Τουρκική εισβολή στη Συρία, όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών διαμελιστικά σχέδια και παιχνίδια με τη φωτιά ΗΠΑ - Ρωσίας – ΕΕ
Εκκωφαντικά χτυπούν ξανά τα τύμπανα του πολέμου στα σύνορα Τουρκίας -
Συρίας. Στις 19 Γενάρη ξεκίνησε η δεύτερη, από το Μάρτη του 2017,
τουρκική χερσαία επέμβαση στη βόρεια Συρία, αρχικά στον κουρδικό θύλακα
της περιοχής Αφρίν. «Μπλέκει» ολοένα και περισσότερο το «κουβάρι» των
ιμπεριαλιστικών και περιφερειακών επεμβάσεων στον πόλεμο της Συρίας με
τις συγκρούσεις μεταξύ συμμάχων, όπως διαφαίνεται από τις αντιπαραθέσεις
που αυξάνονται το τελευταίο διάστημα, ιδιαίτερα στις σχέσεις ΗΠΑ –
Τουρκίας.
Έχοντας εξασφαλίσει προς το παρόν την (πρόθυμη ή όχι) κάλυψη ΗΠΑ - ΝΑΤΟ και Ρωσίας, ο τουρκικός στρατός συνεχίζει την επέμβαση στη Συρία. Η επιχείρηση, που φέρει την κωδική ονομασία «Κλάδος Ελαίας», πραγματοποιείται με τη συμμετοχή τουλάχιστον 10.000 Τούρκων στρατιωτών και χιλιάδων μισθοφόρων του λεγόμενου_«Ελεύθερου Συριακού Στρατού»,_που χρηματοδοτείται και εκπαιδεύεται από την Άγκυρα και στους οποίους εκπρόσωποι τοπικών κοινοτήτων Κούρδων στη βόρεια Συρία διέκριναν και τζιχαντιστές. Ωστόσο, η τουρκική χερσαία επέμβαση δεν περιορίζεται στον κουρδικό θύλακα Αφρίν της βόρειας Συρίας. Ήδη το μέτωπο των συγκρούσεων διευρύνεται και προς τα σύνορα της ανατολικής Συρίας με το Ιράκ,_όπου επίσης υπάρχουν κουρδικοί πληθυσμοί.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών,_Ρεξ Τίλερσον, κάλεσε την Τουρκία να κάνει «ακριβείς» επιχειρήσεις στο Αφρίν της Συρίας «και να δείξει αυτοσυγκράτηση»._Τόνισε πως οι ΗΠΑ «είναι σε διαβουλεύσεις με την Τουρκία και άλλους για τη δημιουργία μίας ζώνης ασφαλείας» μεταξύ των συνόρων Τουρκίας και Συρίας_«για να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες» της Άγκυρας. Ο Τίλερσον_είπε, επίσης, πως η χώρα του «οφείλει μία εξήγηση στην Τουρκία για τη συγκρότηση συνοριακών δυνάμεων στα σύνορά της με τη Συρία». Ισχυρίστηκε πως η οργή της Άγκυρας για τη συγκρότηση «συνοριακής δύναμης ασφαλείας» 30.000 Κούρδων οφείλεται σε «κακή παρουσίαση και εσφαλμένη πληροφόρηση», ισχυριζόμενος ότι η στρατιά, που ήδη εκπαιδεύουν οι περίπου 2.000 Αμερικανοί στρατιώτες που βρίσκονται παράνομα στη Συρία, δεν είναι παρά μία «τοπική δύναμη που επανεκπαιδεύεται», ώστε να μην επανεμφανιστούν οι τζιχαντιστές στην περιοχή. Το ίδιο πρόσχημα χρησιμοποίησε ο Τίλερσον, για να πει πως τα αμερικανικά στρατεύματα στη Συρία σκοπεύουν να μείνουν επ' αόριστον ώστε να εξασφαλιστούν τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή και «να μην επαναληφθούν λάθη που έγιναν στο Ιράκ» με τη δράση τζιχαντιστών του «Ισλαμικού Κράτους».
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Τσαβούσογλου,_πάντως δεν πείστηκε από τις «εξηγήσεις» του Τίλερσον, λέγοντας ότι η δυσπιστία στις διμερείς σχέσεις αυξάνεται ενδεχομένως ανεπανόρθωτα, γιατί οι ΗΠΑ δεν τήρησαν προηγούμενες υποσχέσεις τους για απομάκρυνση του εξοπλισμού που έδωσαν στους Κούρδους της Συρίας των δυνάμεων YPG, που για την Άγκυρα είναι παρακλάδι του ΡΚΚ.
Από την άλλη, ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ,_έδειξε να καταννοεί τη στάση της Άγκυρας,_ρίχνοντας τις ευθύνες στις ΗΠΑ_και τη μονομερή πολιτική που εφαρμόζουν στη Συρία. Πρόσθεσε, επίσης, ότι οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν «ένα πνεύμα αυτονομίας» στους Κούρδους της Συρίας, που τους κάνει να αδιαφορούν για τις «ειρηνευτικές διαδικασίες». Κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι επιχειρούν το διαμελισμό της Συρίας κατά παράβαση της απόφασης 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που προωθεί πολιτική λύση με διατήρηση της συριακής εδαφικής ακεραιότητας. Προφανώς η Ρωσία σιγοντάρει μια κίνηση της Τουρκίας που «καίγεται» να ματαιώσει τα αμερικανικά σχέδια στο Κουρδικό ζήτημα, καθώς βλέπει να στριμώχνεται ο βασικός της ανταγωνιστής στη Συρία.
Η επικεφαλής της ΕΕ για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας,_Φεντερίκα Μογκερίνι,_εξέφρασε «πολύ μεγάλη ανησυχία» για την τουρκική επίθεση στη Βόρεια Συρία, προειδοποιώντας ότι «θα υπονομεύσει τις ειρηνευτικές προσπάθειες» για ειρήνη και ασφάλεια στη Συρία.
Η συριακή κυβέρνηση_κατήγγειλε την Τουρκία δηλώνοντας ότι οι εισβολείς θα αντιμετωπιστούν από τον στρατό, ενώ κατήγγειλε το σχέδιο των ΗΠΑ για συγκρότηση στρατού εντός της συριακής επικράτειας, και 13 στρατιωτικών βάσεων σε εδάφη της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας, λέγοντας ότι όλα αυτά συνιστούν κατάφωρη παραβίαση των συριακών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Αποκάλεσε «προδότες» όσους Κούρδους και Άραβες συμμετάσχουν στη λεγόμενη «Συνοριακή Δύναμη Ασφαλείας» (BSF) που στήνουν οι ΗΠΑ, προωθώντας γνωστά σχέδια διαμελισμού της Συρίας προς όφελος των δικών τους συμφερόντων.
Μέσα σε αυτό το πολύπλοκο τοπίο, ο Ερντογάν_αξιοποιεί τον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό, «παίζει σε πολλά ταμπλό», ελίσσεται, διεκδικεί περιφερειακό ρόλο στο διαμορφούμενο νέο τοπίο στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο, χρησιμοποιεί το Κουρδικό ζήτημα μέσω του οποίου τον πιέζουν οι Αμερικανοί και εμφανίζεται, αποφασισμένος_να μην κάνει ούτε ένα βήμα πίσω. Ταυτόχρονα, το χρησιμοποιεί για εσωτερική κατανάλωση, εντείνοντας τον αυταρχισμό, απειλώντας παράλληλα τους Κούρδους και δυνάμεις της αντιπολίτευσης στην Τουρκία να μην αποτολμήσουν διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες κατά της νέας χερσαίας επίθεσης στη Συρία. Τέτοιες διαδηλώσεις, που επιχειρήθηκε να γίνουν, διαλύθηκαν με αστυνομική βία και δεκάδες συλλήψεις.
Η Άγκυρα_συνδύασε το σχέδιο της συγκρότησης της δύναμης ΒSF και την ανακοίνωση της Ουάσιγκτον πως θα διατηρήσει «στο μέλλον» τη στρατιωτική παρουσία της στο συριακό έδαφος,_με τα γνωστά σχέδια αναδιάταξης και αλλαγής των συνόρων στην ευρύτερη περιοχή σε βάθος χρόνου. Αυτό το σχέδιο συναντά την οργή της Τουρκίας που το αντιμετωπίζει ως απειλή για τη δική της κυριαρχία. Είναι προφανές πως τυχόν δημιουργία του λεγόμενου_«Δυτικού Κουρδιστάν» (Rojava) στο έδαφος της Βόρειας Συρίας_θα ενθαρρύνει τον ξεσηκωμό των εκατομμυρίων Κούρδων που ζουν σε τουρκικό έδαφος, με στόχο την απόσχιση εδαφών της Νοτιοανατολικής Τουρκίας και τη συνένωσή τους σε ένα_μεγαλύτερο Κουρδιστάν. Δεν έχουμε παρά να θυμηθούμε την οργή της Τουρκίας και των κυβερνήσεων σε Ιράκ και Ιράν τον περασμένο Σεπτέμβρη, όταν πραγματοποιήθηκε το_δημοψήφισμα_στο αυτόνομο Κουρδιστάν του βορείου Ιράκ, με στόχο την ανεξαρτησία. Η κίνηση αυτή απαντήθηκε με πολεμικές επιχειρήσεις από τον ιρακινό στρατό, αλλά και με αεροπορικό, εμπορικό και οικονομικό εμπάργκο, που επέβαλαν χώρες της περιοχής. Για τους παραπάνω λόγους, δεν θα πρέπει να αποκλείεται η επικίνδυνη γενίκευση των τουρκικών επιχειρήσεων στο συριακό έδαφος. Ούτε, βεβαίως, και η πιθανότητα να υπάρξουν αυτήν τη φορά αντιποινα από τη συριακή ή άλλες πλευρές.
Έχοντας εξασφαλίσει προς το παρόν την (πρόθυμη ή όχι) κάλυψη ΗΠΑ - ΝΑΤΟ και Ρωσίας, ο τουρκικός στρατός συνεχίζει την επέμβαση στη Συρία. Η επιχείρηση, που φέρει την κωδική ονομασία «Κλάδος Ελαίας», πραγματοποιείται με τη συμμετοχή τουλάχιστον 10.000 Τούρκων στρατιωτών και χιλιάδων μισθοφόρων του λεγόμενου_«Ελεύθερου Συριακού Στρατού»,_που χρηματοδοτείται και εκπαιδεύεται από την Άγκυρα και στους οποίους εκπρόσωποι τοπικών κοινοτήτων Κούρδων στη βόρεια Συρία διέκριναν και τζιχαντιστές. Ωστόσο, η τουρκική χερσαία επέμβαση δεν περιορίζεται στον κουρδικό θύλακα Αφρίν της βόρειας Συρίας. Ήδη το μέτωπο των συγκρούσεων διευρύνεται και προς τα σύνορα της ανατολικής Συρίας με το Ιράκ,_όπου επίσης υπάρχουν κουρδικοί πληθυσμοί.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών,_Ρεξ Τίλερσον, κάλεσε την Τουρκία να κάνει «ακριβείς» επιχειρήσεις στο Αφρίν της Συρίας «και να δείξει αυτοσυγκράτηση»._Τόνισε πως οι ΗΠΑ «είναι σε διαβουλεύσεις με την Τουρκία και άλλους για τη δημιουργία μίας ζώνης ασφαλείας» μεταξύ των συνόρων Τουρκίας και Συρίας_«για να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες» της Άγκυρας. Ο Τίλερσον_είπε, επίσης, πως η χώρα του «οφείλει μία εξήγηση στην Τουρκία για τη συγκρότηση συνοριακών δυνάμεων στα σύνορά της με τη Συρία». Ισχυρίστηκε πως η οργή της Άγκυρας για τη συγκρότηση «συνοριακής δύναμης ασφαλείας» 30.000 Κούρδων οφείλεται σε «κακή παρουσίαση και εσφαλμένη πληροφόρηση», ισχυριζόμενος ότι η στρατιά, που ήδη εκπαιδεύουν οι περίπου 2.000 Αμερικανοί στρατιώτες που βρίσκονται παράνομα στη Συρία, δεν είναι παρά μία «τοπική δύναμη που επανεκπαιδεύεται», ώστε να μην επανεμφανιστούν οι τζιχαντιστές στην περιοχή. Το ίδιο πρόσχημα χρησιμοποίησε ο Τίλερσον, για να πει πως τα αμερικανικά στρατεύματα στη Συρία σκοπεύουν να μείνουν επ' αόριστον ώστε να εξασφαλιστούν τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή και «να μην επαναληφθούν λάθη που έγιναν στο Ιράκ» με τη δράση τζιχαντιστών του «Ισλαμικού Κράτους».
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Τσαβούσογλου,_πάντως δεν πείστηκε από τις «εξηγήσεις» του Τίλερσον, λέγοντας ότι η δυσπιστία στις διμερείς σχέσεις αυξάνεται ενδεχομένως ανεπανόρθωτα, γιατί οι ΗΠΑ δεν τήρησαν προηγούμενες υποσχέσεις τους για απομάκρυνση του εξοπλισμού που έδωσαν στους Κούρδους της Συρίας των δυνάμεων YPG, που για την Άγκυρα είναι παρακλάδι του ΡΚΚ.
Από την άλλη, ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ,_έδειξε να καταννοεί τη στάση της Άγκυρας,_ρίχνοντας τις ευθύνες στις ΗΠΑ_και τη μονομερή πολιτική που εφαρμόζουν στη Συρία. Πρόσθεσε, επίσης, ότι οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν «ένα πνεύμα αυτονομίας» στους Κούρδους της Συρίας, που τους κάνει να αδιαφορούν για τις «ειρηνευτικές διαδικασίες». Κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι επιχειρούν το διαμελισμό της Συρίας κατά παράβαση της απόφασης 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που προωθεί πολιτική λύση με διατήρηση της συριακής εδαφικής ακεραιότητας. Προφανώς η Ρωσία σιγοντάρει μια κίνηση της Τουρκίας που «καίγεται» να ματαιώσει τα αμερικανικά σχέδια στο Κουρδικό ζήτημα, καθώς βλέπει να στριμώχνεται ο βασικός της ανταγωνιστής στη Συρία.
Η επικεφαλής της ΕΕ για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας,_Φεντερίκα Μογκερίνι,_εξέφρασε «πολύ μεγάλη ανησυχία» για την τουρκική επίθεση στη Βόρεια Συρία, προειδοποιώντας ότι «θα υπονομεύσει τις ειρηνευτικές προσπάθειες» για ειρήνη και ασφάλεια στη Συρία.
Η συριακή κυβέρνηση_κατήγγειλε την Τουρκία δηλώνοντας ότι οι εισβολείς θα αντιμετωπιστούν από τον στρατό, ενώ κατήγγειλε το σχέδιο των ΗΠΑ για συγκρότηση στρατού εντός της συριακής επικράτειας, και 13 στρατιωτικών βάσεων σε εδάφη της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας, λέγοντας ότι όλα αυτά συνιστούν κατάφωρη παραβίαση των συριακών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Αποκάλεσε «προδότες» όσους Κούρδους και Άραβες συμμετάσχουν στη λεγόμενη «Συνοριακή Δύναμη Ασφαλείας» (BSF) που στήνουν οι ΗΠΑ, προωθώντας γνωστά σχέδια διαμελισμού της Συρίας προς όφελος των δικών τους συμφερόντων.
Μέσα σε αυτό το πολύπλοκο τοπίο, ο Ερντογάν_αξιοποιεί τον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό, «παίζει σε πολλά ταμπλό», ελίσσεται, διεκδικεί περιφερειακό ρόλο στο διαμορφούμενο νέο τοπίο στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο, χρησιμοποιεί το Κουρδικό ζήτημα μέσω του οποίου τον πιέζουν οι Αμερικανοί και εμφανίζεται, αποφασισμένος_να μην κάνει ούτε ένα βήμα πίσω. Ταυτόχρονα, το χρησιμοποιεί για εσωτερική κατανάλωση, εντείνοντας τον αυταρχισμό, απειλώντας παράλληλα τους Κούρδους και δυνάμεις της αντιπολίτευσης στην Τουρκία να μην αποτολμήσουν διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες κατά της νέας χερσαίας επίθεσης στη Συρία. Τέτοιες διαδηλώσεις, που επιχειρήθηκε να γίνουν, διαλύθηκαν με αστυνομική βία και δεκάδες συλλήψεις.
Η Άγκυρα_συνδύασε το σχέδιο της συγκρότησης της δύναμης ΒSF και την ανακοίνωση της Ουάσιγκτον πως θα διατηρήσει «στο μέλλον» τη στρατιωτική παρουσία της στο συριακό έδαφος,_με τα γνωστά σχέδια αναδιάταξης και αλλαγής των συνόρων στην ευρύτερη περιοχή σε βάθος χρόνου. Αυτό το σχέδιο συναντά την οργή της Τουρκίας που το αντιμετωπίζει ως απειλή για τη δική της κυριαρχία. Είναι προφανές πως τυχόν δημιουργία του λεγόμενου_«Δυτικού Κουρδιστάν» (Rojava) στο έδαφος της Βόρειας Συρίας_θα ενθαρρύνει τον ξεσηκωμό των εκατομμυρίων Κούρδων που ζουν σε τουρκικό έδαφος, με στόχο την απόσχιση εδαφών της Νοτιοανατολικής Τουρκίας και τη συνένωσή τους σε ένα_μεγαλύτερο Κουρδιστάν. Δεν έχουμε παρά να θυμηθούμε την οργή της Τουρκίας και των κυβερνήσεων σε Ιράκ και Ιράν τον περασμένο Σεπτέμβρη, όταν πραγματοποιήθηκε το_δημοψήφισμα_στο αυτόνομο Κουρδιστάν του βορείου Ιράκ, με στόχο την ανεξαρτησία. Η κίνηση αυτή απαντήθηκε με πολεμικές επιχειρήσεις από τον ιρακινό στρατό, αλλά και με αεροπορικό, εμπορικό και οικονομικό εμπάργκο, που επέβαλαν χώρες της περιοχής. Για τους παραπάνω λόγους, δεν θα πρέπει να αποκλείεται η επικίνδυνη γενίκευση των τουρκικών επιχειρήσεων στο συριακό έδαφος. Ούτε, βεβαίως, και η πιθανότητα να υπάρξουν αυτήν τη φορά αντιποινα από τη συριακή ή άλλες πλευρές.
Σχόλια