Φιλελευθερισμός και αναρχισμός

Υπάρχει μια διαδεδομένη παραδοχή, ένα κατά συνθήκη ψεύδος. Πως δηλαδή ο φιλελευθερισμός σαν θεωρητική και πολιτική φιλοσοφία είναι αντίθετος με την ατομική τρομοκρατία. Πρόκειται περί μιας ιστορικοπολιτικής ανορθογραφίας που δεν έχει -κατά τη γνώμη μας- καμία σχέση με μία προσεκτική ανάγνωση των γεγονότων. Ο φιλελευθερισμός σαν η πιο συνεκτική θεωρητικοφιλοσοφική βάση του αστικού κόσμου έχει ως θεμέλιό του την εξύψωση  του εγώ. Ο συνεπής φιλελεύθερος θέτει το άτομο πάνω από το σύνολο, την προσωπικότητα, τα θέλω, τα γούστα και τα χαρίσματά του πάνω -και σε σύγκρουση- από όλους. Ακριβώς όπως φιλοσοφικά κάνει ο συνεπής αναρχικός είτε κουβαλάει όπλα είτε όχι.
Ο Κ.Μαρξ ασκούσε κριτική στον Μαξ Στίρνερ ακριβώς πάνω σ’ αυτό το σημείο. Οι μαρξιστές θέτουν ως προτεραιότητα τα συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας, την κοινωνικοποιημένη ανθρωπότητα και ο Β.Ι.Λένιν με διορατικότητα και επιμονή υποστήριζε την οργάνωση των εργατών στο κομμουνιστικό κόμμα, κόντρα στον ατομικισμό και τον μικροαστικό εξεγερτισμό. Τι λέει ο φιλοσοφικός φιλελευθερισμός; Κανένας φραγμός στα δικαιώματα του ενός, ο θάνατος σου η ζωή μου, κοινωνικός δαρβινισμός (οι ισχυροί θα επιζήσουν), αυτά που πήγε ως την άκρη ο αστός φιλόσοφος και μηδενιστής Φ.Νίτσε, αγαπημένος –όχι τυχαία- των αναρχοαυθόρμητων. Τι λέει αντίστοιχα ο συνεπής και διαβασμένος αναρχικός; Το εγώ, η προσωπικότητα και τα στιγμιαία θέλω μου βρίσκονται πάνω  από όλα, μισώ την οργάνωση, φτύνω την επαναστατική ιεραρχία, αδιαφορώ για το πολιτικό και το κοινωνικό «πρέπει».
Ο εχθρός μου είναι ό,τι με πνίγει, ό,τι βλέπω, αδιαφορώντας για τη γενίκευση, την πείρα, τη βιωμένη ιστορία. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι ο θεωρητικός πάπας του νεοφιλελευθερισμού στην Ελλάδα, ο Α.Ανδριανόπουλος, υπουργός της ΝΔ, εκθείαζε ανοιχτά τη δεκαετία του 1980 την αναρχοαυτονομία ως το πλέον καινούριο κι ελπιδοφόρο πείραμα στη χώρα μας. Μικρή σημασία έχει αν ο φιλελεύθερος με γραβάτα υπογράφει τον κοινωνικό θάνατο απολύοντας ανθρώπους, κόβοντας μισθούς και συντάξεις, ενώ ο κουκουλοφόρος με το περίστροφο αφαιρεί μια ζωή «ετσιθελικά». Αυτό σημαίνει ότι οι μαρξιστές καταδικάζουν «τη βία από όπου κι αν προέρχεται»; Όχι φυσικά. Αλλά οι μαρξιστές μιλούν για τη μαζική, λαϊκή, εθνική βία (για να θυμηθούμε και τον Δ.Σολωμό) που είναι αναγκαία, είναι δρόμος για τη χειραφέτηση εθνών και τάξεων.
Όταν ο φιλελεύθερος και η πολιτική του αποφασίζουν να βομβαρδίσουν για το κέρδος ένα λαό ή να τινάξουν τα σαπιοκάραβα με τα καραβάνια των προσφύγων λειτουργούν όπως μια κλειστή σέχτα (ομάδα) που απολογείται στον εαυτό της. Ο Κ.Μαρξ άσκησε δριμεία κριτική στον Μπλανκί και τον Π.Μπακούνιν για τις θεωρίες της κλειστής ομάδας επαναστατών συνωμοτών και ο Β.Ι.Λένιν διαφώνησε απόλυτα με την ατομική τρομοκρατία των ναρότνικων (αγροτιστών) και της ομάδας Ραμπότσεγε Ντιέλο (Λαϊκή Θέληση) που σήκωναν το περίστροφο κατά βούληση.  Η νικηφόρα επανάσταση του Οκτώβρη σήκωσε -όντως- τα όπλα και τα κανόνια της κατά του Κερένσκι και του Τσάρου. Με ανοιχτά πρόσωπα, «ξεσκούφωτη», απαστράπτουσα και γι’ αυτό ιστορική.
Ο φιλελευθερισμός, που γεννιέται διαρκώς στο έδαφος του αστικού κόσμου, μπορεί να παίρνει διάφορες εκφράσεις, να μολύνει βαθειά τους μικροαστούς διαμαρτυρόμενους και να «γανώνει» τα μυαλά της νεολαίας. Αλλά δεν παύει να είναι φιλελευθερισμός. Μηδενιστής της μάζας, της τάξης, των πολλών. Δεν παύει, αφού φουσκώνει τον υπερφίαλο εγωισμό, να θεοποιεί το άτομο και να αλαλάζει για την ατομική ελευθερία. Από αυτή την άποψη η απόσταση του φιλελευθερισμού από τον αναρχισμό είναι μόλις μία ανάσα.