Ο αναρχισμός ως αντεπαναστατική θεωρία και πράξη (1)
Ο αναρχισμός είναι προϊόν της αστικής ιδεολογίας και την αντεπαναστατικής δράσης της. Η καταγωγή, η φύση και τα χαρακτηριστικά του αναρχισμού συν δέονται με τα ταξικά συμφέροντα της αστικής τάξης. Ιστορικά,
ο αναρχισμός σαν ιδεολογία και
πολιτικό ρεύμα, από την αρχή, έκφρασε και αντανάκλασε τους σκοπούς και τους στόχους τμήματος της αστικής τάξης, ιδιαίτερα της μικροαστικής τάξης, που βίωσε περισσότερο τις επιπτώσεις της καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Στην διάρκεια της
περίπου ενάμισι αιώνα ύπαρξης, ο αναρχισμός πήγαινε από το ένα φιάσκο
στο
άλλο. Πως τότε,
μπορεί κάποιος να εξηγήσει το ότι συνεχίζει να υπάρχει και σε συγκεκριμένες περιόδους σε μερικές συγκεκριμένες χώρες εξαπλώθηκε και άλλο; Πως
μπορεί κάποιος να εξηγήσει το ότι σήμερα υπάρχει αναβίωση των αναρχικών απόψεων και του αναρχικού
κινήματος και ότι οι κλασικοί δημιουργοί αυτού του ρεύματος, όπως ο Προυντόν, ο Μπακού- νιν, ο Κροπότκιν, ο Στίρνερ ή εκείνοι της νεώτερης γενιάς όπως ο Cohn-Bendit και άλλοι, έχουν μεγάλη δημοσιότητα στον τύπο, στο ραδιόφωνο, στην τηλε
- όραση των καπιταλιστικών χωρών;
Μπορούμε να ξεκαθαρίσουμε και αυτό το ζήτημα επίσης, εάν στραφούμε στον Λένιν. Αναφερόμενος στις αιτίες αναβίωσης των αναρχικών απόψεων, ο Λένιν τονίζει ότι ο αναρχισμός είναι η τιμωρητική δύναμη ενάντια στα οπορτουνιστικά αμαρτήματα του εργατικού κινήματος. Και τα δυο αυτά τα επικίνδυνα, συνεχίζει ο Λένιν, συμπληρώνουν αμοιβαία το ένα το άλλο. (Β.Ι. Λένιν, Έργα, τομ. 25,
σελ. 180, 3η
Ρωσ.εκδ.). Για να πειστούμε για την
ορθότητα αυτής
της
Λενινιστικής αλήθειας αρκεί να στραφούμε στην πράξη, στην εξέλιξη των ιστορικών γεγονότων. Η έντονη αναβίωση του ρεβιζιονισμού, που άρχισε μετά το 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ, σάρωσε τα κόμματα της εργατικής τάξης στις χώρες όπου νίκησε
η σοσιαλιστική επανάσταση, όπως επίσης και στις καπιταλιστικές χώρες. Από
επαναστατικά κόμματα, μετατράπηκαν σε αντεπαναστατικά. Στις
χώρες όπου η εργατική τάξη είχε στα χέρια της την εξουσία, αυτά τα κόμματα ετοίμα σαν
και πραγματοποίησαν εκείνη την αντεπαναστατική αλλαγή που οδήγησε στην παλινόρθωση του καπιταλισμού. Στις καπιταλιστικές χώρες αυτά τα κόμματα έγιναν «σταθεροποιητές» του καπιταλιστικού συστήματος και στήριγμα της αντιδραστικής αστικής τάξης. Σε τέτοιες συνθήκες εμφανίστηκαν τα
ρεύματα του αναρχισμού. Έκαναν την εμφάνιση τους οι νέοι αναρχικοί.
Ο καπιταλισμός μπορεί να γκρεμιστεί και μπορεί να οικοδομηθεί ο κομμουνισμός μόνο όταν το επαναστατικό κίνημα καθοδηγείται
από
μια πραγματικά επαναστατική θεωρία, όταν είναι
εξοπλισμένο με την θεωρία
του Μαρξισμού. Καμιά
άλλη θεωρία δεν προμηθεύει στην εργατική τάξη αυτό το πνευματικό όπλο που την καθιστά ικανή να πραγματοποιήσει την ιστορική του αποστολή: να γκρεμίσει τον καπιταλισμό και να οικοδομήσει την κομμουνιστική κοινωνία. Για αυτό τον λόγο οι ιδεολόγοι του προλεταριάτου, από τον Μαρξ
μέχρι τώρα, αγωνίστηκαν και συνεχίζουν να αγωνίζονται ώστε αυτή η θεωρία να αφομοιωθεί από τις μάζες και έκαναν κριτική
και ξεσκέπασαν όλα τα διάφορα
αντιπρολεταριακά, αντισοσιαλιστικά, αντεπαναστατικά ρεύματα. Σε αυτά τα ρεύματα περιλαμβάνε- ται
ο αναρχισμός με όλες τις μορφές του.
Ο αγώνας των Μαρξιστών – Λενινιστών ενάντια στους αναρχικούς εντείνεται σε όλες τις κατευθύνσεις. Αν και οι διαφωνίες με τους αναρχικούς
ουσιαστικά είναι εκείνες που υπήρχαν πριν, οι αναρχικοί, με πρόσχημα ότι άλλαξαν
οι ιδιαίτερες ιστορικές συνθήκες, προβάλουν κάποια παλιά ζητήματα με νέα μορφή και κάνουν κριτική
ενάντια σε οποιονδήποτε, συγχέοντας τα πιο στοιχειώδη και άπλα ζητήματα. Αρκεί να τονιστεί σε αυτό το σημείο ότι συγχέουν και παρομοιάζουν τα
ρεβιζιονιστικά, τα Τροτσκιστικά με τα Μαρξιστικά –
Λενινιστικά κόμματα και τις ρεβιζιονιστικές χώρες με τις
σοσιαλιστικές. Εάν έπρεπε να αναφέρουμε τα θεμελιώδη ζητήματα γύρω από τα οποία διεξάγεται άγρια ιδεολογική πάλη ανάμεσα σε
μας και
τους αναρχικούς, θα αναφέραμε το ζήτημα της επανάστασης και των καθηκόντων της, το ζήτημα του κόμματος και του ρόλου του, το ζήτημα του κράτους και της εξέλιξής του, το ζήτημα της ελευθερίας και της ανάπτυξης του ατόμου και των μαζών, το ζήτημα των άλλων οργανώσεων της εργατικής τάξης, το ζήτημα της στάσης προς τα
ρεβιζιονιστικά κόμματα, προς τις Τροτσκιστικές ομάδες, το ζήτημα της στάσης προς τον Στάλιν, κλπ. Σε όλα αυτά τα ζητήματα η θέση μας είναι διαμετρικά αντίθετη με εκείνη των αναρχικών.
Οι αναρχικοί μιλούν για το γκρέμισμα του καπιταλισμού. Πολλοί από αυτούς βλέπουν την επανάσταση ως το μέσο αυτού του γκρεμίσματος. Αλλά η αναρχική
άποψη για την επανάσταση δεν έχει τίποτα κοινό με την Μαρξιστική –
Λενινιστική άποψη για αυτήν. Εάν γίνει προσεκτική μελέτη, προκύπτει ξεκάθαρα ότι οι αναρχικοί, με τις απόψεις τους για την επανάσταση εμποδίζουν την πραγματοποίησή της και, κατά
συνέπεια, εμποδίζουν τη απελευθέρωση της εργατικής τάξης από τον ζυγό του κεφαλαίου. Από που προκύπτει αυτό; Πρώτα – πρώτα, οι
αναρχικοί διαστρεβλώνουν
το ζήτημα των κινητήριων δυνάμεων της
επα νάστασης. Αν και υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στους αναρχικούς
σε αυτό το ζή τημα, τους ενώνει ένα κοινό χαραχτηριστικό: όλοι αρνούνται τον ρόλο
του προλεταριάτου και, κατά συνέπεια, του προλεταριακού κόμματος στην επανάσταση. Θεωρούνται κινητήριες
δυνάμεις της επανάστασης διάφορα κοινωνικά στρωματά και ομάδες αλλά
δεν θεωρείται πραγματική και κύρια κινητήρια δύναμη – το προλεταριάτο. Έτσι, για παράδειγμα, υπάρχουν μερικοί που θεωρούν ως κύρια κινητήρια δύναμη της επανάστασης το λούμπεν προλεταριάτο και κριτικάρουν τον Μαρξ και τον Ένγκελς, οι οποίοι, κατά την γνώμη τους, δεν κατάλαβαν ότι αυτό το
λούμπεν προλεταριάτο έχει την ιδιοσυγκρασία και
την δυναμικότητα για την επερχόμενη κοινωνική επανάστασης, κάτι που δεν έχει «το αστικοποιημένο τμήμα της εργατικής τάξης» (Roger Boussinos,
Μικρή
Εγκυκλοπαίδεια του Αναρχισμού, σελ. 105, Ιταλική εκδοσή, 1970).
Αυτή η κοινωνική βάση της επανάστασης διευρύνεται από άλλους αναρχικούς. Συμπεριλαμβάνουν μέσα
στις κινητήριες δυνάμεις της
επανάστασης ομάδες σπουδαστών και διάφορα στοιχεία. Ιδιαίτερα υψώνουν στα ουράνια το κίνημα των σπουδαστών και της νεολαίας σαν επαναστατικό κίνημα που δήθεν πρέπει να πυροδοτήσει το εργατικό κίνημα, ο αποφασιστικός παράγοντας κάθε επαναστατικού κινήματος. Αυτή η άποψη εκφράζεται από τον αναρχικό Cohn-Bendit ως εξής: «Ένα φάντασμα στοιχειώνει τον κόσμο, το φάντασμα των
σπουδαστών. Όλες οι παγκόσμιες δυνάμεις
έκαναν
ιερή
συμμαχία για να μπορέσουν να
το καταστείλουν και να το ελέγξουν και περιορίσουν, ο πάπας και η κεντρική επιτροπή, ο Κίσιγκερ και ο ντε Γκολ, οι Γάλλοι κομμουνιστές και η Γερμανική αστυνομία» (Cohn-Bendit, Obsolete Communism. The Left-Wing Alternative). Οι
αντιδραστικές δυνάμεις σήμερα δεν ενώθηκαν για να διεισδύσουν και να πάρουν
τον έλεγχο του κινήματος των σπουδαστών ή της νεολαίας. Από τον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ μέχρι τον Σοβιετικό σοσιαλιμπεριαλισμό, ενώθηκαν σε ενιαίο μέτωπο για να καταπολεμήσουν τον κοινό τους εχθρό – τον κομμουνισμό. Είναι ευπρόσδεκτο, εάν οι σπουδαστές και η νεολαία πάρουν μέρος στην πάλη για την νίκη του κομμουνισμού. Αλλά ούτε οι σπουδαστές ούτε
καμιά άλλη ομάδα δεν μπορεί να παίξει τον ρόλο της επαναστατικής εμπροσθοφυλακής που παίζει η εργατική τάξη σε αυτή την πάλη. Η άρνηση του ρόλου της εργατικής τάξης στην επανάσταση σημαίνει πάλη ενάντια στην επανάσταση, σημαίνει πα- ρεμπόδιση της πραγματοποίησής της και της νίκης της, σημαίνει ενίσχυση των θέσεων της αστικής τάξης και του καπιταλισμού. Η εργατική τάξη ήταν και συνεχίζει να είναι η πιο επαναστατική τάξη της κοινωνίας. Οι συνθήκες που την κάνουν αποφασιστική δύναμη της σημερινής
κοινωνικής εξέλιξης και ηγετική δύναμη στην πάλη για τον
επαναστατικό μετασχηματισμό του καπιταλιστικού κόσμου, δεν άλλαξαν καθόλου.
Παρά
τις αλλαγές που έγιναν στο σύγχρονο
καπιταλιστικό κόσμο, η εργατική τάξη στερείται οποιουδήποτε είδους ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής. Σε αντίθεση με τα κηρύγματα της αστικής τάξης και των ρεβιζιονιστών ιδεολόγων, η καπιταλιστική κοινωνία δεν αποπρολεταριοποιήθηκε, αλλά προλεταριοποιείται
συνεχώς· η βαρύτητα και ο ρόλος της εργατικής τάξης στην παραγωγή γίνεται όλο
και πιο αποφασιστικός· παραμένει η κύρια
πα-
ραγωγική δύναμη της κοινωνίας.
Η ζωή δείχνει ότι όταν η εργατική τάξη κινητοποιείται, όταν σταματά την δουλιά ακόμα και για μια μέρα, κλονίζεται η δύσκολη θέση της αστικής τάξης και όλοι οι θεσμοί της βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού. Ασφαλώς η εργατική τάξη δεν κάνει την επανάσταση
μόνη της. Η εργατική τάξη εξασφαλίζει τους συμμάχους της – τις εργαζόμενες μάζες της πόλης και του χωριού, την διανόηση και τους σπουδαστές, την νεολαία και τις γυναίκες. Ο Σύντροφος Ενβέρ
Χότζα, τονίζοντας τον ηγετικό ρόλο της εργατικής τάξης στην επανάσταση και την σημασία της
για την τύχη της
επανάστασης, λέει: «Το ζήτημα της ηγεμονίας στην επανάσταση είναι μεγάλης
αρχιακής σημασίας επειδή η κατεύθυνσή της, το περιεχόμενό της, η συνεπής
ανάπτυξή της και αυτή η ίδια η τύχη της εξαρ- τώνται από το ποιος είναι επικεφαλής της. Η στάση προς την εργατική τάξη και τον ηγεμονικό
της ρόλο είναι η λυδία λίθος για όλες τις επαναστάσεις» (Έκθεση στο 6ο Συνέδριο του ΚΕΑ, Αλβ.εκδ, σελ.210).
(Συνεχίζεται)
Σχόλια