Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ

12. Η διάλυση της Τσεχοσλοβακίας

Αφήσαμε χτες Τσάμπερλαιν και Νταλαντιέ να ξύνουν τις κούτρες τους προκειμένου να βρουν λύση στο τσεχοσλοβακικό πρόβλημα δίχως να γίνει πόλεμος. Κι η λύση φάνηκε καθαρά, μόλις οι δυο ηγέτες έκαναν έναν απλούστατο συλλογισμό: Όταν εμείς, το 1919, ανάβαμε πράσινο φως για την δημιουργία τής Τσεχοσλοβακίας, το κάναμε με την σκέψη πως κάποτε ο τσεχοσλοβακικός στρατός θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύτιμος σύμμαχος. Σήμερα, ο Μπένες πάει να γυρίσει τα πράγματα ανάποδα και μας παρασύρει σε πόλεμο προκειμένου να διατηρήσει την χώρα του άθικτη. Όμως, αφού εμείς ήμασταν που φτιάξαμε αυτη την χώρα, εμείς είμαστε και οι μόνοι που μπορούμε να αποφασίσουμε για τα σημερινά ή τα αυριανά της σύνορα.

Έτσι, λοιπόν, ο Τσάμπερλαιν συνέστησε επιτροπή, η οποία μελέτησε το σουδητικό πρόβλημα και σύστησε στην Πράγα να ικανοποιήσει τα αιτήματα της γερμανικής μειονότητας. Ο ίδιος ο βρεττανός πρωθυπουργός ταξίδεψε δυο φορές στο Βερολίνο (15 και 22 Σεπτεμβρίου) με σκοπό να μεταπείσει τον Χίτλερ. Εις μάτην. Ο Χίτλερ είχε καπριτσώσει... ο Μπένες ούτε ν' ακούσει για υποχώρηση... κι από δίπλα ούγγροι και πολωνοί να αβαντάρουν την Γερμανία, προσδοκώντας ν' αρπάξουν κι αυτοί το μερίδιό τους από την διαφαινόμενη διάλυση της Τσεχοσλοβακίας. Κι ενώ η 1η Οκτωβρίου (η προαναγγελμένη ημέρα τής γερμανικής εισβολής) πλησίαζε και ο πόλεμος έδειχνε αναπόφευκτος, η λύση δόθηκε από τον...Μουσσολίνι!

Ως από μηχανής θεός, ο ιταλός δικτάτορας πήρε την πρωτοβουλία να συγκαλέσει συνάντηση κορυφής στο Μόναχο, στις 29 Σεπτεμβρίου 1938, δηλαδή μόλις 48 ώρες πριν την έναρξη του πολέμου. Αλήθεια, τί δουλειά είχε ο Μουσσολίνι να παραστήσει τον μεσάζοντα, έναν ρόλο που έτσι κι αλλοιώς ούτε του πήγαινε ούτε τον ξανάπαιξε ποτέ στην ζωή του; Από πού κι ως πού ο φασίστας δικτάτορας της Ιταλίας αναγορεύθηκε -με τις ευλογίες των "δημοκρατών" της δύσης- σε διαιτητή τής...ειρήνης; Πώς "ξεχάστηκε" το γεγονός ότι από τον Δεκέμβριο τού 1937 η Ιταλία έχει αποχωρήσει από την Κοινωνία των Εθνών; Πώς και δεν υπολογίστηκε ότι δεν έχουν περάσει ούτε 3 χρόνια από τον Οκτώβριο του 1935, όταν οι ιταλοί κυρίευαν την Αβησσυνία; Και με ποια ιδιότητα θα συμμετείχε η Ιταλία σε διαπραγματεύσεις για την τύχη τής Τσεχοσλοβακίας; Σύμφωνα με τις σημερινές, ψύχραιμες εκτιμήσεις των ιστορικών αναλυτών, ο Μουσσολίνι επιστρατεύτηκε από τους ενδιαφερόμενους (Χίτλερ, Τσάμπερλαιν και Νταλαντιέ), ώστε κανείς απ' αυτούς να μη χρεωθεί την "ρετσινιά" τού υποχωρητικού ή του συρόμενου σε διαπραγματεύσεις.  

Λεπτομέρεια με σημασία: Οι προτάσεις που υποτίθεται πως παρουσίασε ο Μουσσολίνι, είχαν συνταχθεί από το επιτελείο τού Χίτλερ. Πώς πάει η σειρά, δηλαδή; 15/9 πάει ο Τσάμπερλαιν στο Βερολίνο, 22/9 ξαναπάει ο Τσάμπερλαιν στο Βερολίνο, 29/9 έχει ο Μουσσολίνι προτάσεις ετοιμασμένες από τους γερμανούς... Μάλιστα.

Σ' εκείνη την συνάντηση δεν κλήθηκε να πάρει μέρος ο Μπένες! Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία θα αποφάσιζαν για την τύχη τής Τσεχοσλοβακίας αλλά δεν κρίθηκε αναγκαίο να προσκληθεί στις συζητήσεις ο πρωθυπουργός τής υπό διάλυση χώρας! Τελικά, η Συμφωνία του Μονάχου αποφάσισε: η Τσεχοσλοβακία έπρεπε να παραδώσει την Σουδητία στο Γ' Ράιχ και ταυτόχρονα έπρεπε να βρεί λύση στις διαφορές της με Πολωνία και Ουγγαρία. Τότε μόνο κλήθηκε ο Μπένες να προσυπογράψει το τελικό πόρισμα. Μη αντέχοντας τέτοια προσβολή, ο Μπένες παραιτήθηκε και στην θέση του πήγε ένα ανδρείκελο, του οποίου το όνομα έχει γίνει καλαμπούρι μέχρι σήμερα. Τον έλεγαν Χάχα...

Σύμφωνα με τους όρους τής Συμφωνίας του Μονάχου, ο τσεχοσλοβακικός στρατός θα έπρεπε να αποσυρθεί μέσα σε δέκα μέρες από τα υπό παραχώρηση εδάφη. Καθώς, λοιπόν, τα κυβερνητικά στρατεύματα εγκατέλειπαν την μια περιοχή μετά την άλλη, οι γερμανοί στρατιώτες που έπαιρναν την θέση τους γίνονταν δεκτοί με λουλούδια και ζητωκραυγές. Όπως ακριβώς έγιναν δεκτοί οι πολωνοί στρατιώτες στο Τέσσεν και οι ούγγροι στην νότια Σλοβακία.

Όλοι -πλην τσέχων- ήσαν ευτυχείς. Ο Χίτλερ κέρδισε άλλον έναν "λουλουδοπόλεμο", δίχως ν' ανοίξει ρουθούνι, ούγγροι και πολωνοί βολεύτηκαν (αν κι οι δυο θα ήθελαν κάτι παραπάνω απ' όσα πήραν) κι οι αγγλογάλλοι απέφυγαν έναν πόλεμο. Εκείνοι που δεν ικανοποιήθηκαν ήσαν οι σλοβάκοι εθνικιστές, οι οποίοι συνέχισαν να πιέζουν για να αποκτήσουν κι αυτοί την ανεξαρτησία τους, με επί κεφαλής τον επίσκοπο Τίσο. Για να καταπνίξει την αντίσταση, ο τσεχικός στρατός κατέλαβε την Μπρατισλάβα στις 10 Μαρτίου 1939. Ο Τίσο διέφυγε στην Γερμανία, όπου -με την παρότρυνση των ναζί- κήρυξε την ανεξαρτησία τής Σλοβακίας.

Τότε ο Χίτλερ έκανε την κίνηση ματ: κάλεσε στο Βερολίνο τον Χάχα για να υπογράψει διακήρυξη με την οποία ζητούσε γερμανική προστασία στην Βοημία και την Μοραβία! Η υπογραφή τού Χάχα μπήκε το πρωί της 14ης Μαρτίου και το απόγευμα της ίδιας μέρας τα γερμανικά στρατεύματα μπήκαν στην Μοραβία. Ξημερώματα της 15ης Μαρτίου, οι γερμανικές δυνάμεις έμπαιναν στην χώρα από παντού. Πριν ξυπνήσουν οι τσέχοι, τα πάντσερ είχαν καταλάβει την Πράγα. Και πάλι δίχως να πέσει έστω ένας πυροβολισμός.


Ο Χίτλερ είχε κάθε λόγο να είναι ευτυχής. Με αποκλειστικό όπλο την διπλωματία, κατάφερε: (α) με την προσάρτηση της Αυστρίας και της Σουδητίας, να προσθέσει 10 εκατομμύρια υπηκόους και να ενισχύσει την στρατολογική δεξαμενή του, (β) να εξαφανίσει τον τσεχικό στρατό, έναν από τους πλέον υπολογίσιμους πολεμικούς αντιπάλους του και, ταυτόχρονα, να αποκτήσει τον οπλισμό του μέσω του οποίου εξόπλισε τις δικές του δυνάμεις, (γ) να αναλάβει τον έλεγχο του προτεκτοράτου Βοημίας-Μοραβίας, ιδιοποιούμενος την ισχυρή εξοπλιστική βιομηχανία που υπήρχε εκεί, (δ) να "ταπώσει" μια για πάντα τους εσωκομματικούς του αντιπάλους, αναδεικνυόμενος σε αδιαμφισβήτητο Φύρερ και (ε) να αναγκάσει την δύση να υποκλιθεί στην ευφυΐα του.

Από την πλευρά τους, άγγλοι και γάλλοι αποδέχτηκαν μοιρολατρικά την δημιουργία του γερμανικού προτεκτοράτου Βοημίας-Μοραβίας, παρ' ότι η γερμανική εισβολή στην Τσεχία αποτελούσε κατάφωρη παραβίαση της Συμφωνίας του Μονάχου. Τσάμπερλαιν και Νταλαντιέ αναλώθηκαν σε υποκριτικούς πανηγυρισμούς για την διατήρηση της ειρήνης. Προφανώς, οι "φωτισμένοι ηγέτες" δεν έβλεπαν την τύφλα τους...

 

Η διάλυση της Τσεχοσλοβακίας
1: Εδάφη προσαρτηθέντα στο Γ' Ράιχ (Σουδητία)
2 - 2α: Εδάφη προσαρτηθέντα στην Πολωνία (2. Τέσσεν - 2α. Λοιπά)
3: Εδάφη προσαρτηθέντα στην Ουγγαρία το 1938 (Νότια Σλοβακία)
4: Εδάφη προσαρτηθέντα στην Ουγγαρία το 1939 (Ρουθηνία)
5: Γερμανικό προτεκτοράτο Βοημίας-Μοραβίας
6: Ανεξάρτητο κράτος της Σλοβακίας