Νομικό Συμβούλιο του Κράτους: Απαγορεύεται η παραχώρηση ακινήτων που το Δημόσιο έχει παραχωρήσει σε ερασιτεχνικά σωματεία

Οταν το δεδομένο μετατρέπεται σε ζητούμενο, όταν η νομική σαφήνεια μετατρέπεται σε ασάφεια, όταν η κατάφαση μετατρέπεται σε ερώτηση, όταν τα σαφώς κατοχυρωμένα δικαιώματα του Δημοσίου επί περιουσιακών του στοιχείων μετατρέπονται σε διακύβευμα, τότε μια έντονη μπόχα σκανδάλου αρχίζει να αναδύεται από τα γραφεία των υπηρεσιών που χειρίζονται την υπόθεση.

Ο λόγος για το «γήπεδο Μελισσανίδη» (και όχι «γήπεδο ΑΕΚ», όπως κουτοπόνηρα ονομάζεται). H προϊσταμένη του Αυτοτελούς Τμήματος Νομοθετικής Πρωτοβουλίας και Εργου του ΥΠΕΝ, Μαρία Μελισσάρη, και η εισηγήτρια, Ζωή Βισβάρδη, με έγγραφό τους ζητούν από τον υπουργό να απευθυνθεί στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους προκειμένου αυτό να γνωμοδοτήσει σχετικά με το αν η «Δικέφαλος 1924» ΑΕ δικαιούται να ανεγείρει γήπεδο που θα εκμεταλλεύεται για τις ανάγκες του επαγγελματικού ποδοσφαίρου της ΠΑΕ ΑΕΚ επί μισό αιώνα, στο οικόπεδο που έχει παραχωρηθεί κατά χρήση, διοίκηση και διαχείριση στην Ερασιτεχνική ΑΕΚ, προκειμένου αυτό να χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για τις ανάγκες του συνόλου των αθλητών του.

Και μόνο η ενέργεια αυτή του Τμήματος, που έρχεται με καθυστέρηση άνω των δύο ετών, δείχνει ότι κάτι σάπιο υπάρχει στην όλη υπόθεση. Σύμφωνα με μια πληροφορία, η κ. Βισβάρδη είχε εισηγηθεί αρνητικά για την εταιρία Μελισσανίδη, αλλά ασκήθηκαν μεγάλες πιέσεις, προκειμένου να μην κλείσει άμεσα το θέμα, με αποτέλεσμα να επιλεγεί η σολωμόντεια λύση της υποβολής ερωτήματος στο ΝΣΚ. Η ίδια, υπόψη της οποίας θέσαμε αυτή την πληροφορία, το αρνείται. Σύμφωνα με την ίδια πηγή πληροφόρησης, οι αφόρητες πιέσεις που ασκήθηκαν οδήγησαν σε εσπευσμένη αποχώρηση από την υπηρεσία (συνταξιοδότηση) την πρώην προϊσταμένη του Τμήματος, Ξανθίππη Πουρνάρα.

Εμείς δε θα επικαλεστούμε πληροφορίες τις οποίες δεν μπορέσαμε να επιβεβαιώσουμε. Θα επικαλεστούμε, καταρχάς, το έγγραφο με αριθμό πρωτοκόλλου 5522/6.2.2015, που ως εισηγήτρια συνέταξε η Ζ. Βισβάρδη και υπογράφει η πρώην προϊσταμένη του Τμήματος Ξ. Πουρνάρα, με θέμα: «Παροχή διευκρινίσεων και κατευθύνσεων σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 42 του ν.4277/2014». Στην παράγραφο 6γ αυτού του εγγράφου, το Τμήμα αντιμετωπίζει την «Δικέφαλος 1924» ΑΕ ως εταιρία που «έχει αναλάβει για λογαριασμό του αθλητικού σωματείου ΑΕΚ όλες τις δαπάνες ανέγερσης του εν θέματι έργου» και όχι ως κύριο του έργου, και ζητά να εξεταστεί αν η εν λόγω εταιρία ανήκει σε εκείνες που «δύνανται να υπογράφουν με το ως άνω ερασιτεχνικό αθλητικό σωματείο ΑΕΚ ειδικές προγραμματικές συμβάσεις αθλητικής ανάπτυξης κλπ.».

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει απόλυτο ασυμβίβαστο για τη «Δικέφαλος 1924» ΑΕ να εμφανιστεί ως κύριος του έργου και να της ανήκει η εκμετάλλευση του γηπέδου για μισόν αιώνα, ως αντάλλαγμα για την ανέγερση. Γιατί αυτή η εταιρία είναι κερδοσκοπικού χαρακτήρα και δεν ανήκει στους δημόσιους φορείς που ρητά αναφέρει η παρ. 3 του άρθρου 42 του ν. 4277/2014, ότι μπορούν να συνάπτουν συμβάσεις αθλητικής ανάπτυξης με ερασιτεχνικά σωματεία. Αλλωστε, το διάτρητο παραχωρητήριο («σύμβαση») με το οποίο πρώτα το ΔΣ της Ερασιτεχνικής ΑΕΚ και μετά μια γενική συνέλευση-παρωδία παραχώρησαν το οικόπεδο για μισόν αιώνα στη «Δικέφαλος 1924» ΑΕ, δεν είναι σύμβαση αθλητικής ανάπτυξης, αλλά σύμβαση παραχώρησης του οικοπέδου, που δεν έχει καμιά σχέση με τους σκοπούς της παραχώρησης της έκτασης από το Δημόσιο στην Ερασιτεχνική ΑΕΚ, αλλά –αντιθέτως- αντίκειται πλήρως στο σκοπό αυτής της παραχώρησης.

Τι άλλαξε στα περίπου δύο χρόνια που πέρασαν από τότε και τώρα το Τμήμα εισηγείται στον υπουργό να ζητήσει γνωμοδότηση από το ΝΣΚ; Από άποψη πραγματικών δεδομένων και νομικών κανόνων δεν άλλαξε απολύτως τίποτα. Είναι σαν το Τμήμα να θέλει να βγάλει από πάνω του την ευθύνη και να τη μεταφέρει στο ΝΣΚ.
Αν είχαμε να κάνουμε απλώς με ευθυνοφοβία και με προσπάθεια αποφυγής πιέσεων, ενδεχομένως να μην επιμέναμε τόσο. Ομως, εν προκειμένω έχουμε μετατροπή ενός αδιαμφισβήτητου δεδομένου σε ζητούμενο. Κι αυτό μας υποχρεώνει να εξαντλήσουμε την αυστηρότητα στην κριτική μας.

Και η εισηγήτρια και η προϊσταμένη του Τμήματος είναι νομικοί και δεν μπορεί παρά να γνωρίζουν την έννοια του «πράγματος εκτός συναλλαγής». Γνωρίζουν πολύ καλά, επίσης, ότι το οικόπεδο που το Ελληνικό Δημόσιο παραχώρησε, κατά χρήση, διοίκηση και διαχείριση, στην Ερασιτεχνική ΑΕΚ, για την ικανοποίηση κοινωφελούς σκοπού (άθληση των αθλητών της) αποτελεί «πράγμα εκτός συναλλαγής». Οι ίδιες οι λέξεις δείχνουν πως πρόκειται για κάτι που δεν μπορεί να πωληθεί ή να παραχωρηθεί ή να χρησιμοποιηθεί για σκοπό διαφορετικό απ’ αυτόν για τον οποίο παραχωρήθηκε.

Το πιο εξοργιστικό σ’ αυτή την υπόθεση είναι πως το ΝΣΚ έχει ήδη γνωμοδοτήσει για παρόμοια υπόθεση και η γνωμοδότησή του έχει γίνει αποδεκτή από τον αρμόδιο υπουργό, επομένως είναι υποχρεωτικά εφαρμοστέα για όλα τα όργανα της Διοίκησης! Δηλαδή, ζητείται από τον υπουργό, να ζητήσει από το ΝΣΚ να γνωμοδοτήσει επί θέματος για το οποίο έχει ήδη γνωμοδοτήσει και η γνωμοδότησή του έχει γίνει αποδεκτή! Κι όλ’ αυτά, για να διευκολυθούν οι ελιγμοί του Μελισσανίδη και η προσπάθειά του να υλοποιήσει το σκάνδαλο της αρπαγής του οικοπέδου που έχει παραχωρηθεί στην Ερασιτεχνική ΑΕΚ (και μόνο σ’ αυτή)!

Η κ. Μελισσάρη, υπόψη της οποίας θέσαμε την εν λόγω γνωμοδότηση του ΝΣΚ, μαζί με τα έγγραφα αποδοχής της, τα οποία με αίτησή μας πήραμε από το ΝΣΚ, μας είπε ότι δεν την γνώριζε και πως θα στείλει νέο έγγραφο στον υπουργό, με το οποίο θα του θέτει υπόψη τη γνωμοδότηση.

Δεν έχουμε δει το αίτημα που το Αυτοτελές Τμήμα έχει αποστείλει στον υπουργό, ενώ η εισηγήτρια και η προϊσταμένη αρνήθηκαν να μας αποκαλύψουν το περιεχόμενό του. Επομένως, μόνο αν πάρουμε αντίγραφα και του πρώτου εγγράφου και του συμπληρωματικού (αν σταλεί, σύμφωνα με τα λεχθέντα από την κ. Μελισσάρη), θα μπορέσουμε να τα κρίνουμε.

Μένουμε, λοιπόν, στα αδιαμφισβήτητα:

1. Το Αυτοτελές Τμήμα θα έπρεπε να γνωρίζει ότι το οικόπεδο που το Δημόσιο έχει παραχωρήσει στην Ερασιτεχνική ΑΕΚ είναι «πράγμα εκτός συναλλαγής» και επομένως δεν μπορεί να παραχωρηθεί σε μια κερδοσκοπική εταιρία όπως είναι η «Δικέφαλος 1924» ΑΕ.
2.  Το ΝΣΚ έχει από δεκαετίας γνωμοδοτήσει για παρόμοιο θέμα και η γνωμοδότησή του είναι υποχρεωτικά εφαρμοστέα από όλα τα όργανα της Διοίκησης.
3. Κατά συνέπεια, κακώς το Αυτοτελές Τμήμα Νομοθετικής Πρωτοβουλίας και Εργου ζητά από τον υπουργό να απευθυνθεί στο ΝΣΚ. Θα έπρεπε το ίδιο να εισηγηθεί την επιστροφή του φακέλου στην ανώνυμη εταιρία «Δικέφαλος 1924», γιατί αυτή δεν είναι κύριος ή παραχωρησιούχος του οικοπέδου, ούτε μπορεί να γίνει.

Η Γνωμοδότηση του ΝΣΚ


Με την υπ’ αριθμό 112/2006 Γνωμοδότησή του, το Β’ Τμήμα του Νομικού Συμβούλιου του Κράτους, που συνεδρίασε στις 7.3.2006, γνωμοδότησε ομόφωνα επί του ερωτήματος: «Αν εξακολουθεί να ισχύει ως προς τα ακίνητα που έχουν παραχωρηθεί με απόφαση του υφυπουργού Κοινωνικών Υπηρεσιών στο Σωματείο “Αθλητικός Βυζαντινός Ομιλος“ έτους 1980 ο όρος της αποκλειστικής χρήσης αυτών για αθλητικούς σκοπούς ή αν καθ’ οιονδήποτε τρόπο έχει τροποποιηθεί αυτός ή το σύνολο του νομικού καθεστώτος που διέπει τη φύση του εμπράγματου δικαιώματος του Δωματείου επί των ακινήτων αυτών με τους υπάρχοντες περιορισμούς».

Η απόφαση της σύνθεσης του ΝΣΚ ήταν ομόφωνη και έγινε δεκτή από τον αρμόδιο υφυπουργό Οικονομίας και Οικονομικών.

Στο προσφυγικό σωματείο του ΒΑΟ παραχωρήθηκε και μεταβιβάστηκε δωρεάν, κατά πλήρες δικαίωμα κυριότητας, νομής και κατοχής (και όχι μόνο κατά χρήση, διοίκηση και διαχείριση, όπως έγινε η παραχώρηση του οικοπέδου στην ΑΕΚ), μια έκταση περίπου πεντέμισι στρεμμάτων στις Συκιές Θεσσαλονίκης, «υπό τον όρο χρησιμοποιήσεως της εκτάσεως αποκλειστικά και μόνο από το ΒΑΟ Θεσ/νίκης για αθλητικούς σκοπούς». Σ’ αυτή την έκταση κατασκευάστηκε γυμναστήριο που παραχωρήθηκε στον ΒΑΟ, με το αιτιολογικό ότι «ο ΒΑΟ δεν είναι επαγγελματικό αλλά καθαρά ερασιτεχνικό Σωματείο, χωρίς κανένα κερδοσκοπικό χαρακτήρα».

Μετά από μια λεπτομερή ανάλυση των σχετικών διατάξεων του Αστικού Κώδικα, το ΝΣΚ γνωμοδότησε ότι το οικόπεδο και το γυμναστήριο που είχαν παραχωρηθεί στον ΒΑΟ είναι «εκτός συναλλαγής πράγματα» και ο νόμος «απαγορεύει κάθε ιδιωτική δικαιοπραξία, που παραβλάπτει αμέσως ή εμμέσως την ιδιότητα του πράγματος ως δημοσίου, για όσο χρόνο διατηρείται η ιδιότητα αυτή». Ακόμα και η παραχώρηση του γυμναστήριου κατά κυριότητα, από το Ελληνικό Δημόσιο στον ΒΑΟ, δεν ήρε το χαρακτήρα του «εκτός συναλλαγής πράγματος», γνωμοδότησε το ΝΣΚ και αποδέχτηκε ο αρμόδιος υφυπουργός. Γι’ αυτό και στη διοικητική πράξη παραχώρησης τέθηκε ο όρος «να χρησιμοποιείται μόνο από το ΒΑΟ για αθλητικούς σκοπούς», σημειώνει το ΝΣΚ. Και τονίζει: «Η καθ’ οιονδήποτε τρόπο παραβίαση του όρου, υπαίτια ή ανυπαίτια από τον παραχωρησιούχο, οδηγεί σε ανάκληση της διοικητικής πράξης, έστω και αν αυτή είναι νόμιμα μεταγεγραμμένη»!

Με βάση αυτή την ιδιότητα του ακινήτου που είχε παραχωρηθεί στον ΒΑΟ, το ΝΣΚ αποφάνθηκε ότι αυτό δεν μπορεί να αποτελέσει ούτε αντίκείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης για οφειλές του ΒΑΟ προς το Δημόσιο (ο ΒΑΟ χρωστούσε στην εφορία και έλεγε «πάρτε το ακίνητο και σβήστε μου τα χρέη»).

Το θεμελιώδες συμπέρασμα της γνωμοδότησης του ΝΣΚ είναι το εξής:

«Το επίμαχο ακίνητο, ως εκ του χαρακτήρα του –εκτός συναλλαγής πράγμα, ανήκον στη δημόσια περιουσία του Δημοσίου, το οποίο έχει επ’ αυτού διοικητική κυριότητα-, δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης ούτε από τρίτους δανειστές του ΒΑΟ, για οφειλές του τελευταίου αυτού, τυχόν δε επιδιωχθείσα είναι ευθύς εξ αρχής άκυρη, πέραν του ότι μπορεί να οδηγήσει και σε άμεση ανάκληση της διοικ. πράξης παραχώρησης για (ανυπαίτια) παράβαση του όρου, εφόσον εξ αυτής (εκτέλεσης), θα εμποδίζεται η πραγμάτωση του σκοπού του (άθληση μελών του Ομίλου), οπότε η κυριότητά του επανέρχεται πλήρης και πάλι στο Δημόσιο (το οποίο διατηρεί τη διοικητική κυριότητα επ’ αυτού). Πολύ περισσότερο δε, δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης για οφειλές του ΒΑΟ προς το Ελλ. Δημόσιο…».


Δε χρειάζεται να διαθέτει κάποιος νομικές γνώσεις για να καταλάβει πως απαγορεύεται οποιαδήποτε παραχώρηση ή κατάσχεση, ακόμα και από το Δημόσιο, ενός ακινήτου που έχει παραχωρηθεί για λόγους άθλησης (κοινωφελής σκοπός) σε ένα ερασιτεχνικό σωματείο. Ακόμα και αν το ακίνητο έχει παραχωρηθεί κατά κυριότητα στο σωματείο, εξακολουθεί να είναι «εκτός συναλλαγής πράγμα». Το σωματείο δεν επιτρέπεται να το παραχωρήσει σε τρίτο ή να το χρησιμοποιήσει για οποιονδήποτε άλλο σκοπό εκτός από την άθληση των αθλητών του. Καταλαβαίνετε πόσο πιο ισχυρή είναι αυτή η απαγόρευση στην περίπτωση της Ερασιτεχνικής ΑΕΚ, που δεν της έχει παραχωρηθεί η κυριότητα του ακινήτου, αλλά μόνο η χρήση, διοίκηση και διαχείριση.

Δείτε ολόκληρη τη Γνωμοδότηση του ΝΣΚ 

Φυσικά, οι νομικοί καταλαβαίνουν πολλά περισσότερα πράγματα. Καταλαβαίνουν, ας πούμε, ότι νομικά το Ελληνικό Δημόσιο έπρεπε ήδη να έχει κινηθεί για να ζητήσει την επιστροφή του οικοπέδου από την Ερασιτεχνική ΑΕΚ, ιδιαίτερα από τη στιγμή που αυτή το παραχώρησε δωρεάν σε μια κερδοσκοπική ανώνυμη εταιρία για μισόν αιώνα. Αντ’ αυτού, οι υπηρεσίες απασχολούνται με τα χαρτιά που υποβάλλουν οι άνθρωποι του Μελισσανίδη και οι νομικοί του Αυτοτελούς Τμήματος του ΥΠΕΝ (λες και είναι νομικά ανίδεοι) ζητούν από τον υπουργό να υποβάλει ερώτημα στο ΝΣΚ!

Ελπίζουμε, μετά απ’ αυτές τις αποκαλύψεις, η σκανδαλώδης και όζουσα αυτή υπόθεση να εκκαθαριστεί πάραυτα. Το Αυτοτελές Τμήμα να γνωματεύσει προστατεύοντας τα συμφέροντα του Δημοσίου και η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ (Σταθάκης-Φάμελλος) να σταματήσει κάθε παρέμβαση στις υπηρεσίες και να ζητήσει την αυστηρή τήρηση της νομιμότητας. Αν έχουν και αυτοί αποφασίσει να ακολουθήσουν το δρόμο του Σκουρλέτη, κάνοντας πλάτες στον Μελισσανίδη, να μας το πουν να το ξέρουμε…


ΥΓ. Οι αρχιτεκτονικές μελέτες του «γηπέδου Μελισσανίδη» ελέγχονται από το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΑ) και ο έλεγχος «πάει καλά», όπως διαβεβαιώνουν τους οπαδούς της ΑΕΚ τα παπαγαλάκια του «τίγρη». Δεν μας απασχολεί το πόσο καλά πηγαίνει η συνεργασία των ανθρώπων του Μελισσανίδη με το ΚΕΣΑ, ξέρουμε όμως πως πρόκειται για μια ακόμα σκανδαλώδη ενέργεια.

Η παραπομπή των αρχιτεκτονικών μελετών στο ΚΕΣΑ για γνωμοδότηση δε γίνεται από τον ιδιώτη, αλλά από τον γενικό γραμματέα Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος ή τον αρμόδιο υπουργό (άρθρο 2^Α, παρ. 2 Ν. 4030/2011, όπως ισχύει). Επομένως, είτε ο Πάνος Σκουρλέτης είτε η αρμόδια γενική γραμματέας Ειρήνη Κλαμπατσέα, σε συνεννόηση με τον Σκουρλέτη, υπέγραψαν την παραπομπή των αρχιτεκτονικών σχεδίων της «Δικέφαλος 1924» ΑΕ στο ΚΕΣΑ, κουρελιάζοντας και τη νομιμότητα και τις αρχές της χρηστής διοίκησης, όπως έκανε ο Σκουρλέτης και με τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Γνώριζαν πολύ καλά ότι η δυνατότητα της εταιρίας Μελισσανίδη να χτίσει γήπεδο στο οικόπεδο που έχει παραχωρηθεί στην ΑΕΚ είχε αμφισβητηθεί από την πρώτη στιγμή που κατέθεσε τη σχετική αίτηση στην αρμόδια διεύθυνση. Μπορεί στη συνέχεια να «καρατομήθηκε» (με τη μέθοδο της τοποθέτησής του σε υπηρεσία-«ψυγείο») ο προϊστάμενος της διεύθυνσης Γ. Μανούρης, όμως το ιδιοκτησιακό εξακολουθούσε να εκκρεμεί, καθώς η αρμόδια διεύθυνση περίμενε από το Αυτοτελές Τμήμα Νομοθετικής Πρωτοβουλίας και Εργου να αποφανθεί αν η «Δικέφαλος 1924» ΑΕ έχει δικαίωμα να εμφανίζεται ως κύριος του έργου. Κι ενώ γνώριζαν πως υπάρχει εκκρεμότητα (τουλάχιστον), έβαλαν το ΚΕΣΑ να ασχολείται με την αρχιτεκτονική μελέτη που υπέβαλε κάποιος που δεν είναι κύριος του έργου! Για ποιο λόγο; Για να μπορεί ο Μελισσανίδης να φτιάχνει κλίμα, όχι μόνο στους οπαδούς της ΑΕΚ, αλλά ευρύτερα στην ελληνική κοινωνία, ότι η εταιρία του είναι καθ’ όλα νόμιμη, ότι ξεπερνά το ένα μετά το άλλο τα όποια νομικά και διοικητικά εμπόδια, και γι’ αυτό δικαιούται να πάρει την άδεια.

Υπουργός, γενική γραμματέας και υπηρεσιακοί παράγοντες έγιναν βαστάζοι της προπαγάνδας ενός μεγαλοκαπιταλιστή και της προσπάθειάς του να αρπάξει –μέσω μιας εταιρίας του- ένα «φιλέτο» του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο έχει παραχωρηθεί σε ένα ερασιτεχνικό σωματείο για άλλο (κοινωφελή) σκοπό.