Δεκαπενθήμερο

Φανταζόμαστε ότι έχετε αντιληφθεί πως μια αγαπημένη σύλληψη των κυβερνώντων είναι αυτή της συνυπευθυνότητας. Όπου ο ξεχωριστός, απλός και ανώνυμος -σχεδόν- πολίτης, εξομοιώνεται με τους βουλευτές και τους υπουργούς στη γέννηση όλων των κακών τεράτων και των κακών κειμένων τούτης της χώρας. Πχ στη Μάνδρα, κατά το «φταίει ο χοντρός και ο λιγνός», ο μεροκαματιάρης ισούται με τον μπαζωματία μεγαλοεργολάβο, και στον πρώτο χιονιά ο χωρικός ισούται με το παμφάγο αστικό κράτος και ο εξαγωγέας των off shore εταιρειών με τη γιαγιά που κρύβει τα κατοστάρικα στο στρώμα της. Ο κατάλογος είναι μακρύς και γνωστός και απλώς θ’ απαριθμούσαμε την παντρειά της σκοπιμότητας με την κουταμάρα. Η σύλληψη της πρώτης φοράς ρεφορμιστικής «αριστεράς» στην εξουσία δεν είναι καινούρια. Κρατάει χρόνια η προσπάθεια να πεισθούν οι «από κάτω» ότι έχουν μερτικό στη διαχείριση της εξουσίας.
Η τελευταία – «ειρήσθω εν παρόδω» είναι σαν το σπιράλ ή το ακορντεόν. Ανοίγει και κλείνει κατά βούληση ώστε να «χωνεύει» περισσότερες προτάσεις ή περισσότερους ανθρώπους. Όταν αναμηρυκάσει τις δάνειες τροφές, τις πλασάρει σαν δική της πρόταση, έτσι που αναρωτιούνται οι αφελείς «Δεν είναι, άραγε, σωστή πρόταση;». Είναι όπως το χτύπημα ενός καρφιού με το σφυρί. Ωραία πράξη, αλλά σαν πρόκειται για το φέρετρο του διπλανού σου; Τότε τι λες; Σαν λείπει το γενικό πλαίσιο, τα επιμέρους πράγματα είναι «φτερό στον άνεμο». Η έννοια της συμμετοχής και της συνευθύνης είναι πολύ παλιά. Στην αρχή του 20ου αιώνα ο φασισμός-ναζισμός προήγαγε την ταύτιση του έθνους με το λαό και τον πολίτη σε στρατηγικό και άκρως ωφέλιμο -γι’ αυτόν- στρατήγημα. Στον δυτικό καπιταλισμό, την ίδια περίοδο, αναδεικνύεται η θεωρία του λαϊκού καπιταλισμού και λίγο αργότερα οι ιδέες του οικονομολόγου Κέυνς για το ρυθμιστικό ρόλο του κράτους, την επεμβατική του δραστηριότητα και τον οικονομικό του ρόλο μέσω των δημοσίων δαπανών.
Στις μέρες μας, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προσπαθεί να μας πείσει ότι είμαστε μερισματούχοι. Μέσα στην κρίση, με τις τρομαχτικές μειώσεις μισθών, μεροκάματων και συντάξεων, με την αφόρητη συμπίεση όλων των όρων διαβίωσης και ζωής, η κυρίαρχη προπαγάνδα θέλει να μας πείσει ότι μας ανήκει ένα τμήμα του κράτους. Αν υπερφουσκώσουν τα θηριώδη πλεονάσματα τότε ο πολίτης θα λάβει σχετικό αντίδωρο, αν περισσέψει κάτι από το φαγοπότι των δανειστών, ο πένητας θα λάβει κάποιο ψίχουλο από το γιορτινό τραπέζι και ο ακρίτας του Αιγαίου θα δει τον ταχυδρόμο να φέρνει ένα «μπαξίσι» σ’ αντάλλαγμα του αναρριχητή-ΦΠΑ. Πρόκειται για την εκδοχή της θεωρίας του λαϊκού καπιταλισμού, παλιάς, αποτελεσματικής, παραλυτικής, προσοδοφόρας. Σκεφτείτε ότι οι γερασμένες κομματικές κρεατομηχανές των αντιδραστικών ονομάζονται «Λαϊκό Κόμμα» και άλλα συναφή και παρόμοια, ώστε να μπερδεύεται ο κόσμος και να χάνει τον προσανατολισμό του.
Η θεωρία του λαϊκού καπιταλισμού έχει τη δική της πολιτική γοητεία. Διοχετεύει την ευχαρίστηση και ψευδαίσθηση ότι είμαστε ένα μικρότερο τμήμα του γενικού συνόλου. Αν το κράτος ευημερεί τότε και οι αποσυνάγωγοι θα πάνε καλά, αν το κράτος φτωχαίνει δεν υπάρχει έλεος. Ο πολίτης, ο εργαζόμενος, ο άνεργος ταυτίζεται με τους «από πάνω», συμπάσχει μαζί τους, μιμείται τον κόσμο τους και από ταξικός αντίπαλος γίνεται συστρατιώτης και συναγωνιστής. Αν δεν κοπεί ο ομφάλιος λώρος που συνδέει τ’ αντίθετα κι αν δε βρει ο κάτω κόσμος τα όπλα του, τότε ο λαϊκός καπιταλισμός θα κόβει εισιτήρια και ο άνεργος θα νομίζει ότι είναι… μερισματούχος. Για όλα τα παραπάνω ισχύει το γνωστό παραμύθι με τον Χότζα, ο οποίος αφού στοίβαξε στο σπίτι του φτωχού γουρούνια, κότες, γαϊδάρους και άλλα οικόσιτα, άρχισε να τα βγάζει ένα-ένα, έτσι που ο φτωχός, όταν είδε το άδειο καλύβι του, ανέκραξε: «Ωραία περνάω!».