Ανανεώνουν το σκοινί στη θηλιά του κρατικού χρέους

Χαράς ευαγγέλια! «Ξεπέρασε κάθε προσδοκία» η έκδοση του πρώτου ελληνικού ομολόγου της μετα-μνημονιακής περιόδου, όπως είπε ο Τσακαλώτος. Ο οποίος, καταπώς το συνηθίζει, χρησιμοποίησε και ειρωνεία κατά της ΝΔ, λέγοντας από το βήμα της Βουλής  ότι τους έχει μια στενόχωρη είδηση «και είναι ιδιαίτερα λυπητερό ότι ο κ. Βορίδης έχει μόνο έναν συνάδελφό του να του κρατάει το χέρι καθώς κάνω αυτή την ανακοίνωση».

Ακολούθησαν οι συνήθεις διαξιφισμοί με τη ΝΔ και το φιλικό της Τύπο, αναφορικά με τις τεχνικές πλευρές της έκδοσης του ομολόγου, τη σύγκριση του επιτοκίου με αυτά με τα οποία δανείζονται άλλες χώρες κτλ. κτλ. Διαξιφισμοί που πηγάζουν από τις μυθικές διαστάσεις που έχουν δοθεί στον κρατικό δανεισμό τα τελευταία χρόνια. Ας πούμε, λοιπόν, λίγα λόγια γι' αυτές τις πλευρές, για να περάσουμε στη συνέχεια στην ουσία (αυτήν που αποκρύπτεται).

Η έκδοση του συγκεκριμένου ομολόγου υπαγορεύτηκε περισσότερο από πολιτικούς λόγους. Οι συριζαίοι ήθελαν μια «έξοδο στις αγορές» ταυτόχρονα με την ανακοίνωση της αύξησης του κατώτατου μισθού, προκειμένου να κατασκευάσουν ένα προεκλογικά ελκυστικό πακέτο «επιστροφής στην κανονικότητα». Ετσι, αγνόησαν το υψηλότατο επιτόκιο και φρόντισαν μόνο να «οχυρώσουν» τη συγκεκριμένη έκδοση, ώστε να μην τους κάνει ζημιά τους επόμενους μήνες. Και έστησαν τη «φάση» μαεστρικά, με τη βοήθεια των συμβούλων που διαχειρίζονται τις εκδόσεις ομολόγων (Merrill Lynch, Goldman Sachs, HSBC, JP Morgan, Morgan Stanley, Societe Generale).

Τι ήθελαν να αποφύγουν; Να περάσουν τα ομόλογα στα χέρια hedge funds, τα οποία θα άρχιζαν τα παιχνίδια στη δευτερογενή αγορά, με αποτέλεσμα να εκτιναχτούν τα επιτόκια του ομολόγου, όπως είχε γίνει με το περσινό ομόλογο. Το «φάρμακο» για την αποφυγή αυτού του κινδύνου ήταν να ξεκινήσουν από την αρχή με ένα φουσκωμένο επιτόκιο, το οποίο θα προσέλκυε τους πάντες. Και τα hedge funds, αλλά και τους «συνετούς επενδυτές» (ασφαλιστικές εταιρίες και τράπεζες). Το βιβλίο προσφορών άνοιξε με ενδεικτικό επιτόκιο μεταξύ 3,75% και 3,875%. Τεράστια απόδοση για κρατικά ομόλογα μιας χώρας της ευρωζώνης με μηδενικές πιθανότητες χρεοκοπίας μέσα στην πενταετία. Ετσι, οι προσφορές ήταν μεγάλες και έφτασαν τα 10 δισ. ευρώ. Απ' αυτά, λέγεται πως τα 7 δισ. ήταν προσφορές από hedge funds. Το ελληνικό κράτος, όμως, ήθελε να δανειστεί μόνο 2,5 δισ. Ετσι, οι τράπεζες-ανάδοχοι είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν σε ποιους θα πουλήσουν τα ομόλογα και να περιορίσουν τα hedge funds σ' ένα ποσοστό που δεν έφτασε καν το 10% της έκδοσης.

Οταν δανείζεσαι ένα τόσο μικρό ποσό με ένα τόσο μεγάλο επιτόκιο, έχεις αυτή τη δυνατότητα, ώστε να μπορεί μετά ο Τσακαλώτος να δημαγωγεί εκ του ασφαλούς: «Το πιο σημαντικό είναι όταν θα δείτε από τη συμμετοχή των επενδυτών, ότι αρχίζει μια σημαντικότατη μεταστροφή από hedge funds σε κανονικούς επενδυτές. Δηλαδή, θα δείτε από αυτή την έκδοση ότι η Ελλάδα αλλάζει κατηγορία».

Η απόδοση του ομολόγου έφτασε στο 3,6%, ποσοστό ελάχιστα χαμηλότερο από το ποσοστό ανοίγματος, παρά τη μεγάλη προσφορά δανειστών. Είπαμε, η δυνατότητα να διαλέξεις από ποιους θα δανειστείς έχει το κόστος της. Το επιτόκιο αυτό είναι το υψηλότερο της Ευρωζώνης. Το αμέσως χαμηλότερο είναι το επιτόκιο του πενταετούς της Ιταλίας, που ήταν την ίδια μέρα 1,574%. Για να υπάρχει ένα καλύτερο μέτρο σύγκρισης, αναφέρουμε ότι τα πενταετή της Πορτογαλίας και της Ισπανίας είχαν την ίδια μέρα αποδόσεις 0,34% και 0,212%, αντίστοιχα! Η σύγκριση δεν αφήνει περιθώριο για πανηγυρισμούς, αλλά η πολιτική ανεντιμότητα των συριζαίων (τα ίδια θα έκαναν και οι άλλοι, αν ήταν στη θέση τους) δεν επιτρέπει τέτοιου είδους συγκρίσεις.

Πρέπει να σημειώσουμε πως ανάλογα θα είναι τα αποτελέσματα και των επόμενων εκδόσεων (το πρόγραμμα του ΟΔΔΗΧ λέει ότι το 2019 πρέπει να γίνει δανεισμός συνολικού ύψους 7 δισ. ευρώ), αν δεν υπάρξουν αναβαθμίσεις από τους περιβόητους οίκους αξιολόγησης, οι οποίοι εξακολουθούν να κατατάσσουν τα ελληνικά κρατικά ομόλογα λίγο πάνω από τη βαθμίδα «σκουπίδια» και τέσσερα έως έξι (ανάλογα με τον οίκο) σκαλοπάτια κάτω από τη λεγόμενη επενδυτική βαθμίδα. Αυτή η κατάσταση οδηγεί σε δανεισμό με τοκογλυφικά επιτόκια και είναι άγνωστο για πόσο θα διατηρηθεί ακόμα (τουλάχιστον μέχρι να γίνουν εκλογές και να ξεκαθαρίσει το πολιτικό τοπίο).

Είναι βέβαια σημαντικό ζήτημα ο δανεισμός με τόσο εξωφρενικά τοκογλυφικά επιτόκια, όμως το σημαντικότερο είναι ο δανεισμός αυτός καθαυτός. Ποια είναι η διαδικασία που εγκαινιάζεται με την «έξοδο από τα Μνημόνια»; Η βαθμιαία και σε βάθος χρόνου αντικατάσταση του χρέους που βρίσκεται κατά κύριο λόγο στα χέρια των ευρωπαϊκών μηχανισμών EFSF/ESM με χρέος κατευθείαν από τους τοκογλύφους του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου (όπως συνέβαινε και μέχρι το 2010).  Ο δανεισμός αυτός είναι ακριβότερος από το δανεισμό με τις μνημονιακές δανειακές συμβάσεις. Ετσι, δεν υπάρχει καμιά πιθανότητα μείωσης του χρέους. Οι ιμπεριαλιστές δανειστές έχουν φροντίσει μόνο για την αποπληρωμή των ετήσιων τόκων μέσω των ματωμένων «πρωτογενών πλεονασμάτων». Το χρέος θα παραμείνει στα ίδια δυσθεώρητα επίπεδα και ο ιδρώτας του ελληνικού λαού θα μετατρέπεται σε τροφή για τα παράσιτα της διεθνούς τοκογλυφίας.