Πέτρος Γιώτης

Υπό το φως των τελευταίων εξελίξεων στην ευρωενωσίτικη πολιτική σκηνή, δε θ' άξιζε τον κόπο ν' ασχοληθούμε με το πρόσφατο άρθρο του Τσίπρα στην ημιεπίσημη του ΣΥΡΙΖΑ (ΕφΣυν, 13.3.2017). Η παπάρα που έδωσε και τον τίτλο στο άρθρο («Αν λοιπόν χρειαζόμαστε έναν επανακαθορισμό της σημερινής κατάστασης, είναι καλύτερα να μιλάμε όχι για Ευρώπη των “πολλών ταχυτήτων“ αλλά των “πολλαπλών επιλογών“») θα ήταν αρκετή για ν' αποτρέψει κάθε σοβαρή ενασχόληση με το πόνημα των συμβούλων του Τσίπρα. Δυστυχώς, όμως, η ευρωλαγνεία εξακολουθεί να κατέχει κεντρική θέση στην κοινωνική συνείδηση της μνημονιακής Ελλάδας και ο Τσίπρας, ποντάροντας σ' αυτό, ποντάροντας ακόμα στην απογοήτευση και την ηττοπάθεια, προσπαθεί να εκμοντερνίσει το ευρωλαγνικό δόγμα, κι αυτό μας επιβάλλει την ενασχόληση.

Η φράση που παραθέσαμε παραπάνω είναι σκέτη παπάρα, γιατί προσπαθεί μ' ένα βλακώδες λογοπαίγνιο ν' αποφύγει την ουσία. Γιατί είτε μιλήσεις για «πολλές ταχύτητες» είτε μιλήσεις για «πολλαπλές επιλογές», την ίδια διαδικασία περιγράφεις. Κανένας από τους πολιτικούς ηγέτες του γερμανογαλλικού άξονα, που μιλά για την «Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων», δεν έχει περιγράψει με ακρίβεια τι ακριβώς εννοεί μ' αυτό που λέει, οπότε πώς θα μπορούσε ο κάθε Τσιπράκος να περιγράψει κάτι το διαφορετικό; Αυτουνού ούτε λόγος του πέφτει, ούτε πρόκειται να τον ρωτήσουν, όπως έγινε και με την πρόσφατη διάσκεψη των Βερσαλιών, όπου Μέρκελ και Ολάντ κάλεσαν ως συνδαιτημόνες μόνο τον Τζεντιλόνι και τον Ραχόι.

Το κυριότερο, όμως, είναι ότι κατά βάση η ΕΕ των «δύο ταχυτήτων» υπάρχει ήδη. Και δεν αναφερόμαστε στο διαχωρισμό ανάμεσα σε χώρες εντός και εκτός Ευρωζώνης, αλλά στο διαχωρισμό ανάμεσα στις χώρες του μονοπωλιακού καπιταλισμού και τις χώρες μέσου επιπέδου καπιταλιστικής ανάπτυξης. Περιοριζόμαστε μόνο σε μια σύντομη υπενθύμιση των όσων έχουν επιβληθεί στις χώρες της «δεύτερης ταχύτητας» κατά την περίοδο της όξυνσης της διεθνούς καπιταλιστικής κρίσης. Πίσω από τον ευφημισμό των «προγραμμάτων διάσωσης» κρύφτηκαν σκληρά προγράμματα ιμπεριαλιστικής υπαγόρευσης, που έφτασαν μέχρι του σημείου του «κουρέματος» καταθέσεων (η περίπτωση της Κύπρου). Δε δοκίμασαν να επιβάλουν ένα τέτοιο πρόγραμμα στην Ιταλία, που επίσης αντιμετωπίζει ένα τεράστιο χρέος και προβλήματα στις «συστημικές» της τράπεζες. Ούτε στη Γαλλία όταν το έλλειμμά της ξέφυγε πάνω από το 3% του ΑΕΠ. Αλλο πράγμα η «πρώτη ταχύτητα», ο σκληρός ιμπεριαλιστικός πυρήνας, και άλλο η «δεύτερη ταχύτητα», η εξαρτημένη, μέσης καπιταλιστικής ανάπτυξης περιφέρεια.

Θυμηθείτε τη συζήτηση περί έκδοσης ευρωομολόγου, που ήταν στο φόρτε της την περίοδο 2009-2010. Μολονότι την υποστήριξε και η Γαλλία, δεν «περπάτησε» ποτέ. Ο γερμανογαλλικός άξονας επαναλειτούργησε, η Γαλλία πήρε αυτά που ζητούσε και όσοι ποντάριζαν στη διαμόρφωση ενός μετώπου με επικεφαλής τη Γαλλία, που θα επέβαλε την έκδοση ευρωομολόγου, άρα τη δυνατότητα δανεισμού του συνόλου των κρατών της Ευρωζώνης με όρους κοντά σ' αυτούς με τους οποίους δανείζεται η Γερμανία, έμειναν με την πίκρα του απατημένου εραστή.

Η «Ευρώπη των πολλαπλών ταχυτήτων», λέει ο Τσίπρας, «σημαίνει κατάργηση της ευθύνης που έχουν οι περισσότερο ισχυροί για τους περισσότερο αδύναμους». Και συνεχίζει: «Είναι προφανές ότι ένα τέτοιο μοντέλο, όπου οι ισχυροί βάζουν τους κανόνες για τον εαυτό τους και ο καθένας είναι ελεύθερος να τους ακολουθήσει ή να καταστραφεί, δεν μπορεί να είναι αποδεκτό. Ούτε σε επίπεδο κοινωνίας, αλλά ούτε και ως προοπτική για το ευρωπαϊκό μέλλον»!

Τουλάχιστον ο Τσίπρας θα έπρεπε να είναι προσεκτικός όταν υποστηρίζει τέτοια πράγματα. Μέχρι τώρα τι γίνεται, δηλαδή; Δεν είναι οι ισχυροί (οι ιμπεριαλιστικές χώρες, δηλαδή) που βάζουν τους κανόνες και οι αδύναμοι ακολουθούν πειθήνια; Δεν ήταν αυτός που κόμπαζε ότι θα αναγκάσει τη Μέρκελ και τον Σόιμπλε να σκίσουν τα Μνημόνια, κουνώντας τους τη «νωπή λαϊκή εντολή»; Δε χρειάζεται να θυμίσουμε τι έγινε τελικά. Υπέγραψε τα πάντα και μετά είπε στον ελληνικό λαό ότι είχε… αυταπάτες. Τώρα, προσπαθεί να καλλιεργήσει αυτές τις «αυταπάτες» σε νέο έδαφος. Στην πραγματικότητα, αυτός και η κλίκα του ούτε είχαν ούτε έχουν αυταπάτες. Αποφασισμένοι να διαχειριστούν με φανατισμό τα συμφέροντα της ελληνικής αστικής τάξης, καλλιέργησαν και προσπαθούν να ξανακαλλιεργήσουν αυταπάτες στον ελληνικό λαό, ότι τα πάντα είναι ζήτημα «σκληρής διαπραγμάτευσης». Στη συνέχεια, «διαπραγματεύτηκαν» θεατρικά με τον ελληνικό λαό, φτάνοντας μέχρι το κάλπικο δημοψήφισμα, με στόχο να του φέρουν ως αναπόφευκτο το τρίτο Μνημόνιο.

«Θα πρέπει να εγκαταλειφθεί κάθε ιδέα για κλειστά “κλαμπ“ ισχυρών, με δικούς τους εσωτερικούς κανόνες, από τους οποίους θα αποκλείεται οποιοσδήποτε τρίτος· όπως θα πρέπει να εγκαταλειφθεί και η ιδέα ενός σκληρού πυρήνα εντός ευρωζώνης, γύρω από τον οποίο οι υπόλοιπες χώρες θα κινούνται αναγκαστικά σαν δορυφόροι» λέει ο Τσίπρας. Μας δουλεύει, δηλαδή. Ελάχιστες μέρες πριν, στις Βερσαλίες μαζεύτηκε ένα κλειστό «κλαμπ» και αποφάσισε τι θα εισηγηθεί στους υπόλοιπους. Στην πραγματικότητα, το «κλαμπ» είναι ακόμα πιο κλειστό. Εχει στην κορυφή τον γερμανογαλλικό άξονα και ακολουθούν η Ιταλία και οι χώρες της παλιάς Μπενελούξ (Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο). Ολες οι αποφάσεις παίρνονται πρώτα σε διμερείς διαπραγματεύσεις του γερμανογαλλικού άξονα, περνούν από τις υπόλοιπες ιμπεριαλιστικές χώρες, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα ιδιαίτερα συμφέροντά τους (ξέρουν πολύ καλά μέχρι πού μπορούν ν' απλώσουν τα πόδια τους) και στη συνέχεια γίνονται αποφάσεις της ΕΕ ή της Ευρωζώνης, σε συνόδους-παρωδία «ισότιμων κρατών», που εξαντλούνται σε φλυαρίες των πρωθυπουργών και προέδρων. Αυτό το κλειστό «κλαμπ» των ιμπεριαλιστικών χωρών ελέγχει απόλυτα και τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, που παίζει καθοριστικό ρόλο στην εφαρμογή των αποφάσεων του ιμπεριαλιστικού «κλαμπ», στην επιβολή τους επί των εξαρτημένων χωρών. Η Γερμανία μπορεί να συνάπτει συμφωνία με τη Ρωσία, π.χ. για ενεργειακά ζητήματα, ή με την Κίνα, για εμπορικά ζητήματα. Σε κανένα δε δίνει λογαριασμό και η έγκριση των σχετικών αποφάσεων από τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών είναι μια τυπική διαδικασία. Ετσι και δοκιμάσει, όμως, μια χώρα σαν την Ελλάδα να υπογράψει μια ενεργειακή συμφωνία με τη Ρωσία ή μια εμπορική συμφωνία με την Κίνα, η γραφειοκρατία των Βρυξελλών, η Επιτροπή Ανταγωνισμού και άλλα παρόμοια όργανα παρεμβαίνουν σαν κέρβεροι. Ετσι και η συμφωνία εξυπηρετεί τα συμφέροντα του ρωσικού ή του κινέζικου ιμπεριαλισμού και δεν εντάσσεται στο γενικότερο σχεδιασμό που κάνει ο γερμανογαλλικός άξονας, η γραφειοκρατία των Βρυξελλών την ακυρώνει χωρίς δεύτερη κουβέντα.

Αυτό το κλειστό «κλαμπ» των ιμπεριαλιστικών χωρών είναι μια πραγματικότητα από καταβολής ΕΟΚ, ΕΕ, Ευρωζώνης και όχι κάποιος μελλοντικός κίνδυνος, όπως ισχυρίζεται ο άθλιος Τσίπρας. Πριν δούμε για ποιο λόγο κάνει αυτή την αντιστροφή της πραγματικότητας, δε θα παραλείψουμε να παραθέσουμε την πιο προκλητική ίσως παράγραφο του άρθρου: «Θα πρέπει, επίσης, να αποτρέψουμε την εξασθένηση των ευρωπαϊκών πολιτικών της συνοχής και της σύγκλισης»! Στην Ελλάδα των Μνημονίων, στην Ελλάδα της κινεζοποίησης, στην Ελλάδα που συγκρίνεται ευθέως με τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και διακηρύσσεται ότι μ' αυτές πρέπει να συγκλίνει (σπρώχνοντας προς τα κάτω μισθούς και συντάξεις), ο Τσίπρας έχει το θράσος να μιλά για «συνοχή και σύγκλιση». Αυτή η προπαγάνδα περνούσε στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν χτιζόταν η Ευρωζώνη. Σήμερα, ο ελληνικός λαός έχει βιώσει και εξακολουθεί να βιώνει τι σημαίνει «συνοχή και σύγκλιση».

Την ώρα που οι κυρίαρχες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της ΕΕ και της Ευρωζώνης δε διστάζουν να λειτουργούν και τυπικά σαν «κλαμπ», ο Τσίπρας γράφει ότι «οι πολιτικοί χώροι της Αριστεράς, της Σοσιαλδημοκρατίας και της Οικολογίας πρέπει επίσης να αναζητήσουν έναν νέο ηγεμονικό ρόλο στις εξελίξεις». Η σοσιαλδημοκρατία ήταν παρούσα στις Βερσαλίες με τον Ολάντ και τον Τζεντιλόνι. Η σοσιαλδημοκρατία συμμετέχει στη γερμανική κυβέρνηση μαζί με τη χριστιανοδημοκρατία της Μέρκελ, του Σόιμπλε και του Ζεεχόφερ. Η σοσιαλδημοκρατία έχει δώσει ψήφο ανοχής στον δεξιό Ραχόι στην Ισπανία. Η μισή γαλλική σοσιαλδημοκρατία στηρίζει τον νεοφιλελεύθερο Μακρόν στις γαλλικές προεδρικές εκλογές (κι αν εκλεγεί πρόεδρος, θα τον στηρίζει ολόκληρη).

Ακόμα και στο επίπεδο του φαίνεσθαι, οι διαχωρισμοί στην ΕΕ και την Ευρωζώνη δεν είναι πολιτικοί. Είναι κρατικοί. Ο γερμανογαλλικός άξονας λειτουργεί ανεξάρτητα από τα κόμματα που κυβερνούν στη μια και την άλλη χώρα. Η Ιταλία σχηματίζει συμμαχικές κυβερνήσεις σοσιαλδημοκρατίας-δεξιάς (Λέτα, Ρέντσι, Τζεντιλόνι) και διεκδικεί στα ιμπεριαλιστικά διαβούλια όσα θεωρεί ότι της αναλογούν. Το προηγούμενο παραμύθι του Τσίπρα μιλούσε για την… επέλαση της Αριστεράς (τύπου ΣΥΡΙΖΑ). Τώρα έχει και σοσιαλδημοκρατία και Πράσινους, αλλά εξακολουθεί να είναι παραμύθι.