Δέκα χρόνια από την κατάρρευση της Lehman Brothers: Οι κρίσεις δε θα ξεπεραστούν όσο υπάρχει καπιταλισμός (Μέρος 2)

Με αφορμή τα δέκα χρόνια από τη μεγαλύτερη χρεοκοπία στην αμερικάνικη ιστορία, την κατάρρευση της Lehman Brothers, στο προηγούμενο φύλλο αναφερθήκαμε στις αιτίες εκείνης της κατάρρευσης και του ντόμινο που ακολούθησε, οδηγώντας στο ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που ήταν ίσως η μεγαλύτερη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι απανωτές χρεοκοπίες οδήγησαν σε αντίστοιχα σχέδια στήριξης, με μπόλικο ζεστό παραδάκι στους καπιταλιστές, το οποίο βγήκε από τους κρατικούς προϋπολογισμούς. Οπως σημειώσαμε στο προηγούμενο ανάρτηση, 1.5 τρισ. δολάρια έδωσε το αμερικάνικο δημόσιο, ενώ άλλα 3 τρισ. αποφάσισαν να δώσουν (είτε ως ζεστό χρήμα είτε υπό την παροχή εγγυήσεων) οι υπόλοιπες χώρες του κόσμου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να διογκωθούν τα κρατικά χρέη, με πρώτο το αμερικάνικο.
 

Στο χείλος του γκρεμού

Δεν ήταν λίγες οι φορές που οι ΗΠΑ βρέθηκαν αντιμέτωπες με το λεγόμενο fiscal cliff, που προστέθηκε κι αυτό στη διεθνή ορολογία ως μία… ωρολογιακή βόμβα για το αμερικάνικο κράτος. Πρόκειται για τον «δημοσιονομικό γκρεμό» στον οποίο θα οδηγούνταν το αμερικάνικο δημόσιο, αν το θεσμοθετημένο ανώτατο όριο του δημόσιου χρέους (πρωτοθεσπίστηκε το 1917 για τον έλεγχο του χρέους κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο) δεν αναθεωρούνταν (φυσικά προς τα πάνω). Από τότε, το όριο αυτό έχει αλλάξει δεκάδες φορές. Σύμφωνα με τον Econonist (23.6.11), το όριο αυξήθηκε 16 φορές από το 1993, πριν ξεμείνει για πρώτη φορά από λεφτά το υπουργείο Οικονομικών τον Ιούλη του 2011, τότε που ο Ομπάμα απειλούσε τους συνταξιούχους ότι δεν είναι σίγουρο ότι θα πάρουν στα χέρια τους τις επιταγές των συντάξεών τους.

Μιλώντας για το χρέος του αμερικάνικου δημόσιου, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι αυτό αποτελείται από δύο τμήματα. Το ένα (που είναι και το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους, τα τρία τέταρτα περίπου) είναι το χρέος σε πιστωτές εκτός κυβέρνησης (αναφέρεται ως dept held by the public - χρέος που κατέχει το κοινό) και το δεύτερο είναι το ενδοκυβερνητικό χρέος (Intragovernmental Holdings), που αποτελείται από ομόλογα τα οποία κατέχουν διάφοροι κρατικοί οργανισμοί, με το μεγαλύτερο μέρος (το μισό) να οφείλεται στο Πιστωτικό Ταμείο Κοινωνικής Ασφάλισης (Social Security Trust Fund) του υπουργείου Κοινωνικής Ασφάλισης των ΗΠΑ. Στο Ταμείο αυτό «επενδύονται» (ως ομόλογα) τα πλεονάζοντα χρήματα από τις εισφορές εργατών και καπιταλιστών, τα χρήματα δηλαδή που «περισσεύουν» απ’ αυτά που το κράτος πληρώνει κάθε χρόνο στους συνταξιούχους, ανάπηρους, άνεργους κτλ. Ετσι, το κράτος (μέσω του υπουργείου Οικονομικών) δανείζεται τα χρήματα από τις ασφαλιστικές εισφορές και υπόσχεται να τα δώσει πίσω σε περίπτωση που δημιουργηθεί κάποτε πρόβλημα στο ασφαλιστικό σύστημα. Η ιδιαιτερότητα των ομολόγων αυτών είναι ότι δεν μπορούν να πουληθούν στη δευτερογενή αγορά και ότι το αμερικάνικο κράτος, που ροκανίζει αυτά τα λεφτά, υπόσχεται να τα ξεπληρώσει είτε δανειζόμενο από κάπου αλλού, είτε αυξάνοντας τους φόρους, είτε μειώνοντας άλλες δαπάνες, είτε απλά κόβοντας χρήμα.

Την κλοπή των χρημάτων των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων από τις κυβερνήσεις, τόσο των Δημοκρατικών όσο και των Ρεπουμπλικανών, είχε καταγγείλει ακόμα και ο ρεπουμπλικάνος βουλευτής της Οκλαχόμα, Tom Coburn, δηλώνοντας ότι τα λεφτά έχουν ξοδευτεί για άλλους σκοπούς (βλ. http://www.wtsp.com/news/local/article/195201/8/Social-Security-Trust-Fund-stolen-by-the-Government). Ο δε καθηγητής Οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Ιλινόις, Allen W. Smith, είχε καταγγείλει ότι το πλεόνασμα των 2.5 τρισ. δολαρίων του Ταμείου Κοινωνικής Ασφάλισης είναι εικονικό (αποτελείται δηλαδή μόνο από ομόλογα), γιατί τα χρήματα που πήρε το αμερικάνικο κράτος ξοδεύτηκαν σε προγράμματα άσχετα με την κοινωνική ασφάλιση [βλ. άρθρο του Allen W. Smith, με τίτλο «Αποκαλύφθηκε τελικά η απάτη της Κοινωνικής Ασφάλισης», στο Dissident Voice (Φωνή Διαφωνίας), 24.12.2010 - http://dissidentvoice.org/2010/12/the-social-security-fraud-has-finally-been-exposed/).
 

Shut down

Μπορεί το αμερικάνικο δημόσιο να μην κήρυξε χρεοκοπία, έφτασε όμως στο σημείο να αναστείλει πολλές από τις λειτουργίες του τον Οκτώβρη του 2013. Ηταν το λεγόμενο shut down (σταμάτημα εργασιών) κρατικών υπηρεσιών, που κράτησε δύο βδομάδες και προκάλεσε παγκόσμια ανησυχία για το τι θα επακολουθήσει. Το κλείσιμο πολλών υπηρεσιών του αμερικάνικου δημοσίου είχε ως αποτέλεσμα να τεθούν σε υποχρεωτική αργία 800.000 δημόσιοι υπάλληλοι για μία εβδομάδα, ενώ για μία ακόμα βδομάδα το αμερικάνικο δημόσιο λειτουργούσε με 500.000 λιγότερους υπαλλήλους. Ετσι, οι δημόσιοι υπάλληλοι πλήρωσαν ξανά τη νύφη, έχοντας υποστεί ήδη μειώσεις στις αποδοχές τους λόγω της λιτότητας με… πόνο ψυχής, που είχε αποφασίσει ο Ομπάμα ήδη από τις αρχές του χρόνου.

Σαν αιτία για την αναστολή της λειτουργίας ενός μέρους της αμερικάνικης κυβέρνησης παρουσιάστηκε η χρόνια κόντρα του Ομπάμα με τους Ρεπουμπλικάνους για το νόμο για την υγειονομική περίθαλψη (γνωστό ως  Obamacare), που είχε ψηφιστεί δυόμισι χρόνια πριν από το shut down.  Σύμφωνα με τα παπαγαλάκια του αμερικανού προέδρου, οι «κακοί» Ρεπουμπλικάνοι δε ήθελαν να έχουν ασφάλιση υγείας όλοι οι Αμερικάνοι, γι’ αυτό και αντέδρασαν, ενώ ο «καλός» Ομπάμα ήθελε να εξαλειφθούν οι ανασφάλιστοι και να βοηθήσει τους φτωχούς να αποκτήσουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Γι’ αυτό οι «κακοί» Ρεπουμπλικάνοι (που έλεγχαν τη Βουλή των Αντιπροσώπων) δε δίστασαν να εκβιάσουν ανοιχτά τον Ομπάμα, ζητώντας του ή να συναινέσει σε μερική αναστολή της εφαρμογής του Obamacare, με αντάλλαγμα να συμφωνήσουν στον προϋπολογισμό του 2014, ή να μη συμφωνήσουν στον προϋπολογισμό και την αύξηση του ορίου δανεισμού, που κρέμονταν σαν Δαμόκλειος σπάθη πάνω από το αμερικάνικο δημόσιο.

Ο «καλός» Ομπάμα όμως δεν μάσησε. Κόψτε το λαιμό σας –τους διεμήνυσε– εγώ δεν κάνω πίσω από το Obamacare! Ετσι, φτάσαμε στο σημείο το αμερικάνικο δημόσιο να κατεβάσει ρολά, μέχρι που βρέθηκε κάποια φόρμουλα και αυξήθηκε το όριο δανεισμού στο παρά πέντε, μία μόλις μέρα πριν το αμερικάνικο δημόσιο ξεμείνει από ρευστό (http://www.eksegersi.gr/issue/748/Διεθνή/20157.Τέλος-καλό…-όλα-καλά).

Φυσικά και δεν ήταν το Obamacare  πίσω από το πρωτοφανές γεγονός του shut down, αλλά το μέγα πρόβλημα της εκτίναξης του δημόσιου χρέους.
 

Πετσόκομμα δαπανών

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτή η εκτίναξη, η κυβέρνηση Ομπάμα αποφάσισε να εφαρμόσει το λεγόμενο sequestration. Ο όρος προκύπτει από τη λατινική λέξη sequestrare που σημαίνει προσωρινή φύλαξη ενός αντικειμένου μέχρι να αποφασιστεί σε ποιον ανήκει. Στην πράξη, αυτό σήμαινε άγριο πετσόκομμα δαπανών (της τάξης του 1.1 τρισ. δολαρίων την επόμενη δεκαετία), προκειμένου να τιθασευτεί το δημόσιο χρέος που ολοένα και ανέβαινε. Το αποτέλεσμα του sequestration ήταν οδυνηρό για τους αμερικάνους εργαζόμενους. Σημειώνει το Κέντρο Δημοσιονομικών και Πολιτικών Προτεραιοτήτων: «Τα τρία πέμπτα των εξοικονομήσεων που αποφασίστηκαν προέρχονται από περικοπές και όρια στις δαπάνες ελαστικών προγραμμάτων, εκτός της Αμυνας. Αυτό το μέρος του προϋπολογισμού περιλαμβάνει σειρά τοπικών προγραμμάτων που εκτείνονται από τη δημόσια υγεία, την εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση και την οικονομική ανάπτυξη, μέχρι τις έρευνες για την υγεία και την επιστήμη, την περιβαλλοντική προστασία, τις μεταφορές και την επιβολή του νόμου (εξαιρούνται υποχρεωτικά προγράμματα όπως Κοινωνική Αφάλιση, Medicare και Medicaid). Τα όρια χρηματοδότησης που έχουν θεσπιστεί –μη συμπεριλαμβάνοντας τις περικοπές που θα απαιτηθούν από το 2014 μέχρι το 2021– θα συρρικνώσουν τις δαπάνες (εκτός Αμυνας) ως ποσοστό του ΑΕΠ στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1962» (βλ. Center on Budget and Policy Priorities = Κέντρο Δημοσιονομικών και Πολιτικών Προτεραιοτήτων: «Ο «κανόνας Μπρέμερ» για σύνδεση του ορίου δανεισμού με τις περικοπές των δαπανών είναι επικίνδυνη πολιτική», 4.10.13, http://www.cbpp.org/cms/index.cfm?fa=view&id=3889).
 

Αύξηση φόρων για τους εργαζόμενους

Το πάγωμα δαπανών δεν μπορούσε να μη συνοδευτεί από την έκρηξη των φόρων. Οπως γράφαμε τότε, ο ετήσιος απολογισμός για το οικονομικό έτος 2014, που δημοσιεύτηκε τον Νοέμβρη του ίδιου έτους από το Γραφείο Προϋπολογισμού του Αμερικάνικου Κογκρέσου (CBO) και αφορά στην περίοδο από το Σεπτέμβρη του 2013 μέχρι το Σεπτέμβρη του 2014, έδειχνε αυξημένα κατά 44% τα έσοδα σε σχέση με το 2009. Εφτασαν στο  17.5% του ΑΕΠ, ποσοστό που ξεπερνούσε τον μέσο όρο των τελευταίων 40 ετών, για πρώτη φορά μετά το 2007 (βλ. https://www.cbo.gov/sites/default/files/113th-congress-2013-2014/reports/49759-MBR.pdf).

Τι ήταν αυτό που εκτίναξε τα έσοδα της κυβέρνησης; Οι φόροι, φυσικά, με πρώτο το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, που αποτελεί και τη μεγαλύτερη πηγή εσόδων (γύρω στο 45%). Ο φόρος αυτός αυξήθηκε κατά 78 δισ. δολάρια (ποσοστό αύξησης 6%), φτάνοντας το 8.1% του αμερικάνικου ΑΕΠ το 2014. Το ποσοστό αυτό, σύμφωνα με το CBO, ήταν το μεγαλύτερο από το 2001. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του ποσού ήταν οι παρακρατήσεις φόρου στους μισθούς των εργαζόμενων, που αυξήθηκαν κατά 47 δισ. δολάρια (αύξηση 4%), ως αποτέλεσμα – σύμφωνα με το CBO – πρωτίστως της αύξησης των μισθών και δευτερευόντως της αύξησης των ποσοστών φορολόγησης ορισμένων εισοδημάτων.

Αντίθετα, τα χρήματα που έδιναν οι καπιταλιστές, αν και έχασαν κάποιες από τις φοροαπαλλαγές που είχε θεσμοθετήσει η κυβέρνηση Μπους, ήταν πραγματικά αστεία. Το ποσοστό των φόρων στους καπιταλιστές ισοδυναμούσε μόλις με το 1.9% του ΑΕΠ το 2014. Ποσοστό που μπορεί να ήταν το μεγαλύτερο από το 2008, ήταν όμως μικρότερο από το 2006 και το 2007. Ως ποσοστό του συνόλου των κρατικών εσόδων, οι φόροι των καπιταλιστών μόλις που ξεπερνούσαν το 10%, αποτελώντας περίπου το ένα πέμπτο των φόρων ατομικών εισοδημάτων!

Διαβάζοντας την αντίστοιχη έκθεση του CBO για το 2017 (βλ. https://www.cbo.gov/system/files?file=115th-congress-2017-2018/reports/53286-mbr.pdf), διαπιστώνουμε ότι τα κρατικά έσοδα για το οικονομικό έτος 2017 ισοδυναμούσαν με το 17,3% του ΑΕΠ (μειώθηκαν δηλαδή από το 17.5% που ήταν το 2014, πέφτοντας λίγο κάτω από το μέσο όρο των τελευταίων 50 ετών, που ήταν 17.4%), όμως οι φόροι συνέχισαν να ανεβαίνουν. Οχι όμως οι φόροι στους καπιταλιστές, αλλά οι φόροι στους εργάτες! Για τους πρώτους, οι φόροι μειώθηκαν κατά 3 δισ. δολάρια (ή κατά 1%), φτάνοντας μόλις στο 1.5% του ΑΕΠ τον Σεπτέμβρη του 2017. Η μείωση όμως έχει και συνέχεια. Στην πιο πρόσφατη έκθεση του CBO για την οικονομία, που δημοσιεύτηκε στις 7 του περασμένου Αυγούστου (βλ. https://www.cbo.gov/system/files?file=2018-08/54339-MBR.pdf), αναφέρεται ότι οι φόροι στους καπιταλιστές μειώθηκαν κατά 28% (!) με το ένα τρίτο της μείωσης να γίνεται μόνο μέσα στον Ιούνη!

Για τους εργαζόμενους, όμως, οι φόροι αυξήθηκαν κατά 64 δισ. δολάρια (δηλαδή κατά 5%) το 2017! Το CBO εξηγεί την αύξηση στους φόρους των εργαζόμενων με τις αυξήσεις στους μισθούς. Αυτή όμως είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι ότι οι αυξήσεις στους φόρους ήταν διπλάσιες από τις αυξήσεις των εργατικών μισθών! Αυτό δεν το βγάζουμε από το κεφάλι μας, προκύπτει από το μηνιαίο δελτίο για το «εργατικό κόστος» (Employment cost index) της ίδιας περιόδου με την έκθεση του CBO (βλ. https://www.bls.gov/news.release/archives/eci_10312017.pdf, Σεπτέμβρης 2017), που δημοσιεύτηκε από το Γραφείο Εργατικής Στατιστικής του υπουργείου Εργασίας των ΗΠΑ. Το δελτίο λοιπόν αναφέρει ότι η ετήσια αύξηση των μισθών το Σεπτέμβρη του 2017 ήταν 2.5%, δηλαδή η μισή από την αύξηση των φόρων που καταγράφει η έκθεση του CBO!

Πρέπει επίσης να έχουμε υπόψη μας, ότι οι αριθμοί που αναφέρουν οι προϋπολογισμοί τροποποιούνται προς όφελος των καπιταλιστών. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2012, οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις θα πλήρωναν 435 δισ. δολάρια σε φόρους το 2015. Ο προϋπολογισμός όμως του 2017 αναφέρει ότι πλήρωσαν μόλις 344 δισ. δολάρια, δηλαδή ποσοστό γύρω στο 80% του προϋπολογισθέντος. Τα αντίστοιχα ποσά για τη φορολογία φυσικών προσώπων για το 2015 είναι 1.628 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2012, και 1.541 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2017, δηλαδή ποσοστό 95% περίπου του προϋπολογισθέντος. Για την ερχόμενη δεκαετία, η φορολογία των επιχειρήσεων θα κυμαίνεται μεταξύ 1.5% και 2.5% του ΑΕΠ, ενώ των φυσικών προσώπων μεταξύ 9% και 10% του ΑΕΠ (βλ. https://www.whitehouse.gov/sites/default/files/omb/budget/fy2017/assets/budget.pdf).
 

Το χρέος τραβά την ανηφόρα

Παρολαυτά, το χρέος συνεχίζει να μεγαλώνει, όπως φαίνεται σε διαγράμματα του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO). Το χρέος στους ιδιώτες καπιταλιστές (αυτό που όπως είπαμε παραπάνω ονομάζεται «held by the public») έχει εκτιναχθεί σήμερα στο 78% του ΑΕΠ, ξεπερνώντας κατά  2 τρισ. δολάρια το θεσμοθετημένο με νόμο ανώτατο όριο του συνολικού δημόσιου χρέους (ιδιωτών και ενδοκυβερνητικού), που ήταν 14.3 τρισ. το 2010, και κατά περισσότερα από 6 τρισ. δολάρια το χρέος που το αμερικάνικο δημόσιο όφειλε στους ιδιώτες καπιταλιστές τον Ιούλη του 2011, το οποίο ήταν 9.7 τρισ δολάρια (ή 65% του ΑΕΠ). Δηλαδή, μέσα σε επτά χρόνια, το χρέος στους ιδιώτες εκτινάχθηκε από το 65% στο 78% του ΑΕΠ και σύμφωνα με τα στοιχεία του CBO προβλέπεται να αυξηθεί μέχρι το 98% του ΑΕΠ τα επόμενα δέκα χρόνια! Το εντυπωσιακό είναι ότι αυτή η αύξηση - σύμφωνα με το CBO - θα είναι η μεγαλύτερη μετά από το 1946 (!) και διπλάσια του μέσου όρου αύξησης του χρέους κατά τις πέντε τελευταίες δεκαετίες!

Παράλληλη πορεία εμφανίζει και το λεγόμενο «παγκόσμιο χρέος», δηλαδή το άθροισμα των κρατικών χρεών σε παγκόσμιο επίπεδο. Με όλη την επιφύλαξη που μπορεί κανείς να έχει για διάφορες μετρήσεις, η τάση είναι σίγουρα αυξητική. Σύμφωνα με το https://www.iif.com/publication/global-debt-monitor/global-debt-monitor-july-2018, το παγκόσμιο χρέος αυξήθηκε περισσότερο από 8 τρισ. δολάρια το πρώτο τρίμηνο του 2018, ξεπερνώντας τα 247 τρισ. δολάρια (318% του παγκόσμιου ΑΕΠ)!
 

Και τα αρπακτικά πλουτίζουν!

Αντίθετα, τα «αρπακτικά» κεφάλαια, όπως αυτά που επένδυσαν στη χρεοκοπία της Lehman Brothers (αγόρασαν τα ομόλογα της εταιρίας μετά από την κατάρρευσή της σε εξευτελιστικές τιμές), κέρδισαν αμύθητα πλούτη και συνεχίζουν να κερδίζουν από τις συνεχείς αποπληρωμές των ομολόγων, που από τον Μάρτη του 2012 ξεκίνησε να κάνει η χρεοκοπημένη πλέον Lehman Brothers.

Γράφει η Wall Street Journal (https://www.wsj.com/articles/lehman-brothers-to-pay-another-3-8-billion-to-creditors-1475159586?mod=article_inline): «Αφού χρεοκόπησε η τράπεζα, ορισμένοι πιστωτές ξεπούλησαν (σ.σ. τα ομόλογα της τράπεζας που είχαν αγοράσει), μη θέλοντας να περιμένουν να πάρουν πίσω τα λεφτά τους (σ.σ. βάσει της ονομαστικής αξίας των ομολόγων ή πάνω από την τιμή που τα είχαν αγοράσει) με τον κίνδυνο να τα χάσουν όλα. Κερδοσκοπικά κεφάλαια ήταν πρόθυμοι αγοραστές αυτών των ομολόγων, με μεγάλες εκπτώσεις (σ.σ. τα αγόρασαν δηλαδή πολύ φτηνά) ποντάροντας ότι θα κερδίσουν σε αξία αφού καταλαγιάσει ο αρχικός πανικός. Το στοίχημα ήταν προσοδοφόρο. Μετά τη χρεοκοπία, η Lehman ολοένα και αύξανε τις εκτιμήσεις για το πόσους πιστωτές θα ξεπλήρωνε, βοηθώντας τους κερδοσκόπους μάνατζερ όπως ο Τζον Πόλσον και ο Πολ Σίνγκερ, που έχουν την Elliott Management, να βγάλουν μεγάλα κέρδη».

Η εφημερίδα συμπληρώνει ότι από το 2008 η Lehman Brothers έχει κάνει έντεκα αποπληρωμές των «τοξικών» της χρεών, φτάνοντας στο αστρονομικό ποσό των 113.6 δισ. δολαρίων! Ενα μεγάλο μέρος αυτού του ποσού (83.6 δισ. δολάρια) έχει πάει σε τρίτους, δηλαδή όχι σε άμεσους πιστωτές της Lehman Brothers (προφανώς, πήγε σε κεφαλαιούχους όπως ο Πόλσον, που αγόρασαν τα ομόλογα της Lehman στη δευτερογενή αγορά). Τα χρήματα προήλθαν από πώληση ακινήτων της τράπεζας καθώς και από διάφορες επενδύσεις σε παράγωγα. Ενα από τα περιουσιακά στοιχεία της Lehman ήταν οι μετοχές της στη Formula-1.
 

Ατιμωρησία

Τα αμύθητα κέρδη συνοδεύονταν και από ένα κλίμα ατιμωρησίας για τα οικονομικά εγκλήματα του κεφαλαίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η περίπτωση της Goldman Sachs, για την οποία είχε γίνει ντόρος από το μεγάλο πρόστιμο που έφαγε την ίδια μέρα που στο Κογκρέσο ψηφιζόταν η «μεγάλη μεταρρύθμιση» Ομπάμα για τη Γουόλ Στριτ (Πέμπτη, 15.7.10). Μπορεί το πρόστιμο να παρουσιάστηκε από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (Securities and Exchange Commission - SEC) ως «το μεγαλύτερο πρόστιμο που επιβλήθηκε ποτέ σε αμερικάνικη εταιρία», η αλήθεια όμως γέρνει περισσότερο προς τα λεγόμενα του διευθύνοντα συμβούλου της εταιρίας Stifel, Nicolaus & Co, Κέβιν Κάρον, που έλεγε: «Θα πληρώσουν 550 εκατομμύρια δολάρια και θα πάρουν μονομιάς 800 εκατομμύρια δολάρια από τα κέρδη των μετοχών... φθηνά τη γλίτωσαν»! Αν μάλιστα συγκρίνει κανείς το πρόστιμο με τα καθαρά (μετά τον φόρο) ετήσια κέρδη της Goldman (13.39 δισ. δολάρια το 2009), θα διαπιστώσει ότι το καλύπτει η εταιρία μέσα σε… δύο βδομάδες!

Ούτε αυτό το πρόστιμο δε θα έμπαινε, αν δεν ζημιώνονταν άλλοι καπιταλιστές από τη μεγάλη κομπίνα της Godlman Sachs με τα δομημένα ομόλογα (για την οποία γράψαμε στο http://www.eksegersi.gr/issue/608/Διεθνή/4181.Μεγάλη-κομπίνα-–-μικρή-«καμπάνα»). Πάνω από 1 δισ. ήταν η ζημιά των επενδυτών, μεταξύ των οποίων ήταν η ολλανδική τράπεζα ABN Amro (που μετά εξαγοράστηκε από τις Fortis και Royal Bank of Scotland) και η γερμανική τράπεζα IKB, η οποία ήταν η μόνη που αποζημιώθηκε πλήρως.

Ο Τζον Πόλσον (συνονόματος του πρώην υπουργού οικονομικών των ΗΠΑ, Χένρι Πόλσον), ο οποίος όπως αναφέραμε τα κονόμησε χοντρά από τα ομόλογα της χρεοκοπημένης Lehman Brothers και ήταν επίσης χωμένος στις κομπίνες με τα ελληνικά δομημένα ομόλογα, ήταν ο κερδισμένος εκείνης της υπόθεσης με τα δομημένα ομόλογα που πλάσαρε στις ευρωπαϊκές τράπεζες η Goldman Sachs για λογαριασμό του. Κι αυτό γιατί τα δομημένα ομόλογα, για τα οποία ο Πόλσον ζητούσε αντασφάλιση από τις τράπεζες, είχαν φτιαχτεί με τη δέουσα επιμέλεια από τον ίδιο, ώστε τα ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια στα οποία βασίζονταν να φαλιρίσουν την κατάλληλη στιγμή (πράγμα που γνώριζε και η Goldman Sachs), δίνοντας στον Πόλσον πάνω από 1 δισ. δολάρια από τα ασφάλιστρα που πήρε λόγω της χρεοκοπίας των ομολόγων! Αυτό θα πει... υγιής επιχειρηματικότητα!