Ο αναρχισμός ως αντεπαναστατική θεωρία και πράξη (2)

Ως αναφορά τις μορφές της πάλης που είναι να χρησιμοποιηθούν  για το γκρέμισμα του καπιταλισμού, υπάρχουν διάφορες απόψεις ανάμεσα στους αναρχικούς. Αλλά αυτές οι διάφορες απόψεις σε καμιά περίπτωση δεν αλλάζουν την αναρχική ουσία των απόψεών τους. Κάποιοι αναρχικοί  νομίζουν ότι η αστική τάξη μπορεί να ανατραπεί με μεμονωμένες “επαναστατικές” ενέργειες. Κατά την γνώμη τους, αυτές οι ενέργειες  μπορούν να πραγματοποιηθούν από μικρές ομάδες αποφασισμένων ανθρώπων, όπως για παράδειγμα οι ομάδες που αποκαλούνται 

«εξωκοινοβουλευτική αντιπολίτευση», ή απομονωμένοι και συνωμοτικοί αντάρτες πόλεων. Άλλοι υποστηρίζουν την ατομική τρομοκρατία, νομίζοντας ότι οι ατομικές και συλλογικές πολιτικές δολοφονίες, οι απαγωγές προσώπων, τα σαμποτάζ, κλπ, είναι τα πιο αποτελεσματικά  μέσα για την κατάχτηση του στόχου. Στηριζόμενοι σε τέτοιες αρχές, οι αναρχικές ομάδες σε διάφορες χώρες αποφασίζουν την πρακτική τους δράση. Η πείρα δείχνει ότι όσο εντυπωσιακές και τολμηρές μπορεί να είναι αυτές οι πρακτικές ενέργειες, δεν φέρνουν την αλ λαγή της κατάστασης. Αντίθετα, εμποδίζουν την επανάσταση επειδή μπορεί να δημιουργηθούν επικίνδυνες αυταπάτες στα πολιτικά ανώριμα στοιχεία ως αναφορά την αποτελεσματικότητα της ατομικής και συλλογικής τρομοκρατίας, του αυθόρμητου και ανοργάνωτου κινήματος. Υπάρχουν αναρχικοί που ακόμα νομίζουν ότι ισχύει η παλιά αναρχική θέση ότι η γενική απεργία είναι το υπέρτατο όπλο για το γκρέμισμα του καπιταλισμού, θέση που πριν από πολλά χρόνια ξεσκεπάστηκε από τον Μαρξ και τον Ένγκελς. Αποδείχτηκε στη θεωρία και στην πράξη ότι ο καπιταλισμός δεν μπορεί να εξαφανιστεί από το πρόσωπο της γης με οποιοδήποτε είδους απεργία. Μπορεί να εξαλειφθεί μόνο μέσω της προλεταριακής επανάστασης.

Δεν υπάρχει σήμερα συγκεκριμένη άποψη στις γραμμές των αναρχικών για τα καθήκοντα που πρέπει να εκπληρωθούν για την επανάσταση. Κάποιοι νομίζουν ότι το βασικό καθήκον της επανάστασης είναι η εξάλειψη της πολιτιστικής ανι σότητας που υπάρχει στη σημερινή κοινωνία, την εξάλειψη της διάκρισης των ανθρώπων σε διανοούμενους, σε πνευματικά εργαζόμενους, από την μια, και σε εργάτες και αγρότες, σε χειρονακτικά εργαζόμενους, από την άλλη.  Έτσι η εξάλειψη αυτής της διάκρισης είναι δήθεν το βασικό καθήκον κάθε επαναστατι κού κινήματος. Με τέτοια άποψη οι αναρχικοί συγκαλύπτουν το βασικό καθήκον της σοσιαλιστικής επανάστασης, που είναι η κατάληψη της πολιτικής εξουσίας από την εργατική τάξη και η εγκαθίδρυση της διχτατορίας του προλεταριάτου, χωρίς την οποία δεν μπορεί να τίθεται ζήτημα εξάλειψης του καπιταλισμού ως κοινωνικο καθεστώς με όλα τα αρνητικά του, συμπεριλαμβανομένης της αντίθε- σης ανάμεσα στην χειρονακτική και πνευματική εργασία. Η αντίθεση ανάμεσα στην χειρονακτική και πνευματική εργασία, που γεννήθηκε με την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και με τις ανταγωνιστικές τάξεις, χαρακτηρίζει όλες τις εκμεταλλεύτριες κοινωνίες. Εξαφανίζεται όταν εξαφανίζεται η αιτία που την προκαλεί, δηλαδή όταν εξαφανιστεί η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Αυτό πετυχαίνεται με την  εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού.  Ως αποτέλεσμα, αυτή η αντίθεση εξαφανίστηκε  αν και συνεχίζουν να υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στην χειρονακτική και πνευματική εργασία, αυτές οι διαφορές διαρκώς μικραίνουν με την πρόοδο στο δρόμο του σοσιαλισμού. Κατά συνέπεια λέμε ότι η εξάλειψη της αντίθεσης ανάμεσα στην χειρονακτική και πνευματική εργασία δεν μπορεί να είναι η αιτία της οικοδόμησης της σοσιαλιστικής κοινωνίας, αλλά είναι το αποτέλεσμα αυτής της αντίθεσης.

Χωρίς να είναι σταθεροί στις απόψεις τους, οι αναρχικοί εύκολα επηρεάζονται από διάφορα γεγονότα και, χωρίς να καταλαβαίνουν την ουσία τους, και γενικά χωρίς να κατανοούν τις αιτίες που προκαλούν αυτά τα γεγονότα, βγάζουν λαν- θασμένα συμπεράσματα για  την  επανάσταση και τον σοσιαλισμό. Πρώτα  – πρώτα, οι αναρχικοί τονίζουν την άποψη της αυτοοργάνωσης των μαζών στην επανάσταση. Κατά την γνώμη τους, αυτές οι ίδιες οι μάζες, χωρίς την ανάγκη ηγεσίας, μέσω διαφόρων βίαιων ενεργειών, θα νικήσουν την αστική γραφειοκρατία.

Από αυτή την αναρχική αντίληψη για την επανάσταση βγάζουμε δυο σημαντι κά συμπεράσματα: Πρώτο, οι αναρχικοί απορίπτουν την ανάγκη καθοδηγητικού επιτελείου της επανάστασης, δηλαδή  απορίπτουν την ανάγκη του κόμματος, αφού το αντικαθιστούν με την αυτοοργάνωση των μαζών· και δεύτερο, οι αναρχικοί, μιλώντας μόνο για νίκη επί της αστικής γραφειοκρατίας, αφήνουν στην άκρη την  ανάγκη αντικατάστασης του αστικού κράτους με ένα νέου τύπου κράτους.

Ας αναλύσουμε ποιο βαθιά αυτές τις απόψεις για τον ρόλο του κόμματος και την αναγκαιότητα της διχτατορίας του προλεταριάτου. Σύμφωνα με τους αναρχικούς, για την εξασφάλιση της νίκης της  επανάστασης δεν είναι αναγκαία η ωρίμανση των αντικειμενικών και υποκειμενικών προϋποθέσεων. Αρκεί αυτές ή εκείνες οι ομάδες να αποφασίσουν να δράσουν και θα πραγματοποιηθεί η επανάσταση και θα νικήσει. Αυτό εκφράζει τον υποκειμενισμό τους στο πως κατανοούν την επανάσταση. Η ιστορική πείρα δείχνει ότι οι επαναστάσεις δεν δημιουργούνται και δεν αναπτύσσονται σύμφωνα με την επιθυμία αυτών ή εκείνων των ομάδων ανθρώπων, ή από ορισμένα πρόσωπα, αν και μπορεί να είναι σημαντικός ο ρόλος τους. Εάν μέσα στη χώρα δεν είναι ώριμες οι συνθήκες για επανάσταση, κάθε προσπάθεια οργάνωσής της είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Πολύ σημαντικές και διδακτικές σε αυτή την κατεύθυνση, είναι οι αποτυχίες εκείνων που αποπειράθηκαν να κάνουν επανάσταση όταν δεν υπήρχαν οι αντικειμενικές και υποκειμενικές συνθήκες για αυτή, επειδή η κατανόηση της επανάστασης με αυτό τον τρόπο αναπόφευκτα οδηγεί στον τυχοδιωκτισμό που είναι προϋπόθεση για ήττα. Απορρίπτοντας την ανάγκη της ωρίμανσης των αντικειμενικών και υποκειμενικών συνθηκών της επανάστασης, οι αναρχικοί απορρίπτουν κατ’ αρχάς το ρόλο του κόμματος στο επαναστατικό κίνημα. Επιπλέον, βλέπουν τον ρόλο του κόμματος ως εμπόδιο, ως χαλιναγώγηση του επαναστατικού κινήματος και καταλογίζουν στο κομμουνιστικό κόμμα  αντεπαναστατικό ρόλο. Ας ανακεφαλαιώσουμε σύντομα τις απόψεις των σημερινών αναρχικών σε τρία ζητήματα σε αυτό το πεδίο:

Πρώτο, οι αναρχικοί προσπαθούν να αποδείξουν ότι η εργατική  τάξη δεν χρειάζεται κόμμα που να την καθοδηγεί, επειδή το επαναστατικό κίνημα αναπτύσσεται αυθόρμητα.

Δεύτερο, οι αναρχικοί προσπαθούν να αποδείξουν ότι η εργατική  τάξη, εάν έχει ένα τέτοιο κόμμα, δεν μπορεί να καθοδηγήσει αυτή η ίδια την πάλη της, είτε στον καπιταλισμό είτε στον σοσιαλισμό.

Τρίτο, οι αναρχικοί κριτικάρουν ως ρεφορμιστικά τα ρεβιζιονιστικά  κόμματα (όπως εκείνα της ΕΣΣΔ, της Γαλλίας, της Ιταλίας, κλπ) όχι επειδή οι αναρχικοί επιδιώκουν να δημιουργήσουν επαναστατικά κόμματα, αλλά για να εμποδίσουν την δημιουργία επαναστατικών Μαρξιστικών – Λενινιστικών κομμάτων ή να διαλύσουν αυτά που υπάρχουν. Με μια λέξη, οι αναρχικοί είναι ενάντια στην πολιτική οργάνωση της εργατικής τάξης.

Ο Λένιν, μιλώντας για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης από τον ζυγό του κεφαλαίου, τόνισε με έμφαση ότι για να αγωνιστεί και για να ανατρέψει την αστική τάξη, η εργατική τάξη δεν έχει άλλο όπλο στα χέρια της εκτός από την οργάνωση. Αν πάρουμε εξολοκλήρου υπόψη μας αυτό το δίδαγμα του Λένιν, θα κατανοήσουμε ξεκάθαρα πόσο επικίνδυνη είναι η αναρχική άποψη που αρνείται την αναγκαιότητα της δημιουργίας, της ύπαρξης και του ρόλου του κόμματος για το επαναστατικό εργατικό κίνημα.

Ως θεωρητική βάση για την απόρριψη της ανάγκης δημιουργίας του κόμματος και του ρόλου του, οι αναρχικοί έχουν την θεωρία του «αυθόρμητου» του εργα τικού κινήματος. Σε αυτή την βάση καταπολεμούν την άποψη εισαγωγής του επιστημονικού σοσιαλισμού στο εργατικού κίνημα έτσι ώστε να γίνει συνειδητό, καθήκον που μπορεί και εκπληρώνεται από το κόμμα της εργατικής τάξης. Για αυτό επίσης θέλουν ένα ανώνυμο «εργατικό κίνημα», μακρυά από την επιρροή του κόμματος, με δυο λόγια αυθόρμητο κίνημα. Ο αναρχικός Cohn-Bendit λέει ότι «ο ανώνυμος χαραχτήρας είναι ο όρος που χαρακτηρίζει πέρα για πέρα ένα αυθόρμητο κίνημα. Λέμε αυθόρμητο  ένα κίνημα που αναπτύσσεται χωρίς να περνά μέσα από επίσημες οργανώσεις· έτσι, ένα ανώνυμο κίνημα στο οποίο δεν μπορεί δόθηκε κάποιο όνομα που μπορεί να χρησιμοποιήθηκε παλιότερα, άρα, ένα κίνημα που δίνει το ίδιο στον εαυτό του όνομα» (Όπως στο προηγούμενο).

Η ιστορική πείρα δείχνει ότι το αυθόρμητο κίνημα δεν μπορεί να βγάλει την εργατική τάξη έξω από τα πλαίσια του καπιταλισμού. Αυτό σημαίνει ότι συνεχίζει να είναι καταπιεσμένη και εκμεταλλευόμενη εάν δεν δημιουργήσει το δικό της κόμμα που οργανώνει, καθοδηγεί και είναι επικεφαλής της πάλης της ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα για την νίκη του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού. Ο σοσιαλισμός δεν ήρθε και δεν θα εγκαθιδρυθεί σε καμιά χώρα σαν αποτέλεσμα αυθόρμητης εξέλιξης, χωρίς οργανωμένη πάλη με επικεφαλής την εργατική τάξη υπό την καθοδήγηση του ίδιου του κόμματός της. Ξεσκεπάζοντας τις θεω ρίες που υποστηρίζουν το αυθόρμητο στο εργατικό κίνημα και απορρίπτουν το ρόλο του κόμματος, ο σύντροφος  Ενβέρ Χότζα λέει: «Όλες οι επαναστατικές δυνάμεις που αγωνίζονται  για την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος μπορούν να νικήσουν μόνο συγχωνευτούν με την πάλη της εργατικής τάξης, αν αναγνωρίσουν και δεχτούν τον ηγετικό της ρόλο και εκείνο του Μαρξιστικού – Λενινιστικού προλεταριακού κόμματός ... Οτιδήποτε άλλο οδηγεί στον τυχοδιω- κτισμό και στην ήττα» (Έκθεση στο 6ο Συνέδριο του ΚΕΑ, Αλβ. Εκδ, σελ. 212).

Οι αναρχικοί αντιπαραθέτουν το κόμμα στην τάξη. Κατά την γνώμη τους, το κόμμα εμποδίζει και περιορίζει την πάλη της εργατικής τάξης. Προχωρούν μέχρι το σημείο να ισχυρίζονται ότι αν εργατική τάξη νικήσει και έχει το δικό της κόμμα, η κατάστασή της δεν θα αλλάξει. Παραμένει όπως ήταν στον καπιταλισμό – μια «κατευθυνόμενη,  καθοδηγούμενη» τάξη. Με αυτό τον τρόπο, όχι χωρίς πρόθεση, οι αναρχικοί ταυτίζουν την ηγεσία και καθοδήγηση του κόμματος του προλεταριάτου με την καπιταλιστική καταπίεση και εκμετάλλευση.  

                                                                             (Συνεχίζεται)