Την ώρα που βούλιαζε σε τέλμα η Σύνοδος των G7 η αντίστοιχη του Οργανισμού της Σαγκάης προχωρούσε ακάθεκτα
Στη Σύνοδο Κορυφής των G7 στην Ταορμίνα της Ιταλίας, πριν ένα χρόνο
περίπου (26 – 27 Μάη 2017), εκφράστηκαν για πρώτη φορά με μεγάλη ένταση
οι σφοδρές αντιθέσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και το νεοεκλεγμένο πρόεδρό
τους Τραμπ από τη μία πλευρά και τους ηγέτες των υπόλοιπων
ιμπεριαλιστικών κρατών από την άλλη, οδηγώντας σε αδιέξοδο τις
συνομιλίες.
Οι αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις αφορούσαν τη φημολογούμενη τότε απόσυρση των ΗΠΑ από τις Συμφωνίες για την κλιματική αλλαγή του Παρισιού και για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, που προοιωνίζονταν την ακύρωση και καταπάτηση διεθνών συμφωνιών από τις ΗΠΑ προκειμένου να μπει φρένο στις οικονομικές ανακατατάξεις που συντελούνταν σε βάρος τους στην παγκόσμια οικονομία και να επιβληθούν τα συμφέροντα των ΗΠΑ σε βάρος των ανταγωνιστών τους.
Ήταν τόσο σημαντικά και κρίσιμα τα ζητήματα που τέθηκαν στη Σύνοδο των G7 το 2017, που οδήγησαν τη Μέρκελ να δηλώνει αμέσως μετά : “Η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να βασίζεται πλήρως στους συμμάχους της. Το έζησα αυτό τις τελευταίες μέρες. Και γι' αυτό μπορώ να πω ότι εμείς οι Ευρωπαίοι πρέπει πραγματικά να πάρουμε τις τύχες μας στα χέρια μας. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι πρέπει να αγωνιστούμε μόνοι μας για το μέλλον μας, για τη μοίρα μας ως Ευρωπαίοι”.
Επρόκειτο για μια συνολική τοποθέτηση – κατεύθυνση της γερμανικής ηγεσίας που γίνονταν δημόσια για πρώτη φορά με τόσο καθαρό τρόπο. Τοποθετούσε τη Γερμανία σε θέση οδηγού της Ευρώπης που χάραζε τη δική της πορεία για να καθορίσει “μόνη της το μέλλον και τη μοίρα των Ευρωπαίων”, δηλαδή τη διεθνή πολιτική και τα συμφέροντα του γερμανικού ιμπεριαλισμού.
Από την περσινή Σύνοδο Κορυφής των G7 κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι. Οι σχέσεις ανάμεσά τους οξύνθηκαν, οι ρωγμές έγιναν ρήγματα, με αποτέλεσμα η φετινή Σύνοδος Κορυφής στον Καναδά (8 – 10 Ιούνη) να καταλήξει σε κανονικό φιάσκο, εν μέσω αλληλοκαταγγελιών του Τραμπ με τους υπόλοιπους ηγέτες, και τις ΗΠΑ τελικά να αποσύρουν την υπογραφή τους από το κοινό ανακοινωθέν. Μέχρι το 2014 είχαμε τους G8 με τη συμμετοχή της Ρωσίας. Ύστερα από την προσάρτηση της Κριμαίας αποκλείστηκε η Ρωσία και πήγαμε στους G7, τώρα φαίνεται να οδεύουμε προς τους ...G6.
Στον ένα χρόνο που μεσολάβησε ανάμεσα στις δύο Συνόδους υπήρξαν ραγδαίες εξελίξεις στην παγκόσμια σκηνή από την πλευρά του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Στο διάστημα αυτό οι ΗΠΑ προχώρησαν στην κατάργηση, παραβίαση και επαναδιαπραγμάτευση κρίσιμων συνθηκών, όπως η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, η οικονομική συμφωνία του Παρισιού, η συμφωνία Ευρώπης – ΗΠΑ (ΤΤΙΡ), η οικονομική συμφωνία των χωρών Ασίας – ΗΠΑ (ΤΡΡ), η απόφαση για τη μεταφορά της αμερικανικής Πρεσβείας στο Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ και τέλος ο πρόσφατος εμπορικός πόλεμος που εξαπέλυσαν οι ΗΠΑ επιβάλλοντας υπέρογκους δασμούς στο χάλυβα και το αλουμίνιο που εισάγονται από τις χώρες της ΕΕ, την Κίνα, τη Ρωσία, τον Καναδά και το Μεξικό.
Ήταν επόμενο να τιναχτεί στον αέρα η Σύνοδος των G7 στον Καναδά, αφού όλες αυτές οι κινήσεις της ηγεσίας Τραμπ στρέφονται ενάντια και πλήττουν μεγάλα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα των Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών και των μονοπωλίων τους.
Και απ' ό,τι φαίνεται έρχονται και χειρότερα, αφού απείλησε ο Τραμπ ότι θα επιβάλει μεγάλους δασμούς στα γερμανικά αυτοκίνητα, καταφέρνοντας βαρύ πλήγμα στην κορυφαία παγκοσμίως γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία.
Σ' αυτές τις συνθήκες ήταν χαρακτηριστική η αποτίμηση που έγινε από την πλευρά των ηγετών των ευρωπαϊκών κρατών. Η Μέρκελ δήλωσε πως ήταν “απογοητευτικά και θλιβερά” τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής, ξεκαθαρίζοντας ότι η Ευρώπη θα απαντήσει με αντίμετρα στην επιβολή δασμών από τον Ιούλιο, όπως αποφάσισε ήδη ο Καναδάς, συμπληρώνοντας σε πολύ υψηλούς τόνους : “Δεν θα επιτρέψουμε να μας καταληστεύουν ξανά και ξανά. Αντ' αυτού θα δράσουμε κι εμείς”. Κάνοντας μάλιστα αρκετά βήματα μπροστά απ' όσα είχε δηλώσει πριν ένα χρόνο ξεκαθάρισε πως: “Η Ευρώπη πρέπει να πάρει την τύχη περισσότερο στα χέρια της και να υπερασπιστεί τις αξίες της και τόσο η Γερμανία όσο και η ΕΕ δεν μπορούν πλέον να βασίζονται στις ΗΠΑ”.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Μακρόν δήλωσε πως “εμάς δεν μας νοιάζει να είμαστε έξι, εφόσον καταστεί αναγκαίο. Διότι αυτοί οι έξι αντιπροσωπεύουν αξίες, αντιπροσωπεύουν μια οικονομική αγορά και, κυρίως, αντιπροσωπεύουν μια πραγματική δύναμη σε διεθνές επίπεδο σήμερα”.
Για να καταλήξει : “Δεν θα υπάρξει καμία παγκόσμια ηγεμονία, εφόσον γνωρίζουμε πώς να οργανωθούμε. Και δεν θέλουμε εκεί να υπάρχει μονάχα ένας”.
Η Σύνοδος των G7 αποτύπωσε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων μέσα στα πλαίσια των χωρών της Δύσης, ιδιαίτερα ανάμεσα στις ΗΠΑ και ΕΕ.
Οι Ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές, Γερμανοί και Γάλλοι, δεν μπορούν να δράσουν σαν παγκόσμιες δυνάμεις έξω και ανεξάρτητα από τα πλαίσια μιας ενοποιημένης ΕΕ. Όμως κάτι τέτοιο δεν φαίνεται στον ορίζοντα, καθώς ύστερα από την απόφαση για αποχώρηση της Βρετανίας, και τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ιταλία, το οικοδόμημα της ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπο με την πιο βαθιά κρίση της ιστορίας του.
★★★
Την ώρα που βούλιαζε μέσα σε τέλμα η Σύνοδος των G7 στον Καναδά, με “θλιβερά” αποτελέσματα, μια άλλη Σύνοδος πραγματοποιούνταν, αυτή του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, στην πόλη Τσινγκτάο της Κίνας, συγκεντρώνοντας ηγέτες από πολλές χώρες της Ασίας και παίρνοντας αποφάσεις πάνω σε σοβαρά οικονομικά και πολιτικά, περιφερειακά και διεθνή ζητήματα. Υπογράφηκαν μεγάλες οικονομικές συμφωνίες ανάμεσα στα κράτη - μέλη του Οργανισμού στα πλαίσια του διηπειρωτικού προγράμματος “μία ζώνη – ένας δρόμος” και εγκρίθηκαν κείμενα πολιτικών αποφάσεων για την υποστήριξη του Ιράν σε ό,τι αφορά τη συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα, για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, για την καταδίκη της πολιτικής των ΗΠΑ σε ό,τι αφορά την επιβολή δασμών και άλλα.
Στη Σύνοδο αυτή συμμετείχαν για πρώτη φορά οι ηγέτες των χωρών της Ινδίας και του Πακιστάν, που έγιναν μέλη του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης το 2017.
Να σημειώσουμε πως στην πρόταση Τραμπ στη Σύνοδο των G7, να γίνει εκ νέου δεκτή και να προσκληθεί η Ρωσία στην Ομάδα των G7, όπως ήταν μέχρι το 2014 που αποκλείστηκε ύστερα από την προσάρτηση της Κριμαίας, ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Πεσκόφ, απάντησε : “Δίνουμε έμφαση σε άλλες συναντήσεις”. Οι ηγέτες της Κίνας και της Ρωσίας, Σι Τζιπίνγκ και Πούτιν, ήταν οι πρωταγωνιστές της Συνόδου του Τσινγκτάο.
Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης ιδρύθηκε το 2001 και έχει μέλη τις Κίνα, Ρωσία, Καζακστάν, Κιρκιζία, Τατζικιστάν και Ουζμπεκιστάν. Τώρα με την εισδοχή της Ινδίας και του Πακιστάν ο Οργανισμός αυτός συγκεντρώνει το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού, το 80% της ηπειρωτικής έκτασης της Ευρασίας και παράγει το 30% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Πρόκειται δηλαδή για το μεγαλύτερο διακρατικό καπιταλιστικό οργανισμό.
Εκτός από τα παραπάνω μέλη του Οργανισμού υπάρχουν και τέσσερις χώρες παρατηρητές που συμμετέχουν στις ετήσιες Συνόδους Κορυφής. Το Ιράν, το Αφγανιστάν, η Μογγολία και η Λευκορωσία. Το Ιράν μάλιστα ζήτησε να γίνει πλήρες μέλος του Οργανισμού.
Έτσι αν ο ένας πόλος των μεγάλων δυτικών καπιταλιστικών κρατών, της Ιαπωνίας συμπεριλαμβανομένης, -που για επτά και πάνω δεκαετίες αποτέλεσε το δυτικό ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο με επικεφαλής τις ΗΠΑ-, τώρα βρίσκεται αντιμέτωπος με μεγάλους εσωτερικούς διχασμούς και αντιπαραθέσεις, ο άλλος πόλος των ανερχόμενων καπιταλιστικών κρατών της Ανατολής αναδύεται “αθόρυβα” και διαδραματίζει όλο και μεγαλύτερο ρόλο στη διεθνή ιμπεριαλιστική σκηνή, προκαλώντας μεγάλες ανακατατάξεις και αλλαγή στους παγκόσμιους οικονομικούς και πολιτικούς συσχετισμούς δυνάμεων.
Οι αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις αφορούσαν τη φημολογούμενη τότε απόσυρση των ΗΠΑ από τις Συμφωνίες για την κλιματική αλλαγή του Παρισιού και για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, που προοιωνίζονταν την ακύρωση και καταπάτηση διεθνών συμφωνιών από τις ΗΠΑ προκειμένου να μπει φρένο στις οικονομικές ανακατατάξεις που συντελούνταν σε βάρος τους στην παγκόσμια οικονομία και να επιβληθούν τα συμφέροντα των ΗΠΑ σε βάρος των ανταγωνιστών τους.
Ήταν τόσο σημαντικά και κρίσιμα τα ζητήματα που τέθηκαν στη Σύνοδο των G7 το 2017, που οδήγησαν τη Μέρκελ να δηλώνει αμέσως μετά : “Η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να βασίζεται πλήρως στους συμμάχους της. Το έζησα αυτό τις τελευταίες μέρες. Και γι' αυτό μπορώ να πω ότι εμείς οι Ευρωπαίοι πρέπει πραγματικά να πάρουμε τις τύχες μας στα χέρια μας. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι πρέπει να αγωνιστούμε μόνοι μας για το μέλλον μας, για τη μοίρα μας ως Ευρωπαίοι”.
Επρόκειτο για μια συνολική τοποθέτηση – κατεύθυνση της γερμανικής ηγεσίας που γίνονταν δημόσια για πρώτη φορά με τόσο καθαρό τρόπο. Τοποθετούσε τη Γερμανία σε θέση οδηγού της Ευρώπης που χάραζε τη δική της πορεία για να καθορίσει “μόνη της το μέλλον και τη μοίρα των Ευρωπαίων”, δηλαδή τη διεθνή πολιτική και τα συμφέροντα του γερμανικού ιμπεριαλισμού.
Από την περσινή Σύνοδο Κορυφής των G7 κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι. Οι σχέσεις ανάμεσά τους οξύνθηκαν, οι ρωγμές έγιναν ρήγματα, με αποτέλεσμα η φετινή Σύνοδος Κορυφής στον Καναδά (8 – 10 Ιούνη) να καταλήξει σε κανονικό φιάσκο, εν μέσω αλληλοκαταγγελιών του Τραμπ με τους υπόλοιπους ηγέτες, και τις ΗΠΑ τελικά να αποσύρουν την υπογραφή τους από το κοινό ανακοινωθέν. Μέχρι το 2014 είχαμε τους G8 με τη συμμετοχή της Ρωσίας. Ύστερα από την προσάρτηση της Κριμαίας αποκλείστηκε η Ρωσία και πήγαμε στους G7, τώρα φαίνεται να οδεύουμε προς τους ...G6.
Στον ένα χρόνο που μεσολάβησε ανάμεσα στις δύο Συνόδους υπήρξαν ραγδαίες εξελίξεις στην παγκόσμια σκηνή από την πλευρά του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Στο διάστημα αυτό οι ΗΠΑ προχώρησαν στην κατάργηση, παραβίαση και επαναδιαπραγμάτευση κρίσιμων συνθηκών, όπως η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, η οικονομική συμφωνία του Παρισιού, η συμφωνία Ευρώπης – ΗΠΑ (ΤΤΙΡ), η οικονομική συμφωνία των χωρών Ασίας – ΗΠΑ (ΤΡΡ), η απόφαση για τη μεταφορά της αμερικανικής Πρεσβείας στο Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ και τέλος ο πρόσφατος εμπορικός πόλεμος που εξαπέλυσαν οι ΗΠΑ επιβάλλοντας υπέρογκους δασμούς στο χάλυβα και το αλουμίνιο που εισάγονται από τις χώρες της ΕΕ, την Κίνα, τη Ρωσία, τον Καναδά και το Μεξικό.
Ήταν επόμενο να τιναχτεί στον αέρα η Σύνοδος των G7 στον Καναδά, αφού όλες αυτές οι κινήσεις της ηγεσίας Τραμπ στρέφονται ενάντια και πλήττουν μεγάλα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα των Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών και των μονοπωλίων τους.
Και απ' ό,τι φαίνεται έρχονται και χειρότερα, αφού απείλησε ο Τραμπ ότι θα επιβάλει μεγάλους δασμούς στα γερμανικά αυτοκίνητα, καταφέρνοντας βαρύ πλήγμα στην κορυφαία παγκοσμίως γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία.
Σ' αυτές τις συνθήκες ήταν χαρακτηριστική η αποτίμηση που έγινε από την πλευρά των ηγετών των ευρωπαϊκών κρατών. Η Μέρκελ δήλωσε πως ήταν “απογοητευτικά και θλιβερά” τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής, ξεκαθαρίζοντας ότι η Ευρώπη θα απαντήσει με αντίμετρα στην επιβολή δασμών από τον Ιούλιο, όπως αποφάσισε ήδη ο Καναδάς, συμπληρώνοντας σε πολύ υψηλούς τόνους : “Δεν θα επιτρέψουμε να μας καταληστεύουν ξανά και ξανά. Αντ' αυτού θα δράσουμε κι εμείς”. Κάνοντας μάλιστα αρκετά βήματα μπροστά απ' όσα είχε δηλώσει πριν ένα χρόνο ξεκαθάρισε πως: “Η Ευρώπη πρέπει να πάρει την τύχη περισσότερο στα χέρια της και να υπερασπιστεί τις αξίες της και τόσο η Γερμανία όσο και η ΕΕ δεν μπορούν πλέον να βασίζονται στις ΗΠΑ”.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Μακρόν δήλωσε πως “εμάς δεν μας νοιάζει να είμαστε έξι, εφόσον καταστεί αναγκαίο. Διότι αυτοί οι έξι αντιπροσωπεύουν αξίες, αντιπροσωπεύουν μια οικονομική αγορά και, κυρίως, αντιπροσωπεύουν μια πραγματική δύναμη σε διεθνές επίπεδο σήμερα”.
Για να καταλήξει : “Δεν θα υπάρξει καμία παγκόσμια ηγεμονία, εφόσον γνωρίζουμε πώς να οργανωθούμε. Και δεν θέλουμε εκεί να υπάρχει μονάχα ένας”.
Η Σύνοδος των G7 αποτύπωσε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων μέσα στα πλαίσια των χωρών της Δύσης, ιδιαίτερα ανάμεσα στις ΗΠΑ και ΕΕ.
Οι Ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές, Γερμανοί και Γάλλοι, δεν μπορούν να δράσουν σαν παγκόσμιες δυνάμεις έξω και ανεξάρτητα από τα πλαίσια μιας ενοποιημένης ΕΕ. Όμως κάτι τέτοιο δεν φαίνεται στον ορίζοντα, καθώς ύστερα από την απόφαση για αποχώρηση της Βρετανίας, και τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ιταλία, το οικοδόμημα της ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπο με την πιο βαθιά κρίση της ιστορίας του.
★★★
Την ώρα που βούλιαζε μέσα σε τέλμα η Σύνοδος των G7 στον Καναδά, με “θλιβερά” αποτελέσματα, μια άλλη Σύνοδος πραγματοποιούνταν, αυτή του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, στην πόλη Τσινγκτάο της Κίνας, συγκεντρώνοντας ηγέτες από πολλές χώρες της Ασίας και παίρνοντας αποφάσεις πάνω σε σοβαρά οικονομικά και πολιτικά, περιφερειακά και διεθνή ζητήματα. Υπογράφηκαν μεγάλες οικονομικές συμφωνίες ανάμεσα στα κράτη - μέλη του Οργανισμού στα πλαίσια του διηπειρωτικού προγράμματος “μία ζώνη – ένας δρόμος” και εγκρίθηκαν κείμενα πολιτικών αποφάσεων για την υποστήριξη του Ιράν σε ό,τι αφορά τη συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα, για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, για την καταδίκη της πολιτικής των ΗΠΑ σε ό,τι αφορά την επιβολή δασμών και άλλα.
Στη Σύνοδο αυτή συμμετείχαν για πρώτη φορά οι ηγέτες των χωρών της Ινδίας και του Πακιστάν, που έγιναν μέλη του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης το 2017.
Να σημειώσουμε πως στην πρόταση Τραμπ στη Σύνοδο των G7, να γίνει εκ νέου δεκτή και να προσκληθεί η Ρωσία στην Ομάδα των G7, όπως ήταν μέχρι το 2014 που αποκλείστηκε ύστερα από την προσάρτηση της Κριμαίας, ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Πεσκόφ, απάντησε : “Δίνουμε έμφαση σε άλλες συναντήσεις”. Οι ηγέτες της Κίνας και της Ρωσίας, Σι Τζιπίνγκ και Πούτιν, ήταν οι πρωταγωνιστές της Συνόδου του Τσινγκτάο.
Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης ιδρύθηκε το 2001 και έχει μέλη τις Κίνα, Ρωσία, Καζακστάν, Κιρκιζία, Τατζικιστάν και Ουζμπεκιστάν. Τώρα με την εισδοχή της Ινδίας και του Πακιστάν ο Οργανισμός αυτός συγκεντρώνει το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού, το 80% της ηπειρωτικής έκτασης της Ευρασίας και παράγει το 30% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Πρόκειται δηλαδή για το μεγαλύτερο διακρατικό καπιταλιστικό οργανισμό.
Εκτός από τα παραπάνω μέλη του Οργανισμού υπάρχουν και τέσσερις χώρες παρατηρητές που συμμετέχουν στις ετήσιες Συνόδους Κορυφής. Το Ιράν, το Αφγανιστάν, η Μογγολία και η Λευκορωσία. Το Ιράν μάλιστα ζήτησε να γίνει πλήρες μέλος του Οργανισμού.
Έτσι αν ο ένας πόλος των μεγάλων δυτικών καπιταλιστικών κρατών, της Ιαπωνίας συμπεριλαμβανομένης, -που για επτά και πάνω δεκαετίες αποτέλεσε το δυτικό ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο με επικεφαλής τις ΗΠΑ-, τώρα βρίσκεται αντιμέτωπος με μεγάλους εσωτερικούς διχασμούς και αντιπαραθέσεις, ο άλλος πόλος των ανερχόμενων καπιταλιστικών κρατών της Ανατολής αναδύεται “αθόρυβα” και διαδραματίζει όλο και μεγαλύτερο ρόλο στη διεθνή ιμπεριαλιστική σκηνή, προκαλώντας μεγάλες ανακατατάξεις και αλλαγή στους παγκόσμιους οικονομικούς και πολιτικούς συσχετισμούς δυνάμεων.
Σχόλια