοινοπραξία της ιταλικής ΕΝΙ με τη γαλλική TOTAL. H ENI, μάλιστα έχει κάνει τις πρώτες έρευνες (και με χρήση υποβρύχιου ρομπότ) το 2017 και πήρε τις απαραίτητες άδειες από την Κυπριακή Δημοκρατία στα τέλη του 2018. Η Τουρκία απλά μετονόμασε την περιοχή-στόχο σε «Λευκωσία 1».

Και τότε έσκασε η βόμβα, με αποκαλυπτικά δημοσιεύματα του κυπριακού Τύπου, τα οποία επιβεβαίωσε με δηλώσεις του ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κυριάκος Κούσιος. Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις, το «Γιαβούζ» τρυπάει ακριβώς εκεί που είχε σχεδιάσει να τρυπήσει η ΕΝΙ (με διαφορά μόνο μερικών μέτρων) και μάλιστα με τον σχεδιασμό της ΕΝΙ! Η γεώτρηση θα φτάσει στα 3.300 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Δεδομένου ότι το βάθος στην περιοχή είναι 1.930 μέτρα, το γεωτρύπανο θα αναζητήσει κοίτασμα σε βάθος 1.370 μέτρων κάτω από το βυθό.

Το μυαλό όλων πήγε στις δηλώσεις του Ερντογάν για συνεργασία με την Ιταλία. Δηλαδή, ότι στο πλαίσιο του γενικότερου ιταλο-τουρκικού παζαριού (η Ιταλία ενδιαφέρεται σφόδρα για το ρωσικό αέριο του Turkish Stream, ενώ πρόσφατα επισκέφτηκαν την Αγκυρα ο πρωθυπουργός Αντόνιο Κόντε και ο υπουργός Εξωτερικών Λουίτζι ντι Μάιο), η ΕΝΙ, που είναι κράτος εν κράτει στην Ιταλία, έδωσε τις προκαταρκτικές μελέτες της στην Τουρκία, ώστε το «Γιαβούζ» να τρυπήσει εκεί που οι ιταλοί μηχανικοί πιθανολογούν ότι υπάρχει κοίτασμα. Ετσι, θα βολευτούν όλοι τους. Η ΕΝΙ θα έχει μια δωρεάν γεώτρηση, γλιτώνοντας τεράστια έξοδα (όπως αποκάλυψε ο κυπριακός Τύπος, η ΕΝΙ δεν ήταν και τόσο αισιόδοξη για την ύπαρξη κοιτάσματος στο συγκεκριμένο στόχο και είχε αφήσει τη γεώτρηση για το τέλος), και η Τουρκία ενδεχομένως να βρει κάποιο κοίτασμα (οι προηγούμενες γεωτρήσεις της ήταν τζούφιες, για λόγους που έχουν να κάνουν και με την έλλειψη από τους τούρκους μηχανικούς υψηλού επιπέδου ερευνητικής εμπειρίας, την οποία διαθέτει ένα ενεργειακό μονοπώλιο όπως η ΕΝΙ). Αν το «Γιαβούζ» βρει κοίτασμα, τότε το «σκληρό ροκ» του Ερντογάν θα ανέβει σε άλλες στάθμες.

Ο κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος έσπευσε να απαλλάξει τους Ιταλούς από κάθε υποψία: «Φαίνεται ότι με κάποιο τρόπο έχουν πληροφόρηση για τις μελέτες. Να ξεκαθαρίσω ότι δεν υπάρχει καμία υπόνοια για τις εταιρίες», είπε. Και ο κυπριακός Τύπος άρχισε να μιλάει για κλοπή των μελετών της ΕΝΙ από το τουρκικό κράτος! Βολική δικαιολογία, ικανή να χρησιμεύσει ως τροφή για τους αφελείς σε Ελλάδα και Κύπρο. Μόνο που αυτοί δεν πρέπει να είναι και πολλοί. Πέρα από τη ροπή στα σενάρια συνωμοσίας, εδώ έχουμε συνεχή πολιτικά νταλαβέρια μεταξύ Ρώμης και Αγκυρας, οπότε εύκολα το μυαλό πάει σε υπόγεια συνεργασία των δύο πλευρών, η οποία αποτελεί μέρος («προκαταβολή» ενδεχομένως) ενός ευρύτερου «ντιλ».

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πριν από μερικούς μήνες, ο CEO της ΕΝΙ δήλωνε ότι δεν έχει σκοπό να κάνει γεωτρήσεις περικυκλωμένος από πολεμικούς στόλους (ήταν τότε που η Τουρκία έστειλε στην κυπριακή ΑΟΖ το «Μπαρμπαρός», συνοδευόμενο από το μισό πολεμικό της στόλο). Κι ακόμα, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι στη χλιαρή διάψευση του ιταλικού ΥΠΕΞ για ιταλο-τουρκική συνεργασία στις γεωτρήσεις, υπήρχε και μια άλλη παράμετρος, που τα ελληνικά ΜΜΕ φρόντισαν να θάψουν. Γινόταν λόγος για το «Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ Αγκυρας και Τρίπολης για την οριοθέτηση των υφαλοκρηπίδων» και σημειωνόταν με νόημα πως «η Ιταλία υποστηρίζει εδώ και καιρό» ότι «η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων στη Μεσόγειο θα έπρεπε να εξεταστεί ως μια ευκαιρία που πρέπει να αδράξουν όλα τα μεσογειακά κράτη μέσω της συνεργασίας» και ότι «για να γίνει αυτό απαιτείται η έναρξη διαπραγματεύσεων μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων πλευρών, ειδικά στο ζήτημα της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών»