«Έκθεση Ντράγκι»: Σε «υπαρξιακή πρόκληση» η ΕΕ

 

-Επιβεβαιώνει τη βαθιά οικονομική-πολιτική κρίση και τα αδιέξοδά της

-Γνωστή και η «θεραπεία-σοκ» στις πλάτες των λαών

Είναι γνωστός ο ρόλος του Μάριο Ντράγκι, πρώην Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και πρωθυπουργού της Ιταλίας, που ανέλαβε από το Διευθυντήριο των Βρυξελλών την σύνταξη Έκθεσης για την ανταγωνιστικότητα στην ΕΕ.

Η πολυαναμενόμενη, λοιπόν, Έκθεση 400 σελίδων αποτυπώνει με δραματικό τρόπο τις παθογένειες και τα αδιέξοδα της ΕΕ, πίσω από τα οποία βρίσκεται η βαθιά οικονομική, πολιτική, καπιταλιστική κρίση που σοβεί από το 2008, οι μεγάλες και αγιάτρευτες αντιθέσεις στο εσωτερικό της ιμπεριαλιστικής ένωσης που βγαίνουν ξανά τις τελευταίες μέρες στην επιφάνεια, σε μια σειρά ζητήματα, όπως το μεταναστευτικό, αλλά και οι ανταγωνισμοί με τους άλλους «μεγάλους παίκτες» του πλανήτη (ΗΠΑ-Κίνα-Ρωσία).

Η διατύπωση που χρησιμοποιεί ο Ντράγκι στην έκθεσή του για την κοινωνικο-οικονομική κατάσταση στην Ευρώπη είναι χαρακτηριστική: «Πρόκειται για μια υπαρξιακή πρόκληση». Αποκαλύπτεται έτσι εμμέσως πλην σαφώς η αποτυχία του νεοφιλελεύθερου μοντέλου που κυριάρχησε στην Ευρώπη τα τελευταία 35 χρόνια.

Αυτά βέβαια που αποτυπώνει η Έκθεση τα βιώνουν οι λαοί, που έχουν γονατίσει από τις αντιλαϊκές πολιτικές της φτώχειας, των απολύσεων, της ανεργίας, της καταστολής, των ιδιωτικοποιήσεων, της αποβιομηχάνισης, με κλεισίματα εργοστασίων, που έφτασαν να πλήττουν και την ιστορική πανίσχυρη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία «Φολκσβάγκεν», με μια «οικονομία πολέμου», σε μια Ευρώπη-φρούριο για τους μετανάστες.

Η Έκθεση επιβεβαιώνει την διαρκώς εντεινόμενη «επιβράδυνση της αύξησης της παραγωγικότητας στην Ευρώπη», επισημαίνοντας χαρακτηριστικά: «Τα θεμέλια πάνω στα οποία χτίσαμε κλονίζονται. Το προηγούμενο παγκόσμιο παράδειγμα ξεθωριάζει. Η εποχή της ταχείας ανάπτυξης του παγκόσμιου εμπορίου φαίνεται να έχει παρέλθει, με τις εταιρείες της ΕΕ να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο ανταγωνισμό από το εξωτερικό αλλά και χαμηλότερη πρόσβαση στις υπερπόντιες αγορές. Η Ευρώπη έχασε απότομα τον σημαντικότερο προμηθευτή Ενέργειας, τη Ρωσία. Παράλληλα, η γεωπολιτική σταθερότητα φθίνει και οι εξαρτήσεις μας έχουν αποδειχθεί τρωτά σημεία».

Η αντιπαράθεση ανάμεσα στην Κίνα και τις ΗΠΑ για την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο σύστημα προφανώς αυξάνουν τις πιέσεις στην ΕΕ, ως εταίρο και κολαούζο των ΗΠΑ.

Το δημογραφικό προφίλ της ΕΕ μέχρι το 2040 προεξοφλεί επιδείνωση της παραγωγικότητάς της. Η συμβολή του τριτογενούς τομέα (υπηρεσιών) στο ΑΕΠ της ΕΕ αυξήθηκε από το 30% στο 43%, ενώ στις ΗΠΑ από το 25% πήγε μόνον στο 26% αντίστοιχα. Η ΕΚΤ προβλέπει μείωση του ΑΕΠ της Ευρωζώνης τα επόμενα τρία χρόνια κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα. Η ανάπτυξη αναμένεται πλέον να φθάσει μόλις το 0,8% το 2024.

Το Γερμανικό Ινστιτούτο Ifo, υποβάθμισε την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη της χώρας για το 2024 από 0,4% σε 0%, σημειώνοντας ότι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης είναι πλέον βυθισμένη σε μια «διαρθρωτική κρίση», επισημαίνοντας ότι οι οικονομικές δυσκολίες της Γερμανίας έχουν επιδεινωθεί από την αδύναμη καταναλωτική ζήτηση.

Η Έκθεση αποτυπώνει έτσι τα τεράστια λιμνάζοντα συσσωρευμένα κεφάλαια που προκαλούν «έμφραγμα» στις καπιταλιστικές οικονομίες και πολλαπλασιάζουν τα αδιέξοδα, δείχνοντας εμμέσως πλην σαφώς ως «διέξοδο» μια νέα τεράστια καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων, ώστε πάνω στα συντρίμμια τους να προκύψουν νέες κερδοφορίες.

Για το σκοπό αυτό προτείνει ένα νέο «σχέδιο Μάρσαλ» μαμούθ χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής οικονομίας, με αύξηση των επενδύσεων κατά 5 μονάδες ΑΕΠ της ΕΕ ή αλλιώς κατά 800 δισ. ευρώ παραπάνω ετησίως, όταν το επενδυτικό πρόγραμμα του «σχεδίου Μάρσαλ» 1948-1951 ήταν 1-2% ως ποσοστό ΑΕΠ ετησίως. Το μέγεθος των απαιτούμενων κεφαλαίων για να επιβιώσει η ΕΕ είναι τεράστιο και η αύξηση των επενδύσεων θα χρηματοδοτηθεί, ως συνήθως, κυρίως από το δημόσιο τομέα και από τον μόχθο των εργαζομένων στις ευρωπαϊκές χώρες, πράγμα που συνιστά νέες θυσίες χωρίς τέλος για τους λαούς.

Η έκθεση Ντράγκι προτείνει κοινή διαχείριση του χρέους, επιτάχυνση των δαπανών για την πολεμική βιομηχανία, «πράσινες» και «ψηφιακές» μπίζνες.
Ευρωομόλογο και κοινή διαχείριση χρέους, για να χρηματοδοτηθούν επενδύσεις σε ενέργεια και καινοτομία, («να κλείσει το κενό καινοτομίας με τις ΗΠΑ και την Κίνα, ιδιαίτερα στις προηγμένες τεχνολογίες»), ενοποίηση Ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών και χρηματαγορών, βαθύτερη και ουσιαστικότερη οικονομική ενοποίηση, αυτή είναι η «συνταγή», που προτείνει ο Μάριο Ντράγκι για την ασθενούσα ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Να δεσμευτεί η ΕΕ για πωλήσεις κοινών ομολόγων, ώστε το «μπλοκ» να γίνει πιο ανταγωνιστικό έναντι της Κίνας και των ΗΠΑ. Βέβαια στην πρόταση αυτή αντιτίθενται σταθερά και σθεναρά Γερμανία και Κάτω Χώρες, ενώ την αποστροφή τους στην «παγίδα» του κοινού χρέους εκφράζουν και σκανδιναβικές χώρες

Η Έκθεση πλειοδοτεί
σε μια «οικονομία πολέμου»

Ήδη η ΕΕ τον Ιούνιο του 2024 εκτίμησε ότι απαιτούνται πρόσθετες αμυντικές επενδύσεις ύψους περίπου 500 δισ. ευρώ κατά την επόμενη δεκαετία.

Προτείνεται τώρα να τροποποιηθούν οι δανειοδοτικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και να μην αποκλείονται οι αμυντικές επενδύσεις. Να αναλάβει η ΕΕ μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική της «Άμυνα και Ασφάλεια», αφού δαπανά στο σύνολό της περίπου το 1/3 από όσα οι ΗΠΑ για την «άμυνα» και «έχει μείνει πίσω από τους παγκόσμιους ανταγωνιστές της» σε «drones, υπερηχητικούς πυραύλους, σε όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας, στην στρατιωτική τεχνητή νοημοσύνη, στον υποθαλάσσιο και διαστημικό πόλεμο και γενικότερα στο διαστημικό τομέα». Οι ευρωπαϊκές πολεμικές βιομηχανίες θα πρέπει να βοηθηθούν από την ΕΕ για να αυξήσουν την παραγωγή όπλων, να καταστούν ανταγωνιστικές σε σχέση με τους άλλους και να δημιουργηθεί μια κεντρική «Αρχή Αμυντικής Βιομηχανίας», που θα προμηθεύεται κεντρικά για λογαριασμό των χωρών της ΕΕ.

Επιπρόσθετα, ζητάει να καταστεί πιο «σφιχτή» η εξουσία στην ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και «άμυνας», μέσω της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας.

Όλα αυτά μάλιστα προτείνονται, όταν σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύει το «Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων» («δεξαμενή σκέψης» που χρηματοδοτείται από κυβερνήσεις της ΕΕ), η μεγάλη πλειοψηφία των λαών της ΕΕ δηλώνει πως «αν ήταν στο χέρι μου θα πίεζα την Ουκρανία να διαπραγματευτεί για μια συμφωνία ειρήνης με τη Ρωσία», με το ποσοστό αυτό στην Ελλάδα να ξεπερνάει το 61%. «Σε μετάφραση», όλα αυτά προμηνύουν νέα δεινά για τους λαούς, επιβεβαιώνουν ότι ο κίνδυνος μιας γενικευμένης πολεμικής ανάφλεξης είναι πιο ορατός από ποτέ.

Επιτάχυνση σε ό,τι αφορά
τις τεχνολογίες «απανθρακοποίησης»

Η Έκθεση χαρακτηρίζει την «πράσινη» ενέργεια ως «ευκαιρία ανάπτυξης για τη βιομηχανία της ΕΕ», γιατί «ο κινεζικός ανταγωνισμός γίνεται οξύς σε κλάδους όπως η καθαρή τεχνολογία και τα ηλεκτρικά οχήματα» και «η Ευρώπη είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη. Βασιζόμαστε σε μια χούφτα προμηθευτών για κρίσιμες πρώτες ύλες, ιδίως στην Κίνα… με τις δυνατότητες που της δίνει (και) το χαμηλό εργασιακό κόστος». Γι’ αυτό, ενώ είναι υπέρμαχοι -υποτίθεται- της «αγοράς» και του «ελεύθερου εμπορίου», εξετάζουν να επιβάλουν επιπλέον δασμούς στα φθηνότερα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα, που απειλούν να πλημμυρίσουν τις δυτικές αγορές.

Οι ενεργοβόρες γερμανικές βιομηχανίες εξαρτιόνταν προηγουμένως σε μεγάλο βαθμό από το φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο και οι μεγαλοβιομήχανοι της ΕΕ πληρώνουν 3 φορές περισσότερο από τους Αμερικανούς ανταγωνιστές τους το ενεργειακό κόστος. Γι’ αυτό η Έκθεση ζητάει να επιταχυνθούν η «απελευθέρωση» της Ενέργειας και η ενιαία αγορά στην ΕΕ. Το μόνο σίγουρο είναι πως είτε με το πανάκριβο αμερικανικό LNG είτε με τις πανάκριβες «πράσινες» ΑΠΕ, οι λαοί εκβιάζονται και πάλι να τα πληρώσουν με ακόμα μεγαλύτερη φτώχεια.

Τον κ. Ντράγκι φαίνεται να τον ενοχλεί και η «αρχή της ομοφωνίας», επειδή -μετά τις διαδοχικές διευρύνσεις της- η ΕΕ «πάσχει» από την αρχή αυτή, στον τομέα λήψης αποφάσεων, επειδή οι 27 ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται σε διαφορετικές ταχύτητες σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη και έχουν διαφορετικά συμφέροντα η καθεμία.

Βέβαια, όλα αυτά μπορεί να είναι «ασκήσεις επί χάρτου», αφού μετά το «Brexit» τα προβλήματα στον γαλλογερμανικό άξονα και το κλίμα πολιτικής αστάθειας-ανόδου νεοφασιστικών κομμάτων που επικρατεί στις ισχυρές χώρες της Ευρωζώνης -έκφραση της κρίσης- και το σκληρό «πρέσσινγκ» ΗΠΑ-Κίνας, καθιστούν δύσκολες τις όποιες επιλογές.

Έτσι η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, που χαρακτήρισε «τρομερή» την Έκθεση Ντράγκι, δήλωσε με νόημα ότι «η ευθύνη για την ενίσχυση της υστερούσας ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης ανήκει τελικά στις κυβερνήσεις της ΕΕ και όχι στους υπεύθυνους χάραξης νομισματικής πολιτικής». Η ΕΕ δεν φαίνεται να υπάρχει ως πολιτικό υποκείμενο, αλλά ως γραφειοκρατική επιχείρηση.

Αλλά και ο Μητσοτάκης, «σαν έτοιμος από καιρό», πιστός ακόλουθος, «είδε το φως του και ανέβλεψε» ότι η Έκθεση περιλαμβάνει «προτάσεις ουσίας», ισχυριζόμενος ότι «υπάρχουν κοινά αγαθά» για τα κράτη-μέλη της ΕΕ, όπως οι πολεμικές δαπάνες και η διασυνδεσιμότητα των ενεργειακών δικτύων.

Ποιος θα τα πληρώσει όλα αυτά που προτείνει ο κ. Ντράγκι; Οι λαοί της Ευρώπης φυσικά, με νέους φόρους και περικοπές μισθών-συντάξεων και κρατικών δαπανών για δημόσια αγαθά, αλλά και με νέα κλιμάκωση της αντιλαϊκής επίθεσης, με ένταση της εκμετάλλευσης, παραπέρα εμπορευματοποίηση και νέα «πακέτα» στις πλάτες των λαών. Γι’ αυτό ακροτελεύτια προτείνει ένα «κύμα» «απελευθέρωσης» – εμπορευματοποίησης από την υγεία, την ασφάλιση, το φάρμακο έως το νερό, την ενέργεια, τις μεταφορές και τις τηλεπικοινωνίες.