8ἡ Μάρτη Γυναικεῖο κίνημα – Νίκες καὶ ἦττες στὸ δρόμο γιὰ τὴ χειραφέτηση

                                Ἡ ἀπελευθέρωση τῆς γυναῖκας ἀπὸ τὶς δουλειὲς τοῦ σπιτιοῦ

Στις 8 Μάρτη τοῦ 1857 στη Νέα Ὑόρκη τῶν Ἐνωμένων Πολιτειῶν τῆς Ἀμερικῆς, χιλιάδες ἐργάτριες ὑφᾶν­τριες καὶ κλωστοϋφαντουργίνες ὀργάνωσαν μεγάλη ἀπεργία καὶ διαδήλωση ἀπαιτῶντας καλύτερες συνθῆκες καὶ λιγότερες ὦρες δουλειᾶς (τότε δούλευαν 14 ὦρες) καὶ ἴση ἀμοιβῆ μὲ τοὺς ἄνδρες συναδέλφους τοὺς. Ἡ ἀστυνομία ἔδωσε αἰματηρὸ τέλος στη διαδήλωση, πολλὲς γυναῖκες συνελήφθησαν καὶ μερικὲς δολοφονήθηκαν.
Κύλησαν 163 χρόνια ἀπὸ τὴν πρώτη ἀπεργία που ἔκαναν γυναῖκες, ζητῶντας ἴδιες συνθῆκες δουλειᾶς καὶ μισθοῦ μὲ τοὺς ἄντρες καὶ τὸ πρῶτο τέταρτο τοῦ 21οὐ αἰῶνα βρίσκει τὴ γυναῖκα σὲ κοινωνικὲς συνθῆκες παρόμοιες μὲ αὐτὲς τοῦ τέλους τοῦ 19οὐ αἰῶνα. Περιστασιακῆ ἀπασχόληση, μισθοὶ πεῖνας, συνθῆκες ἐργασίας χωρὶς ἀξιοπρέπεια, ἀνεργία, ἀπολύσεις ἐγκύων, σεξουαλικὲς παρενοχλήσεις, ἐκπόρνευση καὶ ἐπιστροφῆ στοῦς τοίχους τοῦ σπιτιοῦ, γιὰ τὴ μεγάλη πλειοψηφία τῶν φτωχῶν γυναικῶν τοῦ πλανήτη. Αὐτᾶ τὰ …ἐπιτεύγματα ἔχει νὰ ἐπιδείξει, ἡ ἀχαλίνωτη Παγκοσμιοποίηση, ἡ ξέφρενη Οἰκονομία τῆς Ἀγορᾶς. Ὁ ἰμπεριαλισμός.
Στὴν ἔκθεσή τῆς, ἡ Ὑπηρεσία τῶν Ἠνωμένων Ἐθνῶν γιὰ τὴν Ἰσότητα τῶν Φύλων ἐκφράζει τὴ θλίψη τῆς που «σὲ μιὰ ἐποχῆ παγκόσμιου πλούτου χωρὶς προηγούμενο», ἐκατομμύρια γυναῖκες εἶναι ἀναγκασμένες νὰ ἀποδέχονται θέσεις ἐργασίας μὲ χαμηλῆ ἀμοιβῆ καὶ «μέτριας ποιότητας», ἐνῶ ταυτόχρονα τοὺς ἀρνούνται «βασικὲς ὑπηρεσίες ὑγεῖας, ἀλλὰ καὶ τὴν πρόσβαση σὲ καθαρὸ νερὸ καὶ σὲ ἀξιοπρεπεῖς συνθῆκες ὑγιεινῆς». Μπορεῖ ἡ …θλίψη τῆς Ὑπηρεσίας νὰ εἶναι εἰλικρινῆς, παραμένει ὠστόσο τὸ ὅτι ὁ ΟΗΕ συμμετέχει στρατιωτικᾶ καὶ οἰκονομικᾶ στὴν ἐρήμωση χωρῶν μὲ στρατεύματα καὶ οἰκονομικὲς κυρώσεις. Ἡ τραγικῆ θέση τῆς γυναῖκας στὸν αἰῶνα τῆς ἀπογείωσης τῆς τεχνολογίας εἶναι ἀδιαμφισβήτητη.
Στὴν ποικιλόμορφη ἐκμετάλλευση τῶν γυναικῶν στοῦς χώρους ἐργασίας, στὴν «εὐημεροῦσα» Δύση, προστέθηκαν οἱ στρατιὲς τῶν γυναικῶν ἀπὸ τὶς χῶρες τοῦ παλινορθωμένου καπιταλισμοῦ, ἀπὸ τὶς χῶρες τῆς Ἀφρικῆς, τῆς Ἀσίας ἦ τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, (που ὁ ἰμπεριαλιστικὸς πόλεμος ἰσοπέδωσε), που πουλάνε τὸ σῶμα ἦ τὴ «νοικοκυροσύνη» τοὺς. Ἡ φασιστικῆ ἀντίληψη τοῦ 3οὐ Ράιχ γιὰ τὴ γυναῖκα, «Κρεβάτι – Κουζίνα – Ἐκκλησία», βρίσκει τὴν ἐφαρμογῆ τῆς στὴν Οὐγγαρία τοῦ Ὄρμπαν που δηλώνει πως «Ἐμεῖς χρειαζόμαστε παιδιᾶ Οὔγγρων», προσφέροντας φορολογικῆ ἀπαλλαγῆ γιὰ τὶς γυναῖκες μὲ τέσσερα ἦ περισσότερα παιδιᾶ. Στις «ἀθέατες» μεριὲς τῆς γης, στὴν Ἀσία καὶ τὴν Ἀφρικῆ ἀνήλικες γυναῖκες, μικρᾶ κορίτσια, γίνονται θύματα σεξουαλικῆς ἐκμετάλλευσης καὶ βίας.
Ἡ γυναῖκα ἐπιστρέφει στις δεισιδαιμονίες, τὶς καφετζοῦδες, τὶς χαρτορίχτρες, τὶς μάντισσες καὶ στη θρησκεῖα. Ἡ εἰκόνα τῆς «νέας – μοντέρνας» γυναῖκας, προτεινόμενη ἀπὸ τὴν τηλεόραση τῶν ριάλιτι σόου καὶ τὰ ΜΜΕ γενικότερα, εἶναι ἡ πλαστικῆ κοῦκλα τῆς χολιγουντιανῆς βιομηχανίας. Νεαρὲς κοπέλες δὲν διστάζουν νὰ παραμορφώσουν τὸ σῶμα τοὺς μὲ πλαστικὲς ἐγχειρίσεις καὶ κολλαγόνα, προκειμένου νὰ πάρουν τὴν ἐπιθυμητῆ μορφῆ τῶν …διεθνῶν προτύπων. Ἡ ἐπιθυμητῆ προσωπικότητα τῆς γυναῖκας εἶναι συνώνυμο τῆς ἀνοησίας καὶ τῆς ρηχότητας, τῆς ντροπιαστικῆς ὑποταγῆς.
Ἡ παγκόσμια οἰκονομικῆ κρίση, που κρατάει ἀπὸ τὸ 2008, ἐπιδείνωσε θεαματικᾶ τὰ δικαιώματα, τὴ δυνατότητα εὔρεσης ἐργασίας, τὸ μισθὸ τῶν γυναικῶν. Ἄρα τὴν οἰκονομικῆ τῆς ἀνεξαρτησία καὶ τὸν ἀγῶνα τῆς γιὰ χειραφέτηση.
Στη χῶρα μας μόνο τὸ 33% τῶν γυναικῶν που εἶναι σὲ ἡλικία τέτοια που νὰ μποροῦν νὰ ἐργαστοῦν, ἐργάζονται. Οἱ γυναῖκες ἀποτελοῦν τὸ 54% τῶν ἀνέργων. Σημειώνουμε ὅτι τὸ ποσοστὸ τῶν μακροχρόνια (ἄνω τοῦ ἐνὸς ἔτους) ἀνέργων, ἔφτασε τὸ 72,1% τοῦ συνόλου τῶν ἀνέργων στη χῶρα. Τὰ στοιχεῖα αὐτᾶ προέρχονται ἀπὸ τὴν Ἐθνικῆ Στατιστικῆ Ὑπηρεσία, ἡ ὀποῖα θεωρεῖ ἐργαζόμενο (ἀπασχολούμενο), αὐτὸν που ἐργάζεται μιὰ (1) ὥρα τὴν ἐβδομάδα!!! Ἡ πραγματικότητα τῆς ἀνεργίας εἶναι ἐφιαλτικῆ.
Ἡ μνημονιακῆ κατάρρευση τοῦ Δημόσιου Συστήματος Ὑγεῖας ἔπληξε, καὶ, τὴ γυναῖκα στη χῶρα μας. Ἡ πρόληψη εἶναι ἀνύπαρκτη, οἱ γυναικεῖοι καρκίνοι θερίζουν καὶ ἡ συντηρητικοποίηση τῆς κοινωνίας ἐπανέφερε τὴ «ντροπῆ» τῆς ἀνεπιθύμητης ἐγκυμοσύνης. Ἡ ἀνυπαρξία τῆς σεξουαλικῆς ἀγωγῆς στὰ σχολεῖα ἀφήνει τοὺς ἔφηβους καὶ τὶς ἔφηβες σὲ πελάγη ἄγνοιας καὶ ὀπισθοδρόμησης. Χαρακτηριστικᾶ εἶναι τὰ δυο τελευταῖα σπαρακτικᾶ περιστατικᾶ, ὅπου ἔνα νεογέννητο πετάχτηκε στὸν κάδο σκουπιδιῶν ἀπὸ τὴ νεαρῆ μητέρα τοῦ καὶ τὴ γιαγιᾶ τοῦ καὶ τὸ ἄλλο, τῆς 20χρονης μητέρας που πέταξε τὸ νεογέννητό τῆς στὸν ἀκάλυπτο τῆς πολυκατοικίας ἀπὸ τὸ φόβο τῆς κοινωνικῆς κατακραυγῆς.
Πολλᾶ θὰ ἔπρεπε νὰ γραφοῦν ἀκόμα γιὰ τὴν ἐπιστροφῆ τῆς βίας μέσα στὸ σπίτι, γιὰ ἐπιστροφῆ στὴν ἀντίληψη ὅτι ἡ γυναῖκα εἶναι ἀντικείμενο καὶ ἄρα μπορεῖ νὰ βιαστεῖ ἦ νὰ ἐκπορνευτεῖ, γιὰ τὴ μαύρη μοῖρα τῆς γυναῖκας μετανάστριας, ἦ τῆς μειονοτικῆς γυναῖκας.
Ἡ θέση τῶν γυναικῶν ἀπὸ τὴν πρώτη ἐκείνη ἀπεργία, στις 8 Μάρτη τοῦ 1857, δὲν παρέμεινε στάσιμη σὲ ὄλο αὐτὸ τὸ χρονικὸ διάστημα τῶν 163 χρόνων. Ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ 20οὐ αἰῶνα, τὸ γυναικεῖο κίνημα πέτυχε ἀλλοῦ μεγάλες, ἀλλοῦ μικρότερες, ἀλλὰ καὶ σὲ ὀρισμένες περιπτώσεις λαμπρὲς νίκες. Γι’ αὐτὸ σήμερα, που αὐτὲς οἱ νίκες ἀνατράπηκαν, μιλάμε γιὰ ἐπιστροφῆ στὴν ἐποχῆ που χαρακτήριζε τὴ γυναῖκα σὰν ἄνθρωπο κατώτερο μὲ «μειωμένη προσωπικῆ κατάσταση». (Ρωμαϊκό Δίκαιο. Που ὠστόσο καθιερώθηκε τὸ 1836, μὲ βασιλικὸ διάταγμα, ὡς τὸ δίκαιο που ὄριζε τὶς σχέσεις τῶν Ἐλλήνων πολιτῶν!!).
★★★
Ὑπῆρξε περίοδος ἄραγε που ἡ γυναῖκα ἀπόλαυσε ἴσα δικαιώματα μὲ τὸν ἄνδρα;
Στὸ βιβλίο (δημοσιογραφικῆ ἀνταπόκριση ἀπὸ τὸ ταξίδι τοῦ), «Τι εἶδα εἰς τὴν Ρωσσίαν τῶν Σοβιέτ», τὸ μακρινό1934, ὁ Βάρναλης κάνει μεγάλη ἀναφορᾶ στη θέση τῆς γυναῖκας στη σοβιετικῆ κοινωνία, περιγράφοντας:
Τὸ σοβιετικὸ κράτος, ἐξασφάλιζε ὀκτάωρη ἦ ἀκόμα καὶ ἐξάωρη γιὰ κάποιες εἰδικότητες, σταθερῆ καὶ μόνιμη δουλειᾶ γιὰ ὄλες τὶς γυναῖκες.
Ἐξίσωσε τὸ μισθὸ τῆς γυναῖκας μὲ τὸ μισθὸ τοῦ ἄντρα, γιὰ τὴν ἴδια δουλειᾶ.
Ἔδωσε ἀπὸ τὸ 1917 δικαίωμα ψήφου στις γυναῖκες.
Παρεῖχε δωρεᾶν δημόσια ὑγεῖα σὲ ὄλη τὴ ζωῆ τῆς γυναῖκας μέχρι τὰ γεράματά τῆς.
Μόρφωσε τὶς γυναῖκες μὲ σχολεῖα, πανεπιστήμια, λέσχες ἐργατῶν, βιβλιοθῆκες, θέατρο, μουσικῆ, κινηματογράφο. Τὶς ἐξόπλισε μὲ τὴ μαρξιστικῆ θεωρία.
Οἱ γυναῖκες κατέκτησαν ὄλα τὰ ἐπαγγέλματα. Ἔγιναν Λαϊκοί Ἐπίτροποι, πρεσβευτίνες, καθηγήτριες πανεπιστημίων, διευθύντριες ἐργοστασίων, νοσοκομείων ἦ κολχόζ, δημοτικὲς σύμβουλοι, λαϊκές δικαστίνες, ἀστυνομικίνες, στρατιωτίνες καὶ ἀξιωματικοί, οἰκοδόμοι, χειρίστριες μεγάλων ἀγροτικῶν μηχανημάτων, πιλότοι ἀεροπλάνων.
Ἡ ἐργαζόμενη γυναῖκα καθὼς καὶ ὁ ἄντρας ἔτρωγαν πρωινό, μεσημεριανὸ καὶ βραδινὸ ἂν ἤθελαν σὲ ἑστιατόριο που βρισκόταν σὲ κάθε τόπο ἐργασίας. Τὰ παιδιᾶ ἔτρωγαν ἀντίστοιχα στὸ σχολειὸ ἦ τὸν παιδικὸ σταθμό.
Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο ἡ γυναῖκα ἀπαλλάχτηκε ἀπὸ τὴ σκλαβιᾶ τοῦ σπιτιοῦ.
Σὲ κάθε ἐργοστάσιο, ὑπηρεσία καὶ γειτονιᾶ ὑπῆρχε παιδικὸς σταθμός.
Κάθε ἔγκυος ἐργάτρια ἔπαιρνε ἄδεια 8 ἐβδομάδων πρὶν τὴ γέννα καὶ 8 ἐβδομάδων μετὰ τὴ γέννα. Στη διάρκεια αὐτῶν τῶν 16 ἐβδομάδων πληρωνόταν κανονικᾶ τὸ μισθὸ τῆς καὶ κρατοῦσε τὴ θέση τῆς, ὅταν θὰ γύριζε πίσω στη δουλειᾶ. Τὸ μωρὸ «προικιζόταν» ἀπὸ τὴ γέννα τοῦ μὲ τὰ ρουχαλάκια τοῦ καὶ εἶχε πρόσβαση μὲ τὴ δικῆ τοῦ καρτέλα στοῦς γιατροῦς τῆς περιοχῆς που θὰ ζοῦσε. Ἡ μητέρα εἶχε κάθε τρεις ὦρες, μισῆ ὥρα ἄδεια γιὰ νὰ θηλάσει τὸ μωρὸ τῆς.
Ἀμβλώσεις μποροῦσαν νὰ γίνουν μόνο στὰ δημόσια νοσοκομεῖα, μὲ ὄλες τὶς εἰδικότητες τῶν γιατρῶν που ἀπαιτοῦνταν.
Ἡ γυμναστικῆ, ὁ ἀθλητισμός, οἱ διακοπὲς σὲ δημόσια θέρετρα, συμπλήρωσαν τὴ ζωῆ τῶν γυναικῶν.
Δὲν θὰ ἰσχυριστοῦμε πως ἡ ἀπόλυτη ἐξίσωση τῆς γυναῖκας μὲ τὸν ἄντρα πραγματοποιήθηκε στη σοβιετικῆ κοινωνία. Ἡ ἐξάλειψη προκαταλήψεων καὶ δεισιδαιμονιῶν, που διαμορφώθηκαν στις χιλιετίες τῆς ζωῆς τῆς ἀνθρωπότητας, ἀπαιτοῦν πολῦ μεγάλη προσπάθεια, πολῦ χρόνο καὶ δὲν ἔχουν μόνη προϋπόθεση τὰ ὑλικᾶ ἐπιτεύγματα. Δὲν μπορεῖ ὅμως παρά νὰ ἀναγνωρίσουμε καὶ νὰ θαυμάσουμε τὴν γιὰ πρώτη φορᾶ στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία, ἀπελευθέρωση τῆς γυναικεῖας δημιουργικότητας καὶ τὶς τεράστιες ἀλλαγὲς που ἔφερε ἡ ἐπικράτηση τοῦ σοσιαλισμοῦ γιὰ τὴ γυναῖκα σὲ χρονικὸ διάστημα λιγότερο ἀπὸ εἴκοσι χρόνια (1917 – 1934, χρόνο γραφῆς τῆς ἀνταπόκρισης ἀπὸ τὴ σοβιετικῆ Ρωσία, τοῦ Κῶστα Βάρναλη). Τὸ 1934, ἡ σοβιετικῆ γυναῖκα περπατοῦσε ἔχοντας ψηλᾶ τὸ κεφάλι, μὲ ἀξιοπρέπεια, παλεύοντας γιὰ τὴν κατάργηση τῆς ἐκμετάλλευσης ἀνθρώπου ἀπὸ ἄνθρωπο.
Παράλληλα καὶ πιο πρὶν ἀκόμα, πολλᾶ κινήματα γυναικεῖας χειραφέτησης δημιουργήθηκαν στὸν καπιταλιστικὸ κόσμο. Ὁ Λένιν θὰ ἐκτιμήσει γιὰ αὐτᾶ: «Σὲ ὄλα τὰ ἀστικᾶ ἀπελευθερωτικᾶ κινήματα ἀπὸ πολῦν καιρό, ὄχι μόνον ἀπὸ δεκάδες ἀλλὰ ἀπὸ ἐκατοντάδες χρόνια τῶρα, εἶχε διατυπωθεῖ τὸ αἴτημα νὰ καταργηθοῦν οἱ ἀπαρχαιωμένοι αὐτοὶ νόμοι καὶ νὰ ἐξισωθεῖ νομικᾶ ἡ γυναῖκα μὲ τὸν ἄντρα. Ἀλλὰ σὲ οὔτε ἔνα ἀπὸ τὰ δημοκρατικᾶ κράτη, οὔτε σὲ μιὰ ἀπὸ τὶς πιο προοδευτικὲς δημοκρατίες δὲν εἴδαμε νὰ πραγματοποιηθεῖ τὸ αἴτημα αὐτό. Γιατὶ ἐκεῖ που εἶναι κυρίαρχος ὁ καπιταλισμός, ἐκεῖ που ἐξακολουθεῖ νὰ ὑπάρχει ἡ ἀτομικῆ ἰδιοκτησία τῆς γης, ἡ ἀτομικῆ ἰδιοκτησία τῶν ἐργοστασίων καὶ τῶν ἐπιχειρήσεων, ἐκεῖ ὅπου μένει ἀκόμα ἡ δικτατορία τοῦ κεφαλαίου, οἱ ἄντρες θὰ διατηροῦν πάντα τὰ προνομιακᾶ τοὺς δικαιώματα». (Λένιν στη Διάσκεψη Γυναικῶν στη Μόσχα τὸ 1919).
Ἡ Ἀλεξάνδρα Κολοντάι, ἡ πρώτη στὸν κόσμο, γυναῖκα ὑπουργὸς (στὴν κυβέρνηση τοῦ Λένιν), Κομισάριος τοῦ Λαοῦ στὸ ὑπουργεῖο Κοινωνικῆς Πρόνοιας, τὸ 1925, θὰ ὑποδείξει πως ἡ χειραφέτηση τῆς γυναῖκας, ἔχει ἄμεση σχέση καὶ εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς συμμετοχῆς τῆς στὴν παραγωγῆ, διαπιστώνοντας: «Θὰ ἦταν λάθος νὰ πιστεύουμε πως ἡ ἀπελευθέρωση τῆς γυναῖκας ἐξαρτάται ἀπὸ τὴν ἀνάπτυξη τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῶν ἐπιστημῶν, πως ἡ ἀνεξαρτησία τῆς γυναῖκας εἶναι συνάρτηση τοῦ πολιτιστικοῦ ἐπιπέδου ἐνὸς λαοῦ. Μόνο οἱ ἐκπρόσωποι τῆς ἀστικῆς ἐπιστήμης μποροῦν νὰ ὑποστηρίζουν τέτοια πράγματα. Ἐμεῖς ξέρουμε πως αὐτὸ που θὰ ἀπελευθερώσει τὴ γυναῖκα, δὲν εἶναι οὔτε ἡ κουλτοῦρα, οὔτε ἡ ἐπιστήμη, ἀλλὰ ἔνα κοινω­νικο-οἰκονομικὸ σύστημα ὅπου ἡ γυναῖκα θὰ μπορεῖ νὰ κάνει μιὰ ἐργασία παραγωγικῆ, σημαντικῆ γιὰ τὴν κοινωνία. Ὁ κομμουνισμὸς εἶναι ἔνα τέτοιο σύστημα». (Ἀλεξάνδρα Κολοντάι, «Τὸ γυναικεῖο ζήτημα ἀπὸ τὴν πρωτόγονη κοινωνία στὴν σύγχρονη ἐποχῆ», 1925).
★★★
Σχεδὸν 90 χρόνια μετὰ τὸ 1934, ἡ θέση τῆς γυναῖκας παγκόσμια, γύρισε πίσω στις ἄθλιες συνθῆκες τῆς τσαρικῆς Ρωσίας. Ἐλάχιστα ἀμειβόμενη ἐργασία, ἄθλιες συνθῆκες δουλειᾶς, φτώχεια, σκλαβιᾶ στὸ σπίτι, ἀνυπαρξία ὑγεῖας, μόρφωσης. Ἔχοντας συνείδηση ὅτι ὑπῆρξε αὐτὸ τὸ φωτεινὸ διάλειμμα, τι πρέπει σήμερα νὰ ἀπαιτοῦμε;
Σήμερα, μπροστᾶ στὴν κατάργηση τῶν δικαιωμάτων τῆς γυναῖκας, κινήματα που στηρίζονται στις ἴδιες παλιὲς ἀστικὲς ἀντιλήψεις δημιουργούνται στὸν ἀνεπτυγμένο καπιταλιστικὸ κόσμο. Στις «ἀθέατες» μεριὲς τῆς γης, οὔτε συζήτηση γιὰ ὕπαρξη κινήματος. Τὰ κινήματα αὐτᾶ ἀγνοοῦν τὶς ὑλικὲς συνθῆκες στὸν κόσμο, ἀναζητοῦν τὴν πολιτιστικῆ πλευρᾶ τοῦ προβλήματος. Ἀγνοῶντας τὶς ταξικὲς διαφορὲς τῶν γυναικῶν ἐξισώνουν τὴν πάμπλουτη Ἀτζελίνα Τζολὶ μὲ τὴν πωλήτρια στὸ σουπερμάρκετ ἦ τὴν ἐργαζόμενη στὸ ἐργοστάσιο, ὑποστηρίζοντας ὅτι καὶ οἱ δυο ὑφίστανται τὴ σεξουαλικῆ παρενόχληση τὸ ἴδιο, ὅπως κάνει τὸ κίνημα Me Too στὴν Ἀμερικῆ. Παραμερίζουν τὴν κύρια ἀντίθεση στὸν ἀναπτυγμένο καπιταλιστικὸ κόσμο που εἶναι ἡ ἀντίθεση Κεφάλαιο – Ἐργασία ἦ στις τεράστιες ζῶνες τῆς φτώχειας τοῦ πλανήτη που εἶναι Ἰμπεριαλισμὸς – Λαός, ἀναγορεύοντας σὲ κύρια ἀντίθεση τὴν ἀντίθεση Γυναῖκα – Ἄντρας. Τὰ κινήματα αὐτᾶ νομοτελειακᾶ θὰ ἔχουν τὴν ἴδια κατάληξη μὲ αὐτᾶ που περιέγραφε ὁ Λένιν.
Ἔνα πραγματικᾶ ἐπαναστατικό, διεκδικητικὸ γυναικεῖο κίνημα, δὲν μπορεῖ παρά νὰ εἶναι ταξικό, νὰ παλεύει γιὰ τὸ ψωμί, τὴ δουλειᾶ, τὴν ἀπελευθέρωση καὶ γιὰ τὰ δυο φύλα. Δὲν μπορεῖ παρά νὰ ἔχει πρόσημο καὶ χρῶμα. Κόκκινο. Οὔτε ροζ, οὔτε μωβ.
Μὲ ἀφορμῆ τὴν 8ἡ Μάρτη -ἀλλὰ ὄχι μόνο- ὀφείλουμε νὰ μιλήσουμε, νὰ σκεφτοῦμε καὶ -κυρίως- νὰ πράξουμε γιὰ τὸ γυναικεῖο ζήτημα. Γυναῖκες καὶ ἄντρες, ἐργαζόμενοι, ἄνεργοι, πρέπει νὰ ἔχουν ἔναν κοινὸ βηματισμό.
Πρέπει ν’ ἀγωνιστοῦμε ὄλοι μαζί:
Πάνω ἀπ’ ὄλα γιὰ τὸ δικαίωμα στη δουλειᾶ.
Γιὰ τὴν κατάργηση ὄλων τῶν διακρίσεων (καὶ τῆς νομοθεσίας που τὶς πιστοποιεῖ καὶ τὶς ἀναπαράγει).
Γιὰ τὴν ἰσότητα ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν στὴν ἀμοιβῆ τῆς ἐργασίας τοὺς, στὸν δημόσιο καὶ ἰδιωτικὸ τομέα .
Γιὰ τὴν πλήρη προστασία τῆς μητρότητας καὶ τῆς μονογονεϊκής οἰκογένειας, γιὰ τὴ δημόσια καὶ δωρεᾶν φροντίδα καὶ τὴν ἐκπαίδευση τῶν παιδιῶν.
Γιὰ τὸν πολιτισμὸ τῆς ζωῆς, τῆς φυσικῆς ἄσκησης, καὶ ὄλων τῶν κοινωνικῶν ἐνδιαφερόντων, τῆς δημιουργικῆς ἀπασχόλησης, τοῦ βιβλίου, τῆς μελέτης, τῆς ἔρευνας, τῆς κριτικῆς ἀνάλυσης,
Ἐνάντια στὴν κουλτοῦρα που ἀναπαράγει τὸ πρότυπο τῆς γυναῖκας – ἀντικείμενο, τῆς ὑποταγμένης.
Ἐνάντια στὸ ἀντιδραστικὸ πρότυπο (γυναῖκα – ὄμορφη – νέα – ἐπιτυχημένη), που ἡ ζοφερῆ πραγματικότητα, δηλαδὴ ἡ ἀνεργία, ἡ φτώχεια, ἡ ἐγκατάλειψη, ἡ μιζέρια, ὁ ἐξευτελισμός, θρυμματίζουν τὴ γυαλιστερῆ τοῦ προσωπίδα.