Απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης: Τα οικόπεδα που παραχωρούνται σε συλλόγους είναι «εκτός συναλλαγής»

Πολλαπλά εκτεθειμένη βγαίνει η συγκυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, αλλά και η αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΝ (ΔΑΟΚΑ), που εξέδωσε τη διάτρητη άδεια για το γήπεδο Μελισσανίδη, μετά την απόφαση 992/9-2-2018 του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης (Τμήμα Δ'), που έκρινε ότι οικόπεδο που παραχωρείται από το Δημόσιο σε σύλλογο ή σωματείο «προς εκπλήρωση ειδικού κοινωφελούς σκοπού» αποτελεί «εκτός συναλλαγής πράγμα, προστατευόμενο από το Σύνταγμα, τον αθλητικό νόμο, τον Αστικό Κώδικα και το νόμο 3068/2002» και δεν μπορεί να εκποιηθεί ή να αλλάξει σκοπό.

Εως τώρα γνωρίζαμε τη Γνωμοδότηση 112/2006 του Νομικού Συμβούλιου του Κράτους (Τμήμα Β'), που σε παρεμφερή υπόθεση (αφορούσε ακίνητο που είχε παραχωρηθεί στον ΒΑΟ Θεσσαλονίκης) έκρινε ότι αυτού του είδους τα παραχωρηθέντα ακίνητα είναι «εκτός συναλλαγής πράγματα» και ο νόμος «απαγορεύει κάθε ιδιωτική δικαιοπραξία, που παραβλάπτει αμέσως ή εμμέσως την ιδιότητα του πράγματος ως δημοσίου, για όσο χρόνο διατηρείται η ιδιότητα αυτή». Τώρα, έχουμε και απόφαση Διοικητικού Δικαστηρίου που λέει το ίδιο πράγμα.

Εχει αξία να αναφερθούμε και στον λόγο για τον οποίο έφτασε η υπόθεση στο Διοικητικό Πρωτοδικείο, γιατί φαίνεται πιο καθαρά πόσο ισχυρή νομικά είναι η έννοια του «εκτός συναλλαγής πράγματος». Το Ελληνικό Δημόσιο εξέδωσε απόφαση αναγκαστικής κατάσχεσης ακίνητης περιουσίας του «Ηρακλή» Θεσσαλονίκης για χρέη του συλλόγου ύψους 18,35 εκατ. ευρώ (από ΦΠΑ, ΦΑΠ και διάφορα πρόστιμα). Το ακίνητο στο οποίο το Δημόσιο ζητούσε να κάνει κατάσχεση είναι περίπου 31 στρέμματα και μεταβιβάστηκε στο σωματείο από το Δημόσιο με πωλητήριο το 1959 «επί αποκλειστικώ σκοπώ χρησιμοποιήσεως τούτου ως αθλητικού γηπέδου». Ερχεται, λοιπόν, το Διοικητικό Πρωτοδικείο, μετά από ανακοπή που άσκησε ο «Ηρακλής», και αποφασίζει ότι το οικόπεδο δεν μπορεί να κατασχεθεί, γιατί «η κρινόμενη αναγκαστική κατάσχεση, που επιβλήθηκε σε βάρος του παραπάνω ακινήτου, με σκοπό την ικανοποίηση των απαιτήσεων του Ελληνικού Δημοσίου, προερχομένων από οφειλόμενους φόρους, δηλαδή με σκοπό διαφορετικό από τον κοινωφελή, για τον οποίο προορίζεται, πάσχει ακυρότητα, από την οποία επέρχεται βλάβη στον γυμναστικό σύλλογο και η οποία δεν μπορεί να επανορθωθεί διαφορετικά παρά μόνο με την κήρυξη της ακυρότητας αυτής».

Για να το πούμε απλά, το δικαστήριο έκρινε ότι, μπορεί το Ελληνικό Δημόσιο να παραχώρησε το οικόπεδο στον «Ηρακλή», μπορεί το σωματείο να χρωστάει «τα κέρατά του» στην Εφορία, όμως το Δημόσιο δεν μπορεί να του πάρει το οικόπεδο έναντι των χρεών, γιατί αυτό το οικόπεδο παραχωρήθηκε για την άσκηση ειδικού κοινωφελούς σκοπού, επομένως είναι εκτός συναλλαγής πράγμα και δεν μπορεί να πουληθεί, να παραχωρηθεί σε τρίτον ή και να κατασχεθεί από το Δημόσιο (ή από κάποιον ιδιώτη).

Κι ερχόμαστε στην υπόθεση του «γηπέδου Μελισσανίδη». Το οικόπεδο έχει παραχωρηθεί από το Ελληνικό Δημόσιο στην Ερασιτεχνική ΑΕΚ για την άθληση των αθλητών της. Τον ίδιο χαρακτήρα έχει και η παραχώρηση συμπληρωματικής έκτασης (που κόπηκε από το Αλσος), που έγινε το 2014 με το νόμο 4277. Εχει δηλαδή, εξ ορισμού, τον χαρακτήρα του «εκτός συναλλαγής πράγματος». Κι όμως, μια γενική συνέλευση-παρωδία του σωματείου (η οποία μάλιστα έχει κηρυχτεί ανυπόστατη με δικαστική απόφαση) αποφάσισε να παραχωρήσει το ακίνητο για 49 χρόνια σε μια κερδοσκοπική εταιρία συμφερόντων Μελισσανίδη («Δικέφαλος 1924» ΑΕ), για να κατασκευάσει γήπεδο αποκλειστικά για αγώνες επαγγελματικού ποδοσφαίρου, το οποίο (γήπεδο) θα εκμεταλλεύεται αποκλειστικά αυτή η εταιρία. Μιλάμε για καραμπινάτη παρανομία. Και όμως, αυτή η παρανομία έγινε αποδεκτή από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ (έβαλε το χέρι του και ο «μεγάλος αεκτζής» Φλαμπουράρης), η οποία υποχρέωσε την προϊσταμένη της ΔΑΟΚΑ να εκδώσει οικοδομική άδεια στο όνομα της εταιρίας του Μελισσανίδη (την τελευταία στιγμή, για ξεκάρφωμα, έβαλαν ως συνιδιοκτήτη και την Ερασιτεχνική ΑΕΚ).

Αξίζει να θυμίσουμε πως το Αυτοτελές Τμήμα Νομοθετικής Πρωτοβουλίας και Εργου του ΥΠΕΝ, το οποίο κλήθηκε να γνωμοδοτήσει για τη νομιμότητα της παραχώρησης του οικοπέδου στην εταιρία του Μελισσανίδη, ουδέποτε γνωμοδότησε θετικά. Στο τέλος, για να βγάλει από τους ώμους του τη μεγάλη πίεση που δεχόταν, εισηγήθηκε στον υπουργό Σταθάκη να υποβληθεί ερώτημα στο ΝΣΚ (Νομικό Συμβούλιο του Κράτους) για το αν είναι σύννομη η παραχώρηση του οικοπέδου. Ο Σταθάκης, ενημερωμένος προφανώς από την πλευρά Μελισσανίδη και από τους προσωπικούς του νομικούς συμβούλους, επέστρεψε τον φάκελο και το Ερώτημα δεν υποβλήθηκε ποτέ στο ΝΣΚ. Ηξεραν, βλέπετε, πολύ καλά ότι το ΝΣΚ θα έλεγε τα ίδια που είπε με τη Γνωμοδότηση 112/2006 για το γήπεδο του ΒΑΟ, τα ίδια που είπε τώρα το Διοικητικό Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης για το γήπεδο του «Ηρακλή». Και τότε θα έφραζε ο δρόμος για την έκδοση της παράνομης οικοδομικής άδειας.

Ακόμα πιο προκλητική είναι η απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ, που απέρριψε το αίτημα 56 πολιτών, που έχουν προσφύγει κατά της οικοδομικής άδειας και άλλων διοικητικών πράξεων, να διατάξει την αναστολή των οικοδομικών εργασιών έως ότου εκδοθεί απόφαση επί της ουσίας της προσφυγής των πολιτών. Το ζήτημα της παράνομης παραχώρησης του οικοπέδου, που είναι «εκτός συναλλαγής πράγμα», στην εταιρία του Μελισσανίδη, είναι ο πρώτος λόγος ακύρωσης που επικαλούνται οι 56 πολίτες στην προσφυγή τους. Ετσι, στο άλσος της Φιλαδέλφειας πέφτουν μπετά και ο Μελισσανίδης κάνει επιδεικτικές περατζάδες, για να δείξει ποιος είναι το «μεγάλο αφεντικό». Επιθεωρεί τη διαμόρφωση των τετελεσμένων, με τις πλάτες όχι μόνο της κυβέρνησης και του πολιτικού συστήματος, αλλά και του ΣτΕ, που υποτίθεται ότι υπερασπίζεται τον πολίτη, όμως στην πραγματικότητα υπερασπίζεται το δίκαιο του καπιταλιστή.

Το ΣτΕ, ενόψει και αυτής της απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, οφείλει να εκδώσει άμεσα την απόφασή του επί της αίτησης ακύρωσης των 56 πολιτών. Ανεξάρτητα από το τι θα πει για τους υπόλοιπους λόγους ακύρωσης, στο ιδιοκτησιακό οφείλει να απαντήσει στο κρίσιμο ερώτημα: μπορεί ένα «εκτός συναλλαγής πράγμα», όπως είναι το οικόπεδο της ΑΕΚ, να παραχωρηθεί σε ένα κερδοσκοπικό νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, όπως είναι η «Δικέφαλος 1924» ΑΕ του Μελισσανίδη; Σ' αυτό το ερώτημα το ΣτΕ δεν μπορεί να απαντήσει ότι μπορεί να γίνει μια τέτοια παραχώρηση «εκτός συναλλαγής πράγματος». Αλλωστε, η ΔΑΟΚΑ, με έγγραφό της προς το ΣτΕ ισχυρίστηκε ότι δεν είχε υποχρέωση να ελέγξει το ιδιοκτησιακό και δεν το έλεγξε. Ομως, το ίδιο το ΣτΕ έχει αποφασίσει (απόφαση 1418/2016), ότι «εφόσον εγείρονται σοβαρές αμφισβητήσεις ή αμφιβολίες ως προς την έκταση ή την κυριότητα του οικοπέδου ή γηπέδου, για το οποίο ζητείται να χορηγηθεί οικοδομική άδεια, ή ως προς την ύπαρξη εμπραγμάτων εν γένει δικαιωμάτων που επηρεάζουν τη δόμηση του ακινήτου, η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία, προκειμένου να κρίνει αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις χορήγησης της οικοδομικής άδειας, έχει υποχρέωση να εξετάσει και να κρίνει παρεμπιπτόντως το ζήτημα αυτό, του οποίου, πάντως, η τελική επίλυση ανήκει στα πολιτικά δικαστήρια. Αναλόγως δε του πορίσματος της παρεμπίπτουσας αυτής έρευνας, η πολεοδομική υπηρεσία οφείλει, εφόσον συντρέχουν και οι λοιπές νόμιμες προϋποθέσεις, να εκδώσει την άδεια ή να αρνηθεί τη χορήγησή της, μπορεί δε να προβεί και στην ανάκληση χορηγηθείσας άδειας. (…) Εξάλλου, η ίδια υποχρέωση ανακύπτει, κατ’ αρχήν, για την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία και όταν σοβαρές αμφισβητήσεις ή αμφιβολίες, ως προς την έκταση ή την κυριότητα του οικοπέδου ή γηπέδου ή ως προς την ύπαρξη εμπραγμάτων εν γένει δικαιωμάτων που επηρεάζουν τη δόμηση του ακινήτου, ανακύπτουν και μετά την έκδοση της οικοδομικής άδειας, έστω και αν δεν είχαν εγερθεί πριν από την έκδοσή της».

Επομένως, το ΣτΕ οφείλει να αποφασίσει άμεσα ότι η οικοδομική άδεια είναι παράνομη και να τη στείλει πίσω στη ΔΑΟΚΑ. Αν δεν το κάνει, αν κωλυσιεργήσει να εκδώσει απόφαση, ώστε στο μεταξύ ο Μελισσανίδης να «σηκώσει» το γήπεδο, θα αποδείξει απλώς ότι είναι συνένοχο σ' ένα περιβαλλοντικό και κοινωνικό έγκλημα και ότι αδιαφορεί για την τήρηση ακόμα και της πιο στοιχειώδους νομιμότητας.