κ ι ν η μ α τ ο γ ρ α φ ι κ ή ο μ ά δ α σ ι ν ε φ ι λ μ
Μόλις ένα ‘‘κλακ’’ πριν πέσουν οι τίτλοι τέλους των προβολών της κινηματογραφικής μας ομάδας, σας προσκαλούμε αυτή την Πέμπτη 18/5 στην καλύτερη ίσως ταινία ενός από τους πιο σπουδαίους κινηματογραφιστές της εποχής μας.
...και σας ευχόμαστε καλή θέαση!
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΩΡΙΣ ΠΑΡΕΛΘΟΝ
MIES VAILLA MENNEISYYTTÄ | Φινλανδία 2002 | 1h 37’
Σκηνοθεσία και σενάριο: Άκι Καουρισμάκι
Μουσική: Λέβι Μόντετογια | Φωτογραφία: Τίμο Σάλμινεν
Ερμηνείες: Μάρκου Πέλτολα, Κάτι Όουτινεν,
Γιούχανι Νιέμελα, Σάκαρι Κουόσμανεν, Έσκο Νίκαρι
Γλώσσα: φινλανδικά | Χαρακτηρ.: δραματική, κωμική, ρομαντική
Ένας τυχαίος, άγνωστος ταξιδιώτης, που κατεβαίνει από το τρένο σε μια άγνωστη πόλη, δέχεται βίαιη επίθεση από συμμορία χουλιγκάνων. Στο νοσοκομείο διαπιστώνεται ο κλινικός του θάνατος. Όμως, εκείνος νεκρανασταίνεται και με μπανταρισμένο πρόσωπο καταλήγει στον σκουπιδοτενεκέ την πόλης. Προσπαθεί να ξανασταθεί στα πόδια του. Μια οικογένεια αστέγων και περιφρονημένων τον περιθάλπει και μια ομάδα του Στρατού Σωτηρίας τού προσφέρει ένα πιάτο ζεστή σούπα και ένα χρησιμοποιημένο κοστούμι. Κανείς δεν ξέρει το όνομά του, το επάγγελμά του, τον προορισμό του και το παρελθόν του... Ούτε εκείνοι ούτε ο ίδιος. Η μνήμη του μοιάζει με κοντέρ: μηδενίζει τα χιλιόμετρα και αρπάζει τη δεύτερη ευκαιρία...
Για να νιώσεις, να συναισθανθείς μισό δράμι ανθρωπιάς και να καταθέσεις μισή σταλιά αλληλεγγύης στον διπλανό σου, πρέπει πρώτα να πιάσεις πάτο... Όσοι δεν έχουν να χάσουν τίποτα, μα απολύτως τίποτα, μοιράζουν την κόρα του ψωμιού τους· όσοι έχουν τα πάντα, τσιγκουνεύονται και τη δεκάρα. Έτσι είναι, έτσι γίνεται... Μέχρι τη στιγμή που τα παιδιά ενός κατώτερου θεού θα μηδενίσουν το κοντέρ του πλανήτη και θα εκτελέσουν την Ιστορία. Οι χριστιανοί το λένε ‘‘και οι έσχατοι έσονται πρώτοι’’, οι άθεοι το λένε ‘‘φτωχοί όλου του κόσμου ενωθείτε’’. Και στις δύο περιπτώσεις, λέει ο Καουρισμάκι, το συμπέρασμα είναι ένα: για να αγαπήσεις τον διπλανό σου, πρέπει πρώτα ν’ αγαπήσεις τον εαυτό σου. Αλλά πώς ν’ αγαπήσεις και ν’ αγαπηθείς, όταν ολημερίς και ολονυχτίς βιώνεις το μίσος, την εχθρότητα, τον ανταγωνισμό και την απαξίωση κάθε ίχνους αξιοπρέπειας;
Η κορυφαία ταινία του Άκι Καουρισμάκι πάλλεται από αισιοδοξία και χαρά για τη ζωή. Ο απλός άνθρωπος είναι πάντα στο επίκεντρο των ταινιών του Φινλανδού σκηνοθέτη· ο άνθρωπος, όμως, τοποθετημένος σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό περιβάλλον. Ο Καουρισμάκι παραμένει ένας μοναχικός, πρωτότυπος σκηνοθέτης, που αντιμετωπίζει το θέμα του με λιτότητα, αντικειμενικότητα κι ένα ιδιόμορφο, απολαυστικό χιούμορ.
Το κεντρικό μήνυμα αυτής της πλούσιας θεματικά ταινίας περιστρέφεται γύρω από τη σημασία της κοινωνίας. Μέσα από αυτή την απλή και συγκινητική ιστορία έρωτα και αλληλεγγύης, δοσμένη με ζεστασιά και σουρεαλιστικές εικόνες, αλλά και με μια δόση μελαγχολίας, ο Καουρισμάκι κάνει καυστική κριτική ενός κοινωνικού συστήματος που αδιαφορεί για το άτομο και την τύχη του. Από τις πρώτες σκηνές της επίθεσης και της ληστείας, μέχρι τις σκηνές που συλλαμβάνεται, επειδή βρέθηκε τυχαία στην τράπεζα κατά τη διάρκεια μιας ληστείας και κρατείται στο τμήμα με διάφορες παράλογες δικαιολογίες, ο ήρωας δέχεται μειώσεις και προσβολές, τραυματισμένος, χωρίς χρήματα και φίλους, σε μια άγνωστη πόλη. Η προσαρμογή του στην κοινωνία επιτυγχάνεται με τη βοήθεια μιας ομάδας άπορων ανθρώπων, νέων φίλων και γειτόνων και γίνεται ικανός να ξαναφτιάξει την ζωή του. Η αμνησία είναι, ταυτόχρονα, μια δραματική κατάσταση που συμβαίνει στον πρωταγωνιστή. Η έλλειψη της ταυτότητάς του γίνεται ένας μηχανισμός με τον οποίο ο δημιουργός της ταινίας εξερευνά τη φύση της ταυτότητας, η οποία προέρχεται από την κοινωνία.
Την ίδια στιγμή, ο Καουρισμάκι κατηγορεί την κοινωνία για τη σκληρή και απάνθρωπη αδιαφορία της. Η αντιμετώπιση του ήρωα χαρακτηρίζεται από ανικανότητα, γελοίες γραφειοκρατικές συστολές και αναισθησία από όλα τα κοινωνικά επίπεδα: από τους γιατρούς και τις νοσοκόμες που τον βγάζουν νεκρό, μέχρι τους αστυνομικούς που τον απειλούν με τρεις μήνες περιορισμό λόγω… έλλειψης ονόματος. Ο Καουρισμάκι πιστεύει ξεκάθαρα πως το τείχος προστασίας της κοινωνίας είναι ανύπαρκτο και ο πλούτος και η γραφειοκρατία εντελώς διεφθαρμένοι.
Στις πολλές αρετές της ταινίας του, ξεχωριστή θέση κατέχουν οι ερμηνείες των δύο θαυμάσιων ηθοποιών του: του Μάρκου Πέλτολα, που έχει κάτι από την έκφραση των κωμικών του βωβού κινηματογράφου και της Κάτι Όουτινεν, που μάλιστα κέρδισε το βραβείο ερμηνείας στις Κάννες.
Άκι Καουρισμάκι
Ο Άνθρωπος χωρίς παρελθόν προτείνει έναν δρόμο: αυτόν που θα έπρεπε ν’ ακολουθήσει ο κινηματογράφος, αν θέλει να είναι ζωντανός και ανθρώπινος.
Ο σκηνοθέτης περιγράφει ο ίδιος το έργο του: ‘‘Ένας άνθρωπος χωρίς όνομα φτάνει στην πόλη και από την πρώτη στιγμή τον χτυπούν θανάσιμα. Εδώ αρχίζει αυτό το επικό δράμα, φιλμ ή καλύτερα ...όνειρο μοναχικών καρδιών με άδειες τσέπες ή καλύτερα ...πουλιών κάτω από τον μεγάλο ουρανό του Κυρίου μας.’’
Όπως και οι λιγομίλητοι χαρακτήρες του, δεν επιλέγει να μιλήσει κατευθείαν για τις απόψεις του πάνω στην πολιτική και την κοινωνία. Μόνο λέει: ‘‘Οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές απόψεις μου για την κατάσταση της κοινωνίας, την ηθική και τον έρωτα μπορούν να βρεθούν μέσα στην ίδια την ταινία.’’
Μεταξύ άλλων, η ταινία διακρίθηκε στο Φεστιβάλ Καννών με Μέγα βραβείο Επιτροπής, βραβείο Οικουμενικής Επιτροπής, βραβείο γυναικείας ερμηνείας και υποψηφιότητα Χρυσού Φοίνικα. Κέρδισε βραβείο Fipresci καλύτερης ταινίας της χρονιάς, καθώς και υποψηφιότητα για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας.
Η συνέχεια επί της οθόνης...
Ραντεβού στη Χαλκίδα, στο Εργατικό Κέντρο
Ώρα έναρξης προβολής: 9.30 μ.μ.
Είσοδος ελεύθερη
Η κ ι ν η μ α τ ο γ ρ α φ ι κ ή ο μ ά δ α σ ι ν ε φ ι λ μ
Σχόλια