Πολιτική μέσα στον ασφυκτικό «κορσέ» των μνημονίων

Τα βασικά στοιχεία των ρυθμίσεων που θα δρομολογήσει το υπουργείο Παιδείας στα πανεπιστήμια παρουσίασε ο Κ. Γαβρόγλου στην έκτακτη σύνοδο των πρυτάνεων.

Στο σημείωμα αυτό αξίζει να σχολιάσουμε τα εξής:

♦ Υπάρχει ένα παλιό απόφθεγμα, βγαλμένο από την πείρα του πώς οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου διαχρονικά προσπαθούσαν να αποφύγουν την αντιμετώπιση ουσιωδών ζητημάτων, να τα παραπέμψουν στις ελληνικές καλένδες και να παραπλανήσουν τα εργαζόμενα στρώματα που διεκδικούσαν τη λύση τους: «Αν δε θέλεις να λύσεις ένα πρόβλημα, φτιάξε μια επιτροπή, που δήθεν θα το επεξεργαστεί».

Αυτό έπραξε και ο υπουργός Παιδείας. Φτιάχνοντας ψεύτικους παράδεισους, διαπιστώνοντας δήθεν ότι τώρα είναι η ώρα «να αντιστρέψουμε την προηγούμενη κατάσταση», μιας και «μπαίνουμε σε μία νέα φάση, αφήνοντας πίσω τα χειρότερα της κρίσης», ο Γαβρόγλου ανακοίνωσε τη δημιουργία  της «Επιτροπής Μελέτης Οικονομικών της Εκπαίδευσης»  για «την μελέτη των οικονομικών αναγκών (σε  υποδομές, υλικό και ανθρώπινο δυναμικό) για όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες». Ετσι, τώρα, λέει, επιτέλους το υπουργείο θα μπορέσει να διαπιστώσει τις ανάγκες και να χαράξει πολιτική, «δεσμευόμενο» ότι «σε τρία χρόνια θα καλυφθούν σταδιακά όλες οι βασικές  ανάγκες σε υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό στο πλαίσιο μιας Εθνικής Πολιτικής για την Παιδεία».

Αυτά, βέβαια, που δημαγωγικά ισχυρίζεται ο Γαβρόγλου, κανένας εργαζόμενος δεν τα ενστερνίζεται. Για-τί πλέον το παραμύθι της «σκληρής διαπραγμάτευσης» έχει γίνει κόσκινο από τις συνεχείς απαιτήσεις των δανειστών και την άνευ όρων παράδοση των συριζαίων, που διακαή πόθο έχουν μόνο την παραμονή τους στην εξουσία, καταδικάζοντας τον ελληνικό λαό στη φτώχεια και σε μια άνευ προηγουμένου συνεχή κινεζοποίηση.

Επειτα είναι γελοίο να πιστεύει κανείς ότι έως τώρα το υπουργείο Παιδείας και η κυβέρνηση δεν μπορούσαν να ασκήσουν πολιτική (χρηματοδότηση σχολείων, πανεπιστημίων, διορισμοί μόνιμων εκπαιδευτικών σε όλες τις βαθμίδες, κ.λπ.) επειδή δεν είχαν τα οικονομικά δεδομένα της εκπαίδευσης.

Για γέλια και κλάματα είναι επίσης ο ισχυρισμός του υπουργού Παιδείας ότι «έχει ξεκινήσει η αποτύπωση των ανελαστικών δαπανών κάθε Ιδρύματος», με την ολοκλήρωση της οποίας  (εντός του α’ τριμήνου του 2017), «το υπουργείο δεσμεύεται να καλύψει τις ανάγκες αυτές σε βάθος τριετίας».

♦ Μετά τον δημαγωγικό πρόλογο, ο Γαβρόγλου πέρασε στο κυρίως «ψητό». Ανακοίνωσε τα εξής: «ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΙΔΙΩΝ ΠΟΡΩΝ / ΕΣΟΔΩΝ / ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ: Τα ΑΕΙ καλούνται εντός του α΄ τριμήνου του 2017 να καταθέσουν σχέδιο  για την ανάπτυξη των ίδιων εσόδων-πόρων και για την αξιοποίηση της περιουσίας τους (ακίνητης περιουσίας, κληροδοτημάτων, έσοδα από παροχή υπηρεσιών κ.λπ.). Η χρηματοδότηση τελικά συνδέεται και με την υποβολή/εφαρμογή του σχεδίου αξιοποίησης ή και ανάπτυξης των πόρων του κάθε Ιδρύματος».

Οι βαρύγδουπες ανακοινώσεις για την κάλυψη των αναγκών των ΑΕΙ ευθύς γίνονται σκόνη όταν διαβάσει κανείς την παραπάνω παράγραφο. Η αντιμετώπιση του έντονου χρηματοδοτικού προβλήματος αναμένεται να γίνει μέσω της «αξιοποίησης» της ακίνητης περιουσίας των πανεπιστημίων και από «ίδια έσοδα και πόρους». Μάλιστα, το υπουργείο συνδέει τη χρηματοδότηση των ιδρυμάτων με την υποβολή από μεριάς τους «σχεδίου αξιοποίησης ή και ανάπτυξης των πόρων» τους.

Το πώς αποκτώνται πρόσθετοι «ίδιοι πόροι» (ή πώς «αξιοποιείται» η ακίνητη περιουσία μπιρ παρά) είναι γνωστό. Είναι η ανάπτυξη του λεγόμενου «επιχειρηματικού πανεπιστήμιου», του πανεπιστήμιου που λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, που κάνει μπίζνες με επιχειρήσεις και εκχωρεί τομείς της λειτουργίας του σε εργολάβους και ιδιωτικές εταιρίες (π.χ. φοιτητική μέριμνα), που ωθεί τους φοιτητές να βάζουν όλο και πιο βαθειά το χέρι στην τσέπη, που εκμεταλλεύεται άγρια το εκπαιδευτικό και ερευνητικό προσωπικό του κάνοντας καθεστώς τις ελαστικές μορφές εργασίας.

♦ Την ίδια σημασία έχει για το αστικό κράτος και η περίφημη «αυτονομία» των ΑΕΙ, που κατά τον Γαβρόγλου απαιτείται να ενισχυθεί. Πίσω από τα επιφαινόμενα, έχει να κάνει με την απαλλαγή του αστικού κράτους από τις υποχρεώσεις του έναντι του δημόσιου πανεπιστήμιου και με τη μεταφορά στις πλάτες του όλων των προβλημάτων, κυρίως των οικονομικών. Και από την άλλη σημαίνει και απαλλαγή της διοίκησής του από κάθε είδους «γραφειοκρατικά προσκόμματα» (κρατικό δηλαδή έλεγχο) στις μπίζνες με τα επιχειρηματικά συμφέροντα. Εξ ου και η μεταφορά της σίτισης και στέγασης (φοιτητική μέριμνα) στην αρμοδιότητα των ιδρυμάτων.

Οταν τα πανεπιστήμια δεν «έχουν μαντήλι να κλάψουν», όταν οι φοιτητικές εστίες είναι σε άθλια κατάσταση, η καθαριότητα, η σίτιση έχουν παραδοθεί σε εργολάβους, φανταστείτε τι έχει να γίνει όταν θα έχουν να διαχειριστούν τα ίδια και τη σίτιση και στέγαση των φοιτητών τους.

♦ Καταργούνται τα Συμβούλια Ιδρύματος του νόμου Διαμαντοπούλου και αντικαθίστανται από τα Περιφερειακά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΠΣΑΕ) ένα σε κάθε περιφέρεια.
Τα Συμβούλια Ιδρύματος, που είχαν στελεχωθεί με εσωτερικά και εξωτερικά μέλη είχαν προκαλέσει την αντίδραση των πρυτάνεων και των πανεπιστημιακών καθηγητών, κυρίως γιατί επενέβαιναν στην εκλογή των πρυτανικών αρχών, στο ακαδημαϊκό έργο και τη διοίκηση. Με την εκχώρηση αυτών των αρμοδιοτήτων και πάλι στα πανεπιστήμια, το επιχειρηματικό σκέλος (τα Συμβούλια ιδρύματος είχαν δημιουργηθεί κυρίως για την οργάνωση και ανάπτυξη του επιχειρηματικού πανεπιστήμιου) περνάει στα ΠΣΑΕ.

Ο Γαβρόγλου δήλωσε χαρακτηριστικά:

«Τα ΠΣΑΕ θα έχουν ως στόχο την εξωστρέφεια, την αποκέντρωση και την αναπτυξιακή πορεία του Ενιαίου Χώρου Ερευνας και Εκπαίδευσης. Εχει σημασία να αναδείξουμε την ιδέα πως τα ΠΣΑΕ και ο Ενιαίος Χώρος Εκπαίδευσης και Ερευνας μπορούν να παίξουν πρωτεύοντα ρόλο, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας. Με αυτόν τον τρόπο αποτελούν θεσμούς που θα συμβάλουν στην ένταξη των ΑΕΙ και Ερευνητικών Κέντρων στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας».

Οι Δήμοι, οι Περιφέρειες είναι το μακρύ χέρι του κράτους και πρωταθλητές στην άσκηση αντιλαϊκής πολιτικής με επιβολή πρόσθετων φόρων στους πολίτες («ανταποδοτικά τέλη») και με φανερά και υπόγεια πάρε-δώσε με τοπικά επιχειρηματικά συμφέροντα. Το «πάντρεμά» τους με την «αναπτυξιακή πορεία» του πανεπιστήμιου θα έχει και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, κυρίως όσον αφορά το ίδιο το ίδρυμα.  Η περίφημη «αποκέντρωση» είχε και έχει πάντα δυσώδη οσμή.

Σύμφωνα επίσης με τον υπουργό Παιδείας «τα Περιφερειακά αυτά Συμβούλια με βάση συγκεκριμένες προτάσεις, και με σύμφωνη γνώμη των Ιδρυμάτων της κάθε περιφέρειας, θα διεκδικούν χρηματοδοτήσεις και από πηγές διαφορετικές του κρατικού προϋπολογισμού (ΠΕΠ), αλλά και διεθνείς φορείς, όπως για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων», «θα έχουν αναπτυξιακό και συντονιστικό ρόλο» και «θα ασκούν απολογιστικό έλεγχο στα οικονομικά των ΑΕΙ και Ερευνητικών Κέντρων».

Γιούλα Γκεσούλη